اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان ءقىدىرالى تۇجىرىمدامانىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى اۋىل جاستارىن كاسىبي تۇرعىدا دامىتۋ، اتاپ ايتقاندا، كاسىپكەرلىك جانە بىلىكتىلىك بەرۋ ارقىلى ولاردىڭ الەۋەتىن ىسكە اسىرۋ ەكەنىن باياندادى. ونىڭ اياسىندا 2029 جىلعا دەيىن ميلليونعا جۋىق ادامدى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، سونداي-اق اۋىلدارداعى جاستاردى سيفرلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ كۋرستارىمەن جانە الەۋمەتتىك قىزمەتتەرمەن قامتۋ جوسپارلانۋدا. بۇل تۋرالى اlmaty-akshamy.kz ۇكىمەتتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.
سونىمەن قاتار قالالارداعى جۇمىسسىز جاستارمەن (NEET ساناتى) جۇمىس جالعاسادى. ولاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى مەن ءال-اۋقاتىنا تۇراقتى نەگىزدە مونيتورينگ جۇرگىزىلەتىن بولادى. جاستاردىڭ وسى ساناتى ءۇشىن جوعارى بىلىمگە قولجەتىمدىلىكتى كەڭەيتۋ، كاسىپتىك باعدار بەرۋ جۇمىسى، بيزنەس-باستامالاردى قارجىلىق تۇرعىدا قولداۋ جانە باسقا دا شارالار ارقىلى ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
بۇدان باسقا بيلىكتىڭ وكىلدى ورگاندارى مەن مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى جاستاردىڭ ۇلەسىن ۇلعايتۋ، سونداي-اق ولاردى ۆولونتەرلىك، قايىرىمدىلىق جانە ەكولوگيالىق باستامالارعا تارتۋ پروسەسى جالعاساتىن بولادى. سونىمەن قاتار پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ، استانا، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىندا كرەاتيۆتى كلاستەرلەردى دامىتۋ، وتباسىن قولداۋ ورتالىقتارىنىڭ جۇمىسىن جەتىلدىرۋ، جاستارعا ارنالعان مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى سيفرلاندىرۋ جانە ت.ب. سالالاردا شارالاردى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانۋدا.
ءوز سوزىندە پرەمەر-مينيستر جاس قازاقستاندىقتاردى قولداۋ مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. وسىعان بايلانىستى تۇجىرىمدامانى قابىلداۋ وسى باعىتتىڭ دامۋىنا جاڭا سەرپىن بەرۋى ءتيىس.
«ەڭ الدىمەن، جاستاردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋدىڭ جۇيەلى ءتاسىلى قاجەت. تۇجىرىمدامادا 2،3 ملن-عا جۋىق جاستى جۇمىسپەن قامتۋ جوسپارلانعان. بۇل - وتە ماڭىزدى اسپەكت، ونى بارىنشا ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، جاستارعا ارنالعان جوبالار مەن باعدارلامالاردى ىسكە اسىرۋعا مەملەكەتتىڭ ءبولىپ وتىرعان رەسۋرستارى قوماقتى، سول سەبەپتى جاستاردىڭ مۇنداي باعدارلامالارعا قاتىسۋىن كەڭەيتۋ NEET ساناتىنداعى جۇمىس ىستەمەيتىندەر مەن وقىمايتىندار سانىن ازايتۋعا ىقپال ەتەدى.
ءا. سمايىلوۆتىڭ سوزىنشە، ەلدەگى مۇنداي جاستاردىڭ ۇلەسى 6%-دان اسادى. ۇلىتاۋ (12،6%)، شىعىس قازاقستان (10،8%) جانە قاراعاندى (9،2%) وبلىستارىندا NEET كورسەتكىشتەرى ەڭ جوعارى.
«تۇجىرىمدامادا رەسپۋبليكا بويىنشا وسىنداي جاستاردىڭ ۇلەسىن 3،5%-عا دەيىن تومەندەتۋ مىندەتى قويىلعان. ءبىراق بۇل ءۇشىن «شابلونمەن» جۇمىس ىستەۋگە بولمايدى. ءار وڭىردەگى جاستارمەن جۇمىس ىستەۋ ەرەكشەلىگىنە بارىنشا يكەمدەلۋ قاجەت. سونىمەن قاتار جاستاردى قولداۋ شارالارىن جاقسارتۋ ءۇشىن ۇزبەي جۇمىس ىستەۋ كەرەك»، — دەدى پرەمەر-مينيستر.
ءاليحان سمايىلوۆ اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنە ءوڭىر اكىمدىكتەرىمەن بىرلەسىپ، اقپاراتتىق جۇمىستى كۇشەيتۋ جانە «جاستاردىڭ ءارقايسىسىنا، اسىرەسە، اۋىلدارداعى جانە NEET ساناتىنداعى جاستارعا» كوڭىل ءبولۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.
«اركىم تابىسقا قول جەتكىزۋ، جۇمىسقا ورنالاسۋ، كاسىپتىك دەڭگەيىن كوتەرۋ مۇمكىندىگىن سەزىنە ءبىلۋى كەرەك»، — دەدى ۇكىمەت باسشىسى.
ودان بولەك پرەمەر-مينيستر جاستار رەسۋرستىق ورتالىقتارىنىڭ قىزمەتىن ساپالى ۇيلەستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ جانە ورتالىقتاردىڭ باسشىلارىنا ناقتى مىندەتتەر مەن KPI بەكىتۋ قاجەتتىگىن ايتتى. ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ورتالىقتار جاستارمەن جۇمىس ىستەۋدىڭ اسا ماڭىزدى بۋىندارىنىڭ بىرىنە اينالۋى ءتيىس – جەرگىلىكتى جەرلەردەگى جاستاردىڭ بارلىق پروبلەمالارىن ءبىلىپ، ولاردى شەشۋ جولدارىن ۇسىنۋى قاجەت.
ءسوز سوڭىندا ءا. سمايىلوۆ ۆولونتەرلەر قوزعالىسىن ودان ءارى قولداۋدىڭ، ونىڭ ىشىندە ۆولونتەرلەردى تارتۋ اياسىن كەڭەيتۋ، جاڭا جوبالار مەن اكسيالاردى ىسكە قوسۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى.
«جاستاردى ادامگەرشىلىك جانە پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋگە، سپورت پەن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت»، — دەدى ۇكىمەت باسشىسى.