سامارقاندتا وتكەن CITES كونۆەنسياسى تاراپتارىنىڭ 20-شى كونفەرەنسياسىندا (2025 جىلعى 24 قاراشا - 5 جەلتوقسان) تەك ءتۇردىڭ قازاقستاندىق پوپۋلياسياسىنان شىعاتىن كيىك مۇيىزىنە نولدىك ەكسپورتتىق كۆوتانى الىپ تاستاۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى، دەپ حابارلايدى Zakon.kz.
ق ر ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، كيىكتىڭ مۇيىزىنە نولدىك ەكسپورتتىق كۆوتانى الىپ تاستاۋ بويىنشا ۇلتتىق ۇستانىمدى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆتىڭ باسشىلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەڭەيتىلگەن دەلەگاسياسى قۇرىلدى.
5 جەلتوقساندا تاراپتار كونفەرەنسياسىنىڭ رەسمي جابىلۋ راسىمىندە CITES باس حاتشىسى يۆونن يگۋەرو ءوز سوزىندە كيىكتى ساقتاۋداعى قازاقستاننىڭ تابىستارىن اتاپ ءوتىپ، وسى تابىس ەلىمىزگە ءتۇردىڭ دەريۆاتتارىمەن حالىقارالىق ساۋدانى قايتا باستاۋعا مۇمكىندىك بەرگەنىن اتاپ ءوتتى:
"ءتۇردى قورعاۋ جونىندەگى دايەكتى كۇش-جىگەردىڭ ارقاسىندا قازاقستاندا كيىكتىڭ سانى تاريحي كەزەڭنەن 21 مىڭنان 4 ميلليوننان استام باسقا دەيىن ءوستى. بۇل اسەرلى ناتيجە ءتۇردىڭ ۇزاق مەرزىمدى تۇراقتىلىعىنا سەنىمدىلىك ۇيالاتادى جانە تاراپتارعا ساقتىق، قاتاڭ باقىلاناتىن ءتاسىل كەزىندە قازاقستاننان دەريۆاتتاردىڭ حالىقارالىق ساۋداسىن قايتا باستاۋعا كەلىسۋگە مۇمكىندىك بەردى".
نولدىك كۆوتانى الىپ تاستاۋ تۋرالى ۇسىنىس - بۇل تەك قانا قورعاۋ مودەلىنەن عىلىمي نەگىزدەلگەن، ورنىقتى پايدالانۋعا كوشۋدىڭ جاڭا كەزەڭى، وندا كەز كەلگەن پايدالانۋ ءتيىمدى باقىلاۋ جۇيەسى بولعان كەزدە دەريۆاتتاردىڭ (مۇيىزدەردىڭ) باقىلاناتىن زاڭدى ساۋداسىن قوسا العاندا، ءتۇرى جانە ونىڭ مەكەندەۋ ورتاسى ءۇشىن ءقاۋىپسىز بولىپ قالا بەرەدى.
قازاقستان مۇيىزبەن رەتتەلەتىن حالىقارالىق ساۋدادان تۇسەتىن كىرىستەردى بيولوگيالىق ارتۇرلىلىكتى ساقتاۋعا، ەكوجۇيەلەردى مونيتورينگىلەۋگە جانە قالپىنا كەلتىرۋگە باعىتتاۋ مىندەتتەمەسىن راستادى.
كونسەنسۋسقا قول جەتكىزۋ الدىندا جيىرماسىنشى تاراپتار كونفەرەنسياسىنا دەيىن باستالعان جانە كونفەرەنسيا اياسىندا جالعاسقان كەڭەستەردىڭ كەڭ سەرياسى بولدى، وندا قاتىسۋشى ەلدەرمەن، وڭىرلىك توپتارمەن، حالىقارالىق ۇيىمدارمەن جانە جەتەكشى تاۋەلسىز ساراپشىلارمەن ەكىجاقتى كەزدەسۋلەر قارقىندى وتكىزىلدى.
كونفەرەنسيا اياسىندا قازاقستان دەلەگاسياسى 31 ەكىجاقتى كەزدەسۋ وتكىزدى، ونىڭ ىشىندە 22ء-سى ەلدەر جانە ۇكىمەتارالىق دەلەگاسيالارمەن، 9-ى حالىقارالىق ۇيىمدارمەن.
قازاقستان دەلەگاسياسى سونداي-اق وڭىرلىك الاڭداردا: ازيا توبى ەلدەرىنىڭ، افريكا مەن اراب ەلدەرىنىڭ 3 كەڭەسىندە ءوتىنىمدى قولداۋ ماسەلەلەرىن بەلسەندى پىسىقتادى.
قازاقستان دەلەگاسياسىنىڭ كونسۋلتاسيالىق پروسەسىنىڭ اشىق، دالەلدى جانە سەرىكتەستىك سيپاتى ەلدىڭ حالىقارالىق ۇستانىمىن نىعايتتى، وڭ حالىقارالىق ءيميدجدى قالىپتاستىرۋعا ىقپال ەتتى جانە CITES تاراپتارىنىڭ وڭ شەشىمىنىڭ نەگىزگى فاكتورى بولدى، ونىڭ شەڭبەرىندە قازاقستاننىڭ ۇسىنىسى قارالدى.
CITES تاراپتارىنىڭ داۋىس بەرۋ قورىتىندىلارى بويىنشا: 111 ەل - "قولدادى" (94%)، 7 ەل - "قارسى" (موڭعوليانى قوسا العاندا).
قازاقستان سونداي-اق كيىك پوپۋلياسياسىن تۇراقتى باسقارۋ بيوارتۇرلىلىك جونىندەگى كۋنمين-مونرەال جاھاندىق نەگىزدەمەلىك باعدارلاماسىنىڭ قيسىنى مەن ماقساتتارىنا سايكەس كەلەتىنىن اتاپ ءوتتى، سونىڭ ىشىندە:
ەكوجۇيەلەردىڭ تۇتاستىعىن ساقتاۋ (1-مىندەت)،توزعان جەرلەر مەن جايىلىمداردى قالپىنا كەلتىرۋ (2-مىندەت)،
ءالسىز دالالىق جانە ءشولدى ەكوجۇيەلەرگە جۇكتەمەنى ازايتۋ كەزىندە جابايى فاۋنانى تۇراقتى پايدالانۋ (5-مىندەت).