جازدا جۇمىس ىستەيتىن وقۋشىلاردىڭ اتا-اناسى جازاعا تارتىلا ما؟

جاز ايلارىندا مەكتەپ وقۋشىلارى ءتۇرلى ماۋسىمدىق جۇمىسقا ورنالاسۋعا نيەتتى. بوس ۋاقىتىندا "اتا-اناما قولعابىس بولايىن، ءوز شىعىنىمدى ءوزىم وتەيىن" دەگەن جاسوسپىرىمدەر جۇمىس ىستەۋگە اسىقپاي تۇرىپ ءبىلۋى كەرەك قاعيدالار بار ەكەن. ول قانداي؟ ال بالاسىنىڭ نە جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىن بىلمەيتىن اتا-انالاردى قانداي جازا كۇتەدى؟ اqshamnews.kz ءتىلشىسى زاڭگەردەن جاسوسپىرىمدەردىڭ ەڭبەك ەتۋ ەرەجەلەرى مەن اتا-انالارعا جۇكتەلەتىن جاۋاپكەرشىلىك تۋرالى سۇراپ ءبىلدى. 

قۋات اۋعانبەك 

زاڭگەر 

جۇمىس ىستەۋگە رۇقسات ەتىلەتىن جاس

زاڭگەر قۋات اۋعانبەك اتالمىش تاقىرىپقا قاتىستى ماڭىزدى دۇنيەلەردى تاپتىشتەپ ءتۇسىندىرىپ بەردى. ول جاسوسپىرىمدەردىڭ تەك اتا-اناسىنىڭ نەمەسە زاڭدى وكىلىنىڭ رۇقساتىمەن 14 جاستان باستاپ جەڭىل جۇمىستار ىستەي الاتىنىن ايتتى. ال رەسمي تۇردە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك كودەكسىنىڭ 31-بابىنا سايكەس، ەڭبەك شارتى:

• 16 جاسقا تولعان تۇلعالارمەن جاسالۋى مۇمكىن؛

• 14 جاستان باستاپ جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتى بىتىرگەن نەمەسە وقۋمەن قاتار ورىنداۋعا بولاتىن جەڭىل جۇمىستارعا اتا-اناسىنىڭ نەمەسە زاڭدى وكىلىنىڭ جازباشا كەلىسىمىمەن رۇقسات ەتىلەدى؛

• اۋىر، زياندى، ءقاۋىپتى جۇمىستارعا، سونداي-اق وقۋ پروسەسىنە كەدەرگى كەلتىرەتىن جۇمىس تۇرلەرىنە 18 جاسقا تولماعاندار تارتىلمايدى.

"ءجاسوسپىرىم جۇمىسقا ورنالاسقان جاعدايدا، ەڭبەك كودەكسىنىڭ 31-بابىنىڭ 4-تارماعىنا ساي، مىندەتتى تۇردە اتا-اناسىنىڭ جازباشا كەلىسىمى تالاپ ەتىلەدى. بۇل تالاپ جۇمىس تۇرىنە نەمەسە مەكەمەگە قاراماستان، بارلىعىنا ورتاق" دەپ قوستى زاڭگەر. 

"جۇمىس بەرۋشىلەر دە جاۋاپقا تارتىلادى"

ەگەر جۇمىس بەرۋشى ءجاسوسپىرىمدى زاڭسىز نەمەسە ەڭبەك زاڭناماسىن بۇزا وتىرىپ جۇمىسقا قابىلداسا، ق ر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 86-بابىنا ("جاسوسپىرىمدەردى زاڭسىز جۇمىسقا تارتۋ") سايكەس، وعان ايىپپۇل سالىنادى:

• لاۋازىمدى تۇلعالارعا — 60 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە دەيىن،

• زاڭدى تۇلعالارعا — 200 اەك-كە دەيىن ايىپپۇل قاراستىرىلعان.

بۇدان بولەك، ق ر ەڭبەك كودەكسىنىڭ 89-بابى بويىنشا مەملەكەتتىك ەڭبەك ينسپەكسياسى تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، سانكسيا قولدانۋعا قۇقىلى.

اتا-انا نەنى ءبىلۋ كەرەك؟

زاڭگەردىڭ ايتۋىنشا، بالا كامەلەتكە جاسقا تولعانعا دەيىن، ول مەيلى جۇمىس ىستەسە دە، ونىڭ ءاربىر ارەكەتىنە اتا-انا جاۋاپتى بولادى. 

"ەگەر ءجاسوسپىرىم ەڭبەك قىزمەتى كەزىندە قانداي دا ءبىر قۇقىق بۇزۋشىلىق (اكىمشىلىك نەمەسە قىلمىستىق) جاساسا، ق ر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 442-بابى ("كامەلەتكە تولماعانداردىڭ زاڭدى وكىلدەرىنسىز ءجۇرۋى") جانە 127-بابى ("كامەلەتكە تولماعان بالانى تاربيەلەۋ جونىندەگى مىندەتتەردى ورىنداماۋ") بويىنشا اتا-انالار نەمەسە زاڭدى وكىلدەر دە جاۋاپقا تارتىلۋى مۇمكىن. تيىسىنشە، ايىپپۇل نەمەسە ەسكەرتۋ جازاسى كوزدەلگەن" دەيدى زاڭگەر  قۋات اۋعانبەك.