جاز ايلارىندا تۇرعىندار اراسىندا باقشا داقىلدارى، جەمىس-جيدەك تۇرلەرىنەن ۋلانۋ جاعدايى ءجيى كەزدەسىپ قالادى. مۇنداي ساتتەردە قانداي قاۋىپسىزدىك شارالارىنا نازار اۋدارعانىمىز دۇرىس. كوپشىلىك ونداي ساقتىق شارالارىنا كوڭىل بولە بەرمەيدى.
باقشا ونىمدەرىن پايدالانۋ بارىسىندا قانداي تالاپتاردى ساقتاۋعا قاجەت؟
باقشا داقىلدارى پەستيسيدتەرمەن وڭدەلگەن بولسا، بويىنا نيتراتتى جيناۋعا بەيىم بولادى. ازاماتتار قۇرامىندا وسى زاتتارى كوپ قاربىزدى جەسە ۋلانىپ قالۋى جاعدايى كەزدەسەدى. ادەتتە، ونىڭ بەلگىلەرى 4-6 ساعاتتان كەيىن بايقالادى. ەگەر نيتراتتارمەن ۋلانعان كەزدە ەشقانداي شارا قولدانىلماسا، دەنساۋلىققا ايتارلىقتاي زيان كەلتىرۋ ءقاۋپى بار. ۋلانۋ بەلگىسى رەتىندە جۇرەكتىڭ اينۋى، ديارەيا، ءىشتىڭ اۋىرۋى، دەنە قىزۋىنىڭ كوتەرىلۋى، بۋىنداردىڭ السىرەۋى جانە اۋىرۋىن ايتۋعا بولادى. العاشقى بەلگىلەرى بىلىنىسىمەن دارىگەرگە جۇگىنۋ قاجەت.
دارىگەرلەر كەلگەنگە دەيىن ناۋقاس ەنتەروسوربەنتتەردى (مىسالى، بەلسەندىرىلگەن كومىر) قابىلداپ، كوپ مولشەردە سۋ ءىشۋى كەرەك. سونداي-اق، تىنىشتىقتى قامتاماسىز ەتىپ، ونىڭ جاعدايىن باقىلاعان دۇرىس. ەگەر ۋلانۋ بەلگىسى جۇكتى ايەلدەردە، قارتتاردا نەمەسە 12 جاسقا دەيىنگى بالالاردا بايقالسا، بىردەن جەدەل جاردەم شاقىرعان دۇرىس.
قاربىزدى قايدان جانە قاشان ساتىپ العان ءجون؟
تۇرعىندار ءوزىن ىشەك ينفەكسياسىنان قورعاۋ ءۇشىن قاراپايىم سانيتارلىق-گيگيەنالىق ەرەجەلەردى ساقتاۋ كەرەك. اشىق بازارلاردان باقشا داقىلدارىن جانە جەمىس-جيدەك ساتىپ الۋدىڭ قاجەتى جوق. باقشا داقىلدارىن ساتۋ ءۇشىن بولىنگەن ورىن قورشالىپ، كۇن مەن جاڭبىردان سەنىمدى قورعالۋى ءتيىس. ساتۋ نۇكتەسى شاتىر استىندا بولۋى كەرەك. سونداي-اق، جول بويىندا جەمىس-جيدەكتەر، قاۋىن-قاربىز ساتىپ الماعان ءجون. ويتكەنى، باقشادان جينالعاننان كەيىن قاربىز جول بويىندا ساتىلسا كولىكتەردەن بولىنەتىن گازداردا كەزدەسەتىن اۋىر مەتالداردى بويىنا تەز جينايدى.
قاربىزدان ۋلانۋدىڭ بەلگىلەرى قانداي؟
قاربىزدان ۋلانۋ ادەتتەگى تاماقتان ۋلانۋ بەلگىلەرىنە ۇقساس كەلەدى. ەگەر ۋلانۋ حيميالىق زاتتاردىڭ بولۋىنا بايلانىستى تىركەلسە، ءونىم نيتراتتى بولىپ شىقسا، بەلگىلەر 2-3 ساعاتتان كەيىن بىلىنە باستايدى. ءىشتىڭ اۋىرۋى جيىلەيدى. ينفەكسيا تەز تارالىپ، از ۋاقىتتان كەيىن ءىش ءوتىپ، ادام قۇسا باستايدى. ناۋقاستىڭ جاعدايى ناشارلايدى. السىزدىك پايدا بولىپ، قالتىراپ، (ادەتتە بالالاردا) دەنە قىزۋى كوتەرىلەدى. جۇقپالى ىشەك ينفەكسياسى كەزىندە بەلگىلەر 5-6 ساعاتتان كەيىن پايدا بولادى. جاعداي نيتراتتارمەن ۋلانعانداعىداي ءقاۋىپتى بولمايدى. ۋلانۋدىڭ بۇل ءتۇرى بالالاردا اۋىر وتەدى.
ۋلانىپ قالماۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قانداي تالاپتارعا نازار اۋدارعان دۇرىس؟
اتاپ ايتساق، قولدانار الدىندا قاربىزدى جاقسىلاپ جۋۋ، سۋىق سۋعا جارتى ساعاتقا سالىپ قويۋ قاجەت. تاعى ءبىر ايتاتىن نارسە، قاربىزدىڭ قابىعىنىڭ جانىنداعى مايەگىن جەۋگە بولمايدى. ويتكەنى، وندا نيتراتتار ەڭ كوپ مولشەردە جينالادى. وعان قوسا ساتىپ الىپ جاتقان كەزدە شاقپاق سالۋعا بولمايدى. قاربىز جەردە وسەدى، ساتىلاتىن جەرگە دۇرىس تاسىمالدانبايدى. دامۋشى ميكرواعزالار كەسىلگەن جەرگە تۇسەدى. ساتۋشىلار مەن ساتىپ الۋشىلاردىڭ قولدارىنىڭ جۋىلماۋى ۋلانۋ ءقاۋپىن ارتتىرادى.
قاربىزدىڭ قۇرامىندا نيترات بار-جوعىن تەكسەرۋ كەرەك. ول ءۇشىن ونى جەۋدىڭ الدىندا مايەگىنەن كەسىپ الىپ، ءبىر ستاقان سۋعا سالىپ قويۋ كەرەك. ەگەر سۋ لايلانۋدىڭ ورنىنا قىزعىلت تۇسكە اينالسا، وندا ونىڭ قۇرامىندا نيتراتتاردىڭ كوپ ەكەنىن بىلدىرەدى.
جەمىس ساتىپ العاندا، قابىعىنىڭ بۇتىندىگىنە نازار اۋدارۋدى ۇسىنامىز. قاربىز نەمەسە قاۋىن ساتىپ العاندا قابىعىنىڭ جارىقسىز، سىزاتسىز جانە مايىسپاي ءبۇتىن بولۋىنا نازار اۋدارۋ كەرەك. جەمىستەردى تاسىمالداۋ كەزىندە ءجيى لاقتىرادى. قابىعىنىڭ جارىعى ارقىلى باكتەريالار ىشىنە كىرىپ كەتۋى مۇمكىن. ال مايىسقان جەرلەرى كوبىنەسە قاربىزدىڭ مايەگىنىڭ قىشقىلدانۋىنا اكەلەدى. كەسىلگەن جيدەكتەردى ساتىپ الۋعا بولمايدى، قاربىزدىڭ سىرتىنداعى لاس پىشاقپەن كەسكەن كەزدە مايەگىنە وڭاي تۇسەدى.
جەمىستى كەسەر الدىندا جيدەكتىڭ سىرتىنداعى كىردىڭ مايەككە ءتۇسىپ كەتپەۋى ءۇشىن ششەتكامەن اعىپ تۇرعان سۋدىڭ استىندا جاقسىلاپ جۋۋ كەرەك. جيدەكتى كەلەسى كۇنگە قالدىرماي بىردەن جەپ قويعان ءجون. ويتكەنى، شىرىندى مايەگىندەگى قانتتىڭ كوپ بولۋى ونى باكتەريالار ءۇشىن قۇنارلى ورتاعا اينالدىرادى. ەگەر قاربىز نەمەسە قاۋىن جەلىنبەي قالسا، كەسىلگەن جەردى تاعامعا ارنالعان ۇلدىرمەن جاۋىپ، توڭازىتقىشقا شيكى ازىق-تۇلىكتەن (جۇمىرتقا جانە شيكى ەتتەن) بولەك قويۋ كەرەك.
جەمىستىڭ مايەگىن قابىعىنا دەيىن جەمەگەن دۇرىس، قاربىزداعى نيتراتتار بىركەلكى بولىنبەيدى، ولار قابىعى مەن جەمىس ساباعانى كوبىرەك جاقىن بولادى. سوندىقتان بالالارعا جەمىستىڭ ورتاسىنداعى مايەگىن بەرگەن دۇرىس.