Aalto University جوعارعى وقۋ ورنىنىڭ زەرتتەۋ ناتيجەسىندە ۇكىمەتتەر مەن حالىقارالىق ۇيىمدار پايدالاناتىن جاھاندىق دەرەكتەر بازاسى الەمدەگى اۋىل حالقىنىڭ سانىن 53-84%-عا جەتە باعالامايتىنى انىقتالدى.
بۇل جايىندا islam.kz پورتالى hightech.fm اقپارات كوزىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ ءمالىم ەتەدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
فين زەرتتەۋشىلەرى الەم حالقى تۋرالى عالامدىق دەرەكتەر جيىنىنان ەلەۋلى قاتە تاپتى. الەمدiك اۋىل حالقىنىڭ ستاتيستيكالىق مالىمەتىن جەتە باعالاماۋ ءوز كەزەگىندە رەسۋرستاردى ءبولۋ جانە ينفراقۇرىلىمدى جوسپارلاۋ سالاسىنداعى ەلەۋلi قاتەلiكتەرگە اكەپ سوعۋى مۇمكiن. عالىمدار العاش رەت رەسمي ستاتيستيكادان الەمدەگى اۋىل حالقىنىڭ ەداۋىر بولىگى ءىس جۇزىندە «جوق» ەكەندىگىن دالەلدەيتىن ايعاقتار كەلتىردى. حالىق سانىنىڭ ەڭ تانىمال بەس دەرەكتەر جيىنتىعىنىڭ دالدىگىن تەكسەرۋ ءۇشىن زەرتتەۋشىلەر ستاندارتتى ەمەس ءتاسىلدى قولداندى: ولار 1975-2010 جىلدار ارالىعىندا الەمنىڭ 35 ەلىندە 300 بوگەت سالۋ بارىسىندا اۋىل حالقىنىڭ قونىس اۋدارۋى تۋرالى دەرەكتەردى زەرتتەدى.
«اۋىلدىق جەرلەردە تۇراتىن ادامداردىڭ ناقتى سانى جاھاندىق دەرەكتەردەن الدەقايدا جوعارى ەكەنىن بايقاعانىمىزعا تاڭ قالدىق»، - دەپ اتاپ ءوتتى االتو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋگە اتسالىسقان عالىمى جوزياس لەنگ-ريتتەر.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل دەرەكتەر جيىنتىعى مىڭداعان زەرتتەۋلەر مەن ساياسي شەشىمدەردە قولدانىلادى، الايدا، ولاردىڭ دالدىگى بۇرىن جۇيەلى تۇردە باعالانباعان. حالىق سانىن ەسەپتەۋدەگى تەرىس ءبىرجاقتىلىق كۇللى الەمدە جۇيەلى سيپات العان، اسىرەسە، جۇڭگو، برازيليا، اۆستراليا، پولشا جانە كولۋمبيادا دەرەكتەر اراسىنداعى الشاقتىق ەرەكشە كوزگە تۇسكەن. الەم حالقىنىڭ شامامەن 43%-ى اۋىلدىق جەرلەردە تۇراتىنىن ەسكەرسەك، جۇزدەگەن ميلليون ادام ساناققا كىرمەي قالعان. بۇل تاراپتاعى زەرتتەۋ اۆتورلارى حالىق سانى تۋرالى دەرەكتەردى جيناۋ ادىستەمەسىن قايتا قاراۋعا جانە اۋىل تۇرعىندارىن نەعۇرلىم مۇقيات ەسەپكە الۋعا شاقىرادى.