جۇرەك ىرعاعىنىڭ بۇزىلىستارى جايلى نە بىلەمىز؟

مامان كەڭەسى

جۇرەك ىرعاعىنىڭ بۇزىلۋى مەديسينادا «اريتميا» دەپ اتالادى. اريتميا نەمەسە تۇراقسىز جۇرەك سوعىسى – بۇل جۇرەك سوعۋ جيىلىگىنىڭ نەمەسە ىرعاعىنىڭ دۇرىس بولماۋى. جۇرەگىڭىز تىم تەز، تىم باياۋ نەمەسە ىرعاعى دۇرىس بولماي سوعۋى مۇمكىن.

دەنە بەلسەندىلىگى كەزىندە جۇرەك سوعۋ جيىلىگىنىڭ جىلدامداۋى جانە دەمالۋ نەمەسە ۇيىقتاۋ كەزىندە باياۋلاۋى قالىپتى جاعداي. سونداي-اق، كەيدە جۇرەگىڭىزدىڭ كۇشتىرەك سوعۋى دا قالىپتى جاعداي. ءبىراق ءجيى تۇراقسىز ىرعاق ءسىزدىڭ جۇرەگىڭىز دەنەڭىزگە جەتكىلىكتى قان ايدامايتىنىن ءبىلدىرۋى مۇمكىن. سىزدە باس اينالۋ، ەستەن تانۋ نەمەسە باسقا بەلگىلەر بولۋى ىقتيمال.

كەيدە اريتميا ايقىن بەلگىلەردى تۋدىرماۋى مۇمكىن. ادام باياۋ نەمەسە تۇراقتى ەمەس جۇرەك سوعىسى سياقتى بەلگىلەردى نەمەسە جۇرەك سوعۋلارىنىڭ اراسىنداعى ۇزىلىستەردى بايقاي الادى. ءسىز سونداي-اق، جۇرەگىڭىزدىڭ سوعۋىن، لۇپىلدەپ، سوعىپ جاتقانىن نەمەسە تىم قاتتى نەمەسە تىم جىلدام سوعىپ كەتكەنىن  سەزىنۋىڭىز مۇمكىن. بۇل جۇرەك سوعۋى دەپ اتالادى. اريتميانى دارى-دارمەكپەن نەمەسە دۇرىس ەمەس ىرعاقتى باقىلاۋ پروسەدۋرالارىمەن ەمدەۋگە بولادى. 

اريتميانىڭ باسقا دا بەلگىلەرى:

• مازاسىزدىق؛


• كەۋدەدەگى اۋىرسىنۋ نەمەسە جايسىزدىق؛


• شاتاسۋ؛


• ۇيقى كەزىندە تىنىس الۋدىڭ قيىنداۋى نەمەسە تىنىس الۋدىڭ قيىنداۋى؛


• باس اينالۋ جانە ەستەن تانۋ؛


• شارشاۋ نەمەسە السىزدىك.

• سيمپتومداردىڭ قاشان جانە قانشالىقتى ءجيى بولاتىنىن، نە سەزىنەتىنىڭىزدى، نە ىستەپ جاتقانىڭىزدى جانە ۋاقىت وتە كەلە بۇل نارسەلەردىڭ وزگەرەتىنىن باقىلاڭىز. ەگەر ءسىزدىڭ اتالعان بەلگىلەرىڭىز تىنىس الۋدىڭ قيىنداۋى نەمەسە كەۋدەدەگى اۋىرسىنۋ سياقتى وتە اۋىر بولسا، شۇعىل مەديسينالىق كومەككە جۇگىنىڭىز.

ەمدەۋ. جالپى اريتميانى ەمدەۋگە دارى-دارمەكتەر، جۇرەك سوعىسىن باقىلايتىن يمپلانتاسيالاناتىن جۇرەك قۇرىلعىلارى جانە جۇرەگىڭىزدەگى ەلەكتر سيگنالدارىمەن بايلانىستى ماسەلەلەردى ەمدەۋگە ارنالعان باسقا پروسەدۋرالار جاتادى. سونداي-اق، اريتميانى ناشارلاتاتىن جاعدايلاردىڭ ءقاۋپىن ازايتۋعا كومەكتەسۋ ءۇشىن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن وزگەرتۋ قاجەت بولۋى مۇمكىن، مىسالى، جوعارى قان قىسىمى جانە جۇرەك اۋرۋلارىنىڭ باسقا تۇرلەرى.

اريتميا قالاي ەمدەلەدى؟ باياۋ، جىلدام نەمەسە تۇراقتى ەمەس جۇرەك سوعىسىن ەمدەۋ ءۇشىن سىزگە ءبىر نەمەسە بىرنەشە ءدارى قاجەت بولۋى مۇمكىن. كەيدە دارى-دارمەكتەر باسقا ەمدەۋ ادىستەرىمەن بىرگە قولدانىلادى. ەگەر ءسىزدىڭ قابىلدايتىن ءدارىڭىزدىڭ مولشەرى تىم جوعارى بولسا، اريتميانى ەمدەۋگە ارنالعان دارى-دارمەكتەر جۇرەك ءريتمىن ناشارلاتۋى مۇمكىن. سيمپتومدارىڭىز ناشارلاسا نەمەسە جيىلەسە دارىگەرىڭىزبەن سويلەسكەنىڭىز ابزال. 

باياۋ جۇرەك سوعىسىن ەمدەۋگە ارنالعان ءدارىنى (مىسالى، اتروپين ) شۇعىل مەديسينالىق قىزمەتتەر نەمەسە جەدەل جاردەم بولمەسىندە بەرۋى مۇمكىن. 

ەم-شارالار جانە قۇرىلعىلار. ەگەر دارى-دارمەكتەر اريتميانى دۇرىس ەمدەمەسە، سىزگە كەلەسى پروسەدۋرالاردىڭ نەمەسە قۇرىلعىلاردىڭ ءبىرى قاجەت بولۋى مۇمكىن. كارديوۆەرسيا. بۇل – قالىپتى جۇرەك ىرعاعىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن سىرتقى ەلەكتر توگىنىڭ سوعۋىن قولداناتىن ەم-شارا.

جۇرەكتىڭ تومەنگى كامەرالارىنداعى، قارىنشالارداعى تۇراقتى ەمەس جۇرەك سوعۋى جۇرەكتىڭ توقتاۋىنا ءقاۋىپ توندىرەتىن كەزدە نەمەسە ءولىمنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن توتەنشە جاعدايدا جاسالسا، كارديوۆەرسيا – جوسپارلى كارديوۆەرسيا شاراسىن اۋرۋحانادا نەمەسە باسقا دا مەديسينالىق مەكەمەدە كارديولوگتار، جۇرەككە ماماندانعان دارىگەرلەر جاساي الادى. ەم-شارا بىرنەشە مينۋتقا سوزىلعانىمەن، پروسەدۋرادان بىرنەشە ساعات بۇرىن كەلۋىڭىز كەرەك. دايىندالۋ ءۇشىن ناۋقاسقا اۋىرسىنباس ءۇشىن كوكتامىرىشىلىك انەستەزيا بەرىلەدى جانە كەۋدەگە جانە مۇمكىن ارقاڭىزعا ەلەكترودتار ورناتىلادى. بۇل ەلەكترودتار كارديوۆەرسيا اپپاراتىنا بەكىتىلەدى. قۇرىلعى جۇرەگىڭىزدىڭ ەلەكترلىك بەلسەندىلىگىن جازىپ، جۇرەگىڭىزگە قاجەتتى ەلەكتر توگىنىڭ سوعۋىن جىبەرەدى. دايىن بولعان كەزدە دارىگەر قالىپتى ىرعاقتى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن جۇرەگىڭىزگە ءبىر نەمەسە بىرنەشە قىسقا، تومەن ەنەرگيالىق سوققىلار جىبەرەدى. جالپى، جانسىزداندىرۋ ارقىلى جاسالعاندىقتان سوققىلاردان ەشقانداي اۋىرسىنۋ سەزىلمەيدى.

ەم-شارادان كەيىن سىزگە بىرنەشە ۋاقىت مەديسينالىق مەكەمەدە بولا تۇرۋ كەرەك. وسى ۋاقىت ىشىندە ءسىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ توبىڭىز جۇرەك ىرعاعىڭىز بەن قان قىسىمىڭىزدى مۇقيات باقىلاپ، اسقىنۋلاردى باقىلايدى. تولىق ويانىپ وز-وزىڭىزگە كەلگەن سوڭ ۇيگە قايتۋعا بولادى. قاجەت بولسا، وزىڭىزگە سەنىمدى بولماساڭىز جانىڭىزدا ءبىر جاقىن ادامىڭىزدىڭ بولعانى ءجون. كارديۆەرسيا جاسايتىن ەلەكترودتار قويىلعان جەردە قىزارۋ نەمەسە اۋىرسىنۋ بولۋى مۇمكىن. 

سيرەك بولسا دا كارديوۆەرسيانىڭ كەيبىر قاۋىپتەرى بار. ول ەمدەۋدى قاجەت ەتەتىن، ومىرگە ءقاۋىپ توندىرەتىن اريتميالاردى تۋدىرۋى نەمەسە ناشارلاتۋى مۇمكىن. بۇل ەم-شارا قان ۇيىندىلارىنىڭ پايدا بولىپ نەمەسە تۇرعان ورنىنان جىلجىپ، جۇرەكتەن باسقا تىندەرگە نەمەسە مۇشەلەرگە وتۋىنە جانە ينسۋلتكە نەمەسە باسقا ماسەلەلەرگە اكەلۋى مۇمكىن. سوندىقتان كارديوۆەرسياعا دەيىن جانە ودان كەيىن قان ۇيۋىنا قارسى پرەپاراتتاردى قابىلداۋ بۇل ءقاۋىپتى ازايتادى.

كاتەتەرلىك ابلياسيا –  قالىپتى ەمەس ەلەكتر سيگنالدارىنىڭ جۇرەك ارقىلى ءوتۋىن جانە جۇرەك سوعۋىنىڭ تۇراقتى ەمەس سوعۋىن توقتاتۋ وتاسى.

بۇل جوعارى مامانداندىرىلعان مەديسينالىق كومەك ارناۋلى اۋرۋحانالاردا، عىلىمي كلينيكالىق ورتالىقتاردا جاسالادى. ابلياسيا جۇرەك كاتەتەريزاسياسى دەپ اتالاتىن پروسەدۋرا ارقىلى جاسالادى، ول جۇرەككە جەتكەنشە يكەمدى تۇتىكتەردى نەمەسە كاتەتەردى قان تامىرلارى ارقىلى وتكىزەدى. كەيبىر كاتەتەرلەردە قالىپتى ەمەس جۇرەك سوعۋلارىنىڭ كوزىن جازىپ الاتىن جانە انىقتايتىن سىم ەلەكترودتارى بار. باسقا كاتەتەر ەمدىك راديوجيىلىكتى توكتى قاجەتتى ايماققا جەتكىزە الادى. دارىگەر ارنايى كاتەتەردىڭ ۇشىن جۇرەك ءتىنىنىڭ شاعىن ايماعىنا باعىتتايدى. قۇرىلعى جۇرەكتە راديوتوك ارقىلى دەسترۋكسيا نەمەسە وقشاۋلاۋ جاساۋ ءۇشىن كاتەتەردىڭ ۇشى ارقىلى راديوجيىلىكتى تولقىنداردى، وتە سۋىق تەمپەراتۋرانى جىبەرەدى. بۇل جەردە بەلگىلى تەمپەراتۋرا قولدانىلادى، تەرميالىق اسەر بەرەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە دەسترۋكسيا جاسالعان ايماق قالىپسىز ەلەكتر سيگنالداردىڭ جۇرەك سوعۋىن بۇزۋىنا جول بەرمەيدى.

كاتەتەر ابلياسياسى وتاسى كەزىندە دە، قالپىنا كەلتىرۋ كەزىندە دە كەيبىر قاۋىپتەر بار، ولار: قان كەتۋ؛ ينفەكسيا؛ قان تامىرلارىنىڭ زاقىمدانۋى؛ جۇرەكتىڭ زاقىمدانۋى؛ اريتميا؛ قان ۇيۋى.

سونداي-اق، كاتەتەرلىك ابلياسيا كەزىندە قولدانىلعان يونداۋشى ساۋلەدەن قاتەرلى ىسىك دامۋ ءقاۋپى وتە از، تومەن. ەگەر اتالمىش وتا رەنتگەنانگيوگراف دەپ اتالاتىن اپپاراتتىڭ كومەگىمەن جاسالاتىن بولسا، جۇكتىلەرگە جاساۋعا بولمايدى. جۇكتى ايەلدەرگە رەنتگەنوسكوپيا قولدانباي، ۋلترادىبىس كومەگىمەن جاساۋ قاجەت.

يمپلانتاسيالاناتىن كارديوۆەرتەر-دەفيبريللياتورلار (يكد)

دەفيبريللياتورلار – جۇرەككە ەلەكترلىك يمپۋلس نەمەسە سوققى جىبەرۋ ارقىلى قالىپتى جۇرەك سوعۋىن قالپىنا كەلتىرەتىن قۇرىلعىلار. ولار اريتميانىڭ، بىركەلكى ەمەس نەمەسە تىم باياۋ نەمەسە تىم جىلدام جۇرەك سوعىسىنىڭ الدىن الۋ نەمەسە تۇزەتۋ ءۇشىن قولدانىلادى. دەفيبريللياتورلار، ەگەر جۇرەك كەنەتتەن توقتاپ قالسا، جۇرەك سوعىسىن قالپىنا كەلتىرە الادى.

دەفيبريللياتورلار  تۇرلەرى ءتۇرلى تاسىلدەرمەن جۇمىس ىستەيدى. يكد ادام ومىرىنە ءقاۋىپ توندىرەتىن اريتميا ءقاۋپى جوعارى ادامدار اراسىندا كەنەت جۇرەكتەن بولاتىن ءولىمنىڭ الدىن الادى. ول كەۋدە تۇسىنا تەرى استىنا حيرۋرگيالىق جولمەن ورنالاستىرىلادى. دەفيبريللياتورمەن ءومىر سۇرۋگە ۇيرەنۋ ءۇشىن ۋاقىت قاجەت.

ەلەكتروكارديوستيمۋلياتورلار (ەكس)

كارديوستيمۋلياتور – جۇرەكتىڭ قالىپتى جيىلىكتە جانە ىرعاقتا سوعۋىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن ەلەكتر يمپۋلستەرىن جىبەرەتىن شاعىن قۇرىلعى. كارديوستيمۋلياتورلاردى جۇرەك كامەرالارىنىڭ سينحروندى تۇردە سوعۋىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن دە پايدالانۋعا بولادى، وسىلايشا جۇرەگىڭىز دەنەڭىزگە قاندى تيىمدىرەك ايداي الادى. 

كەيىنگى ۋاقىتتا جۇرەكتىڭ ىشىنە ورناتىلاتىن وتە شاعىن كولەمدى كارديوستيمۋلياتورلار پايدا بولدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە بۇل كىشكەنە كولەمدى ەلەكترودسىز ەكس حالىققا قولجەتىمدى. جالپى، الەمدە ونىڭ سيرەك قولدانىلۋىنىڭ سەبەبى باعاسى جاعىنان اسا قىمبات بولۋىندا. ول ادەتتەگى ەكس ورناتۋ مۇمكىن بولماعان جاعدايدا ۇسىنىلادى جانە ول ناۋقاسقا فيزيكالىق جانە ەموسيونالدىق جاعىنان جاعىمسىز اسەرلەر ازىراق تۋىنداتادى.

كەرەك كەڭەس

     دارىگەرلەر اريتميانى تۋدىراتىن نارسەگە بايلانىستى كەلەسى ساقتىق شارالارىن ۇسىنادى: 

• كارديوستيمۋلياتوردىنەمەسە يمپلانتاسيالاناتىن دەفيبريللياتوردى ورنىنان جىلجىتۋى مۇمكىن كونتاكتىلى سپورت تۇرلەرىنەن اۋلاق بولۋ؛


• ەكس نەمەسە يكد يمپلانتاسياسىنان سوڭ ءجۇزۋ نەمەسە سۇڭگۋ سياقتى قارقىندى جاتتىعۋلاردان اۋلاق بولۋ (اسىرەسە، وتادان كەيىنگى العاشقى 3 اي ىشىندە)؛


• ەگەر تاحيكارديا بولسا كوفەدە، شايدا جانە شوكولادتا بولاتىن كوفەيننەن اۋلاق بولۋ نەمەسە ولاردى شەكتەۋ؛


• كەنەتتەن بولاتىن سترەستەردى نەمەسە قاتتى دىبىستاردى بولدىرماۋ ءۇشىن دابىل مەن تەلەفون قوڭىراۋ ۇندەرىن وزگەرتۋ؛ 


• رەسەپسىز بەرىلەتىن دارى-دارمەكتەردى، تاعامدىق قوسپالاردى نەمەسە سۋىق تيۋگە جانە اللەرگياعا قارسى دارى-دارمەكتەردى قابىلداماس بۇرىن دارىگەرىڭىزبەن كەڭەسۋ. 

 سالاۋاتتى ءومىر سالتى

اعزاداعى اسقىنۋ ءقاۋپىن ازايتۋعا كومەكتەسۋ ءۇشىن ءومىر بويى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانعان ابزال. ولار: سالاۋاتتى سالماقتى ماقسات ەتۋ؛ جۇرەككە پايدالى تاعامداردى تاڭداۋ؛ تۇراقتى فيزيكالىق بەلسەندىلىكپەن اينالىسۋ؛ سترەستى باسقارۋ؛ تەمەكىنى تاستاۋ. 

سونىمەن قاتار، دارىگەردىڭ بارلىق تاعايىنداۋلارىن ساقتاپ، ەگەر دارىگەر سىزدەن تالاپ ەتپەسە، كەز كەلگەن ءدارى قابىلداۋدى توقتاتپاۋ كەرەك. ەگەر دەپرەسسيا، باس اينالۋ نەمەسە جۇرەك سوعۋى سياقتى دارى-دارمەكتەردىڭ جاناما اسەرلەرى بولسا، دارىگەرگە ايتقان ءجون. كەيبىر دارى-دارمەكتەر قان قىسىمىنىڭ تومەندەۋىنە نەمەسە جۇرەك سوعۋ جىلدامدىعىنىڭ تومەندەۋىنە اكەلۋى مۇمكىن نەمەسە جۇرەك جەتكىلىكسىزدىگىن ناشارلاتۋى مۇمكىن. دارىگەرمەن سويلەسپەي، ءدارى قابىلداۋدى توقتاتپاڭىز. پسيحيكالىق دەنساۋلىعىڭىزعا دا قامقورلىق جاساڭىز. اريتميامەن ءومىر ءسۇرۋ قورقىنىشتى، الاڭداۋشىلىقتى، دەپرەسسيانى جانە سترەسستى تۋدىرۋى مۇمكىن. ەگەر ءسىز دەپرەسسيادا بولساڭىز، سىزگە ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتاتىن دارىلەر نەمەسە باسقا ەمدەۋ قاجەت بولۋى مۇمكىن. وتباسى مەن دوستاردىڭ قولداۋى دا سترەسس پەن الاڭداۋشىلىقتى جەڭىلدەتۋگە كومەكتەسەدى.