«جيزەل» بالەتى - ەڭ كوپ ورىندالاتىن بالەتتەردىڭ ءبىرى
19 مامىردا اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترى جاڭارتىلعان قويىلىمعا بايلانىستى باسپاسوز-كورسەتىلىمى وتەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ادولف اداننىڭ «جيزەل» بالەتى - ەڭ كوپ ورىندالاتىن بالەتتەردىڭ ءبىرى، رومانتيزم داۋىرىندەگى بالەت شىعارماشىلىعىنىڭ شىڭى. ەكى عاسىرعا جۋىق تەاترلاردىڭ رەپەرتۋارىن بەزەندىرەتىن الەمدىك حورەوگرافيانىڭ ءىنجۋ-مارجانى.
«جيزەل» بالەتىنىڭ ساحنالانۋىنا گەنريح گەينە قاعازعا تۇسىرگەن كونە ۆيليسالار تۋرالى اڭىز-اڭگىمە ارقاۋ بولدى.
ەرتەدە ۇيلەنۋ تويعا دەيىن ومىردەن وتكەن قالىڭدىقتاردى «ۆيليستەر» دەپ اتاعان. اڭىزعا سۇيەنەر بولساق، تۇنگى ۋاقىتتا ومىردەن وتكەن قالىڭدىقتار قابىرلەرىنەن تۇرىپ، بيلەيدى ەكەن. ءقابىر ماڭىنان ءوتىپ بارا جاتقان جولاۋشى ادەمى كورىنىسكە كۋا بولىپ، ۆيليستاردىڭ بيىنە قوسىلىپ كەتەدى. ول السىرەپ، تالىپ قالعانشا بيلەيدى، ال ۆيليستەر ونى قورشاپ الادى.
وقيعا تيۋرينگي دەپ اتالاتىن شاعىن ەلدى-مەكەندە وتەدى. قاراپايىم شارۋا وتباسىنان شىققان جيزەل ەسىمدى ارۋ البەرت دەگەن جىگىتكە عاشىق بولادى. الايدا، البەرت اقسۇيەك وتباسىنان شىققان، قالىڭدىعى بار جىگىت. مۇنى بىلگەن جيزەل ەسىنەن اداسىپ، قايتىس بولادى.
بالەت پرەمەراسى 1841 جىلى 28 ماۋسىمدا اتاقتى تەاترلاردىڭ ءبىرى پاريج قالاسىنداعى Grand Opera ساحناسىندا وتكەن. «جيزەل» بالەتى بىردەن كورەرمەندەردىڭ جۇرەگىنە جول تاۋىپ، تۇساۋكەسەردەن كەيىن ءبىر ايدىڭ ىشىندە جەتى رەت كورسەتىلىپ، جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 26 رەت قويىلعان بولاتىن.
اڭىز جەلىسىمەن ساحنالانعان «جيزەل» بالەتى ءالى كۇنگە دەيىن كورەرمەندەردىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنۋدە.
«جيزەل» بالەتى اباي اتىنداعى قازۇوبت ساحناسىندا العاش رەت، 1943 جىلى 27 شىلدەدە كسرو حالىق ءارتىسى گالينا ۋلانوۆانىڭ قويىلىمىندا كورسەتىلگەن ەدى. جيزەلدىڭ پارتياسىن دا ءوزى سومداعان بولاتىن. كەيىنىرەك، 1978 جىلى قازاقستاننىڭ بالەت مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى الەكساندر ۆلاديميروۆيچ سەلەزنيەۆ، قازكسر حالىق ءارتىسى جانە كەڭەسشى - بالەتمەيستەر، كسرو حالىق ءارتىسى ناتاليا ميحايلوۆنا دۋدينسكايا، سۋرەتشى قازكسر ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى اناتوليي يۆانوۆيچ نەناشيەۆ 45 جىل بويى تەاترىمىزدىڭ ساحناسىندا بولعان بالەتتىڭ ەكىنشى رەداكسياسىن جۇزەگە اسىردى.
2023 جىلدىڭ 20 جانە 21 مامىرىندا بالەتتىڭ ءۇشىنشى قويىلىمىن اتى اڭىزعا اينالعان تۇلعالار رسفسر ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى يۋريي ۆاسيۋچەنكو، رەسەيدىڭ حالىق سۋرەتشىسى ۆياچەسلاۆ وكۋنيەۆتىڭ قويىلىمىندا ۇسىنادى.