زەرتتەۋ بارىسىندا ەردو ساراپشىلارى 2020 جىلعى قاراشادان باستاپ 2021 جىلدىڭ سوڭعى ايىنا دەيىنگى كەزەڭگە ءارتۇرلى ەلدەردەگى تۋۋ تۋرالى ناقتى دەرەكتەردى وتكەن 4-5 جىلداعى تۋۋ قارقىنى نەگىزىندە ەسەپتەلگەن جانە ەگەر پاندەميا جانە باسقا وزگەرىستەر بولماسا، تۋۋ ينەرسياسى بويىنشا جۇرەتىن ترەند ماندەرىمەن سالىستىردى.

وسىلايشا پورتۋگاليادا، رۋمىنيادا جانە چيليدە تۋۋ دەڭگەيى سايكەسىنشە 9%-عا، 12%-عا جانە 19%-عا تومەن بولعانى بايقالدى. اقش پەن شۆەيساريادا مۇنداي تومەندەۋ 4-5%-دى قۇرادى. بەلگيا، يتاليا، سلوۆەنيا، يسپانيا، ۇلىبريتانيا، جاپونيا، سينگاپۋر، فرانسيا ەلدەرىندە تۋۋ كورسەتكىشى 1،3-2،5%-عا تومەندەدى.

الايدا كەيبىر ەلدەردە كارانتين جانە ونىمەن بايلانىستى شارالار بالانىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە وڭ اسەر ەتتى. ماسەلەن تايۆاندا، نيدەرلاندتا، كورەيا رەسپۋبليكاسىندا ناقتى تۋۋ كورسەتكىشى ترەندتىك ماننەن 3،1-5،6%-عا اسىپ ءتۇستى.

«2019 جىلى نيدەرلاند پەن كورەيا رەسپۋبليكاسىنداعى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى وتە تومەن بولىپ، 3،4% جانە 3،8%-دى قۇرادى، ال 2021 جىلعى شىلدەگە تيىسىنشە 3،1% جانە 3،3% بولدى، ياعني پاندەمياعا دەيىن ءتىپتى از. تايۆاندا دا جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى وتە تومەن بولدى: 2019 جىلى 3،7% جانە 2021 جىلدىڭ ساۋىرىندە 3،6%. بۇل دەگەنىمىز، نيدەرلاند، كورەيا رەسپۋبليكاسى جانە تايۆان پاندەميا كەزىندە جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى ودان دا تومەن بولعان، داعدارىسپەن ءساتتى كۇرەسۋدەگى بىرنەشە ەلدەردىڭ قاتارىنا ەندى. بۇل اتالعان ەلدەردىڭ تۇرعىندارىنىڭ كوڭىلىنە سەنىم ۇيالاتىپ، بەبي-بۋمعا ىقپال ەتۋى مۇمكىن»، – دەپ تۇجىرىمدادى ەردو بولجامداۋ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قايىربەك اياشيەۆ.

ترەند ءمانى ۋكراينادا (7،3%-عا) جانە رەسەيدە (8،8%-عا) اسىپ ءتۇستى. الايدا، بۇل رەسەي مەن ۋكراينادا تۋۋدىڭ كارانتينگە دەيىنگى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا جوعارىلاعانىن بىلدىرمەيدى. مىسالى سوڭعى جىلدارى ۋكراينادا تۋۋدىڭ تومەندەۋ ءۇردىسى بايقالدى: بۇرىنعى ديناميكانىڭ ساقتالۋىمەن 2020 جىلدىڭ قاراشاسىنان 2021 جىلدىڭ ماۋسىمىنا دەيىن تۋىلعانداردىڭ سانى 166،6 مىڭدى قۇراۋى مۇمكىن ەدى، ءبىراق كارانتيننىڭ ارقاسىندا تۋۋدىڭ تومەندەۋ قارقىنى باياۋلاپ، 178،8 مىڭ نارەستە تىركەلدى.

رەسەيدە كارانتيننىڭ جانە تۋۋدى ىنتالاندىرۋ شارالارىنىڭوڭ اسەرىكوپتەگەن جىلدار بويى جالعاسىپ كەلە جاتقان تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ تومەندەۋى قازىرگە كەزدە تۇراقتانىپ كەلەتىنىنەن بايقالادى. ماسەلەن 2019 جىلعى قاراشادان باستاپ 2020 جىلعى شىلدەگە دەيىن جاڭا تۋعان نارەستەلەر سانى 1 ملن 29 مىڭدى قۇرادى. ال 2020 جىلعى قاراشادان باستاپ 2021 جىلعى شىلدەگە دەيىن – ءىس جۇزىندە وسىنشا – 1 ملن 28 مىڭ نارەستە دۇنيەگە كەلدى. بۇل ترەندتەن 8،8%-عا جوعارى.

«كورشى ەلدە» تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ تۇراقتانۋى تۋۋدى ىنتالاندىرۋدىڭ جاڭا شارالارىنان تۋىنداۋى مۇمكىن. سوندىقتان شەشۋشى فاكتور كارانتين نەمەسە تۋۋدى ىنتالاندىرۋ شارالارى بولدى ما، ول باسى اشىق ماسەلە جانە قوسىمشا زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى. تالداۋ ءۇشىن مۇمكىندىكتەر 2021 جىلى تۋۋ كەزەكتىلىگى بويىنشا بالا تۋۋدىڭ قولجەتىمدى ستاتيستيكاسىنىڭ بولماۋىمەن شەكتەلىپ وتىر»، – دەدى قايىربەك اياشيەۆ.

قازاقستاندا تۋۋدىڭ كۇرت ءوسۋى 2020 جىلدىڭ III توقسانىنان باستاپ بايقالادى – تۋىلعاندار سانى 116،7 مىڭدى قۇرادى، بۇل 2019 جىلعى
III توقسانعا قاراعاندا 8،4%-عا ارتىق. 2020 جىلعى IV توقساندا ءوسىم
2019 جىلعى IV توقسانعا قاراعاندا 9،5%-دى قۇرادى. 2021 جىلعى
I-II توقسانداردا ءوسىم 2020 جىلعى ءتيىستى توقساندارعا قاراعاندا 8،4 جانە 10،7%-دى قۇرادى.

«بىزدە (قازاقستاندا) كارانتين بەبي-بۋمعا اكەلدى دەگەن پىكىر كەڭ تارالعان، الايدا، 2020 جىلعى III جانە IV توقسانىنىڭ كوپ بولىگىندە بۇل تۇجىرىم تەرىس ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى. 2020 جىلعى III توقساندا تۋعان بالالار 2019 جىلدىڭ IV توقسانىندا، ءتىپتى ۋحان تۇرعىندارى جاڭا جۇقپالى كوروناۆيرۋس تۋرالى حاباردار بولماعان كەزدە بويعا بىتكەن. سونداي-اق، قازاقستاندا 2020 جىلعى IV توقساندا تۋعان بالالاردىڭ از عانا بولىگى كارانتين كەزىندە بويعا ءبىتۋى ىقتيمال، ويتكەنى العاشقى كارانتيندىك شەكتەۋلەر 2020 جىلدىڭ ناۋرىز ايىنىڭ ورتاسىندا-اياعىندا ەنگىزىلدى»، – دەپ ءتۇسىندىردى ساراپشى.

ەردو-دا قازاقستاندا 2020 جىلى بالا تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ ءوسۋىنىڭ نەعۇرلىم ىقتيمال سەبەبى رەتىندە، 2020 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ تابىسىنا قاراماستان، ءتورت جانە ودان دا كوپ بىرگە تۇراتىن كامەلەتكە تولماعان بالالارى نەمەسە
23 جاسقا دەيىنگى كۇندىزگى وقۋ ءبولىمىنىڭ ستۋدەنتتەرى بار وتباسىلار ءۇشىن اي سايىنعى جاڭا جاردەماقىنىڭ ەنگىزىلۋىن اتاۋدا. بۇل رەتتە جاردەماقىنىڭ ەنگىزىلۋى تۋرالى 2019 جىلدىڭ قازان-جەلتوقسانىندا جاريالاندى.

اتالعان جاردەماقىلاردىڭ ىنتالاندىرۋشى ءرولىن قازاقستاندا تۋۋ كەزەكتىلىگى بويىنشا بالا تۋۋ ستاتيستيكاسى قوسىمشا راستايدى.

«2020 جىلى قازاقستاندا 426 824 بالا دۇنيەگە كەلدى، بۇل 2019 جىلمەن سالىستىرعاندا 24 514 بالاعا كوپ. بالا تۋۋ ءوسىمىنىڭ باسىم بولىگى (65%) كەزەكتىلىك بويىنشا ءتورتىنشى بالانىڭ تۋۋى ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلدى. بالا تۋۋدىڭ 24%-عا ءوسۋى بالالاردىڭ تۋۋ كەزەگى بويىنشا بەسىنشى ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلدى. وسىلايشا، قازاقستاندا كوپبالالى وتباسىلار بويىنشا جاڭا اي سايىنعى جاردەماقى، نەگىزىنەن كەزەك بويىنشا 4 جانە 5 بالانىڭ تۋىلۋىن ىنتالاندىرادى.

قازاقستاندا بالالاردىڭ دۇنيەگە كەلۋىن ودان ءارى زەرتتەۋدى 2021 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تۋۋ كەزەكتىلىگى بويىنشا بالالاردىڭ تۋۋى تۋرالى دەرەكتەرگە يە بولا وتىرىپ جۇرگىزۋگە بولادى، بۇل قازاقستانداعى
بەبي-بۋمنىڭ 2021 جىلى نەگە جالعاسقانىن: كوپبالالى وتباسىلار بويىنشا جاردەماقىنىڭ ەنگىزىلۋىنە نەمەسە كارانتينگە بايلانىستى ما ەكەنىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ تۇيىندەدى قايىربەك اياشيەۆ.

سوڭعى قولجەتىمدى مالىمەتتەرگە سايكەس، 2021 جىلدىڭ قاڭتار-تامىزىندا قازاقستاندا 296،5 مىڭ بالا دۇنيەگە كەلدى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 8،4%-عا كوپ.