وتاندى ءسۇيۋ – وركەنيەتتىلىكتىڭ ءبىرىنشى بەلگىسى.
ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
2005 جىلدىڭ باستى وقيعالارى
- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءوز شەكاراسىنىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسىن ايقىنداۋى. قازاقستان-رەسەي مەملەكەتتىك شەكاراسى تۋرالى كەلىسىم-شارتقا قول قويۋ.
- ۇوس جىلدارىنداعى جەڭىستىڭ 60 جىلدىعى.
- بايقوڭىر عارىش ايلاعىنىڭ 50 جىلدىعى.
- دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ءىىى قۇرىلتايى.
- ق ر پرەزيدەنتىنىڭ سايلاۋى
2005 جىل قازاق ەلى ءۇشىن ەكونوميكالىق دامۋ مەن ءوسىمنىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرىن قاراستىرۋ كەزەڭى بولدى. جىل اياسىندا جوعارى دارەجەدەگى، ماڭىزدى ۋاعدالاستىقتار ارقىلى ساپالى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزگەن ون ءبىر كەزدەسۋ ءوتتى. سولاردىڭ نەگىزگىسى - قازاقستان-رەسەي مەملەكەتتىك شەكاراسى تۋرالى شارت بولدى. قازاقستان ءۇشىن بۇل شارتتىڭ ماڭىزدىلىعى ايىرىقشا ەدى، وسى قۇجات ناتيجەسىندە ءبىز ءوزىمىزدىڭ قۇرلىقتىق شەكارامىزدىڭ حالىقارالىق-قۇقىقتىق راسىمدەلۋىن نەگىزدەپ الدىق.
سونداي-اق، بۇل جىلى ەل بيلىگى سالىقتىق جانە تاريفتىك سالانى رەفورمالاۋعا، ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتەتىن جاڭا باعىتتارعا، جيناقتاۋشى زەينەتاقى جانە قور نارىعى، ساقتاندىرۋ جانە بانك جۇيەلەرىن دامىتۋعا، وتىن ەنەرگەتيكالىق، ءوندىرۋشى سەكتورىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، كاسىپكەرلىكتى مەملەكەتتىك قولداۋعا، ت.ب. باسىمدىق بەردى.
17 قاڭتار
مەملەكەت باسشىسى رەسمي ساپارمەن رەسەي فەدەراسياسىنا باردى. ن. نازاربايەۆ پەن ۆ. ءپۋتيننىڭ ەكىجاقتى كەزدەسۋلەرىنەن سوڭ قازاقستان-رەسەي مەملەكەتتىك شەكاراسى تۋرالى شارتقا، «قازسات» قازاقستاندىق بايلانىس جانە تاراتۋ جەر سەرىگىن جاساۋ جونىندەگى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە،باسقا دا ماڭىزدى قۇجاتتارعا قول قويىلدى.
27 قاڭتار
الماتىدا ەلباسىنىڭ قاتىسۋىمەن الەمنىڭ ەلۋدەن استام مەملەكەتىنىڭ وكىلدەرى قاتىسقان القالى جيىن - بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى قاۋىپسىزدىك كەڭەسى انتيتەرروريستىك كوميتەتىنىڭ باسقوسۋى ءوتتى.
16 اقپان
مەملەكەت باسشىسى پارلامەنت پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا «قازاقستان ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە ساياسي جەدەل جاڭارۋ جولىندا» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىمەن تانىستىردى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ورتالىق ازيا ەلدەرى وداعىن قۇرۋدى ۇسىندى. قازاقستان، وزبەكستان، قىرعىزستان اراسىندا جاسالعان ماڭگىلىك دوستىق تۋرالى شارت وسىنداي بىرلەسۋ ءۇشىن بەرىك نەگىز بولاتىنىن قاداپ ايتتى. «ءبىز ويداعىداي جۇمىس ىستەپ جاتقان نارىق ەكونوميكاسىن قۇردىق. ءبىز تاريحىمىزدا تۇڭعىش رەت شىعىس ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ تاجىريبەسىن جانە ءوزىمىزدىڭ كوپۇلتتى ءارى كوپ ءدىندى قوعامىمىزدىڭ ەرەكشەلىگىن ەسكەرىپ، باتىس دەموكراتياسىنىڭ قاعيداتتارىنا ساي كەلەتىن تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدى ورناتتىق. ءبىز قازاقستاندى ورتالىق ازيانىڭ كوشباسشىسىنا، حالىقارالىق قۇرمەتتى ارىپتەسكە، حالىقارالىق لاڭكەستىككە، ەسىرتكىنىڭ جايىلۋى مەن يادرولىق قارۋدىڭ تارالۋىنا قارسى بەلسەنە كۇرەسەتىن مەملەكەتكە اينالدىردىق»،- دەدى پرەزيدەنت.
25 مارتا
ەلباسى ەل استاناسىندا وتكەن قازاقستان كاسىپكەرلەرىنىڭ I كونگرەسىنە قاتىستى.
8-9 ءساۋىر
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جۇمىس ساپارىمەن رەسەي فەدەراسياسىندا بولدى.
21 ءساۋىر
مەملەكەت باسشىسى الماتىدا اشىلعان IV ەۋرازيالىق مەديا-فورۋمعا قاتىستى.وعان الەمنىڭ قىرىقتان استام ەلىنەن 400-دەي دەلەگات كەلدى.
6 -7 مامىر
كونگرەسس-حوللدا ۇلى وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ 60 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىن ءوتتى. ەرتەسىندە استانادا وسى مەرەكەگە ارنالعان اسكەري پاراد بولدى.
8 -9 مامىر
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ مامىردىڭ سەگىزىندە رەسەي استاناسى – ماسكەۋدە وتكەن تمد-عا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ باسقوسۋىنا ، ال ەكىنشى كۇنى ۇلى وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ 60 جىلدىعىنا ارنالعان مەرەكەلىك سالتاناتقا قاتىستى.
17 مامىر
مەملەكەت باسشىسى رەسەي فەدەراسياسىنىڭ چەليابى قالاسىندا وتكەن قازاقستان مەن رەسەيدىڭ شەكارالاس وڭىرلەرى باسشىلارىنىڭ II فورۋمىنا قاتىستى.
24-25 مامىر
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ رەسمي ساپارمەن ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنا باردى.
2 ماۋسىم
قازاقستان پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆ پەن رەسەي باسشىسى ۆ. پۋتين «بايقوڭىر» عارىش كەشەنىنىڭ 50 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان سالتاناتتى شاراعا قاتىسۋ ءۇشىن بايقوڭىردا باس قوستى.
9 ماۋسىم
مەملەكەت باسشىسى «اقوردا» رەزيدەنسياسىندا قازاقستان استاناسىنىڭ وتكەنى، بۇگىنى مەن بولاشاعىنا ارنالعان ءوزىنىڭ «ەۋرازيا جۇرەگىندە» اتتى جاڭا كىتابىن تانىستىردى.
14 ماۋسىم
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ الماتى قالاسىندا وتكەن ازيا قوعامىنىڭ "قازاقستان ورنىقتى دامۋ ستراتەگياسىن ىسكە اسىرۋ جانە قوعامدى جەدەل جاڭعىرتۋ جولىندا" اتتى حالىقارالىق بيزنەس-كونفەرەنسياسىنا قاتىستى.
22 ماۋسىم
مەملەكەت باسشىسى رەسەي فەدەراسياسىنىڭ استاناسى – ماسكەۋ قالاسىندا وتكەن ەۋرازەق مەملەكەتارالىق كەڭەسىنىڭ وتىرىسىنا ءتوراعالىق ەتتى.
23 ماۋسىم
ماسكەۋ قالاسىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆتياىڭ توراعالىعىمەن ۇقشۇ ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ كەزەكتى سەسسياسى ءوتتى.
5 شىلدە
مەملەكەت باسشىسى ەلوردادا وتكەن شىۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارى كەڭەسىنىڭ ح مەرەيتويلىق وتىرىسىنا قاتىستى.
24 تامىز
پرەزيدەنت رەسپۋبليكالىق تەلەديداردىڭ تىكەلەي ەفيرىنە شىعىپ، ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ جاعدايى جايلى اڭگىمەلەپ، قازاقستاندىقتاردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى.
26 -27 تامىز
مەملەكەت باسشىسى رەسەي فەدەراسياسىنىڭ قازان قالاسىندا وتكەن تمد مەملەكەتتەرى باسشىلارى كەڭەسىنىڭ وتىرىسىنا قاتىستى.رەسەي، بەلارۋس، قازاقستان جانە ۋكراينا قۇرامىنداعى بەك-كە قاتىسۋشى ءتورت مەملەكەت باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋى ءوتتى.
30 تامىز
قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ 10 جىلدىعىنا ارنالعان "كونستيتۋسيا: تۇلعا، قوعام جانە مەملەكەت" اتتى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيا بولىپ ءوتتى. وعان نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاتىسىپ، ءسوز سويلەدى.
1 قىركۇيەك
مەملەكەت باسشىسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىنا قاتىسىپ، ءۇشىنشى سايلانعان پارلامەنتتىڭ II سەسسياسىن اشتى.
12 قىركۇيەك
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەلوردادا وتكەن قازاقستاننىڭ II ازاماتتىق فورۋمىنا قاتىستى.
27 -29 قىركۇيەك
ەلباسى ەلوردادا وتكەن دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ءىىى قۇرىلتايىنا قاتىسىپ،ءسوز سويلەدى. قۇرىلتايعا دۇنيە ءجۇزىنىڭ 32 ەلىنەن 300-دەن استام قانداستارىمىز جينالدى. قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرلەرى مەن الماتى، نۇر-سۇلتان قالالارىنان 200-دەن استام وكىل كەلدى. قۇرىلتايدا شەتەل قازاقتارىن قازاقستاننىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقىتۋ جاعدايى، ولاردىڭ تاريحي وتانىنا ينۆەستيسيالار ورنالاستىرۋ مۇمكىندىكتەرى سەكىلدى ماسەلەلەر تالقىلاندى.
6 قازان
مەملەكەت باسشىسى رەسەي فەدەراسياسىنىڭ سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا وتكەن ورتالىق ازيا ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارى كەڭەسىنىڭ وتىرىسىنا قاتىستى.
8 قازان
مەملەكەت باسشىسى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ وسكەمەن قالاسىندا وتكەن «قازاقستان: بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىك ءۇشىن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ» حالىقارالىق سيمپوزيۋمىندا ءسوز سويلەدى.
11 قازان
ءدال وسى كۇنى مەملەكەت باسشىسى «قازاقستان-2030» ستراتەگياسى ءىس جۇزىندە» حالىقارالىق كونفەرەنسياسىنا قاتىستى.
13 قازان
سول كۇنى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى جانىنداعى دەموكراتيا جانە ازاماتتىق قوعام جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ VI وتىرىسى ءوتتى.
25 قازان
رەسپۋبليكا كۇنىنە ارنالعان سالتاناتتى جيىن بولدى.
28 قازان
مەملەكەت باسشىسى ەلوردادا وتكەن قازاقستان كاسىپكەرلەرىنىڭ ءىى سەزىنە قاتىستى.
17-18 قاراشا
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ رەسمي ساپارمەن ۋكرايناعا باردى.
21 قاراشا
مەملەكەت باسشىسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىنا قاتىستى، وندا ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ قورىتىندىلارى مەن 2005 جىلدىڭ 10 ايىنداعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋى، سونداي-اق 2003-2015 جىلدارعا ارنالعان يندۋستريالىق-يننوۆاسيالىق دامۋ ستراتەگياسىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىن جانە 2005-2007 جىلدارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ناتيجەلەرى قارالدى.
22 قاراشا
قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىنىڭ XI سەسسياسى ءوتتى. وعان مەملەكەت باسشىسى ءتوراعالىق ەتتى. باسقاردى.
2 جەلتوقسان
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن ۆلاديمير پۋتين قازاقستان – رەسەي مەملەكەتتىك شەكاراسىن دەليميتاسيالاۋ تۋرالى شارتتى بەكىتۋ تۋرالى زاڭدارعا قول قويدى.
***
ءدال وسى كۇنى مەملەكەت باسشىسى «قازاقستان - تەك قانا العا!» ۇرانىمەن، حالىققا الدا وتەتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ سايلاۋىنداعى ءوزىنىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسىنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرىن تانىستىردى.
4 جەلتوقسان
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتتىگىنە ۇمىتكەرلەردىڭ سايلاۋى وتكەن كۇن. مەملەكەت باسشىسى پرەزيدەنت سايلاۋىندا ەلورداداعى گوركيي اتىنداعى ورىس دراما تەاترىنىڭ عيماراتىنداعى No2 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە داۋىس بەردى.
سايلاۋعا تىركەلگەن سايلاۋشىلاردىڭ 77 پايىزى قاتىستى. بۇل سايلاۋدىڭ ەرەكشەلىگى،وندا حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس قادامدار جاسالدى. تۇڭعىش رەت ەلەكتروندى داۋىس بەرۋ ءادىسى، ءمولدىر اينەكتى داۋىس بەرۋ جاشىكتەرى قولدانىلدى، ۇمىتكەرلەردىڭ تەلەدەباتتارى، Exit-pool وتكىزىلدى. سايلاۋ قورىتىندىسىندا 91،15 پايىز داۋىس جيناپ، حالىقتىڭ ۇلكەن سەنىمىنە يە بولعان نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ايقىن جەڭىسكە جەتتى.
5 جەلتوقسان
مەملەكەت باسشىسى اقش كونگرەسى وكىلدەر پالاتاسىنىڭ مۇشەسى چ.مەلانسون باستاعان حالىقارالىق بايقاۋشىلار توبىن قابىلدادى، ولار ن.ءا.نازاربايەۆتى پرەزيدەنتتىك سايلاۋداعى ءسوزسىز جەڭىسىمەن قۇتتىقتادى. ءدال وسى كۇنى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ شەتەلدىك جانە وتاندىق ب ا ق وكىلدەرىنە ارنالعان باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىن وتكىزدى، وعان الەمنىڭ جەتەكشى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى – Reuters، France-Presse، Xinhua، يتار-تاسس، ريا نوۆوستي، «Daily Telegraph» جانە ت.ب. قاتىستى.
15 جەلتوقسان
مەملەكەت باسشىسى «اتاسۋ – الاشانكوۋ» قازاقستان – جۇڭگو ماگيسترالدىق مۇناي قۇبىرىنىڭ ىسكە قوسىلۋىنىڭ سالتاناتتى شاراسىنا قاتىستى. وسى كۇنى كەشكە تاۋەلسىزدىك كۇنىنە وراي ەلوردادا سالتاناتتى جيىن ءوتتى.
جىل ءتۇيىنى:
2005 جىلى مەملەكەتتىك دامۋدىڭ ستراتەگيالىق باعىتتارىن قالىپتاستىرۋدا ماڭىزدى قادامدار جاسالدى. 2004-2006 جىلدارعا ارنالعان «مادەني مۇرا» ، 2005-2010 جىلدارعا ارنالعان قازاقستاننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن رەفورمالاۋ مەن دامىتۋ، 2005-2007 جىلدارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇي مەملەكەتتىك باعدارلامالارى، «بۋراباي» كۋرورت ايماعىن دامىتۋ جوباسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى گەندەرلىك تەڭدىككە قاتىستى 2006-2016 جىلدارعا ارنالعان ستراتەگيا – وسى اۋقىمدى جۇمىستاردىڭ ءبارى سونىڭ ايقىن دالەلى. سونىمەن قاتار بۇل جىل 2003-2015 جىلدارعا ارنالعان يندۋستريالىق-يننوۆاسيالىق دامۋ ستراتەگياسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ العاشقى كەزەڭىن قورىتىندىلاعان جىل بولدى. ستراتەگيا اياسىندا سالالىق جانە سالاارالىق توعىز باعدارلاما بەكىتىلدى.سولاردىڭ اراسىندا 2005-2015 جىلدارعا باعدارلانعان ۇلتتىق يننوۆاسيالىق جۇيەنى قالىپتاستىرۋ مەن دامىتۋ باعدارلاماسىن، قۇرىلىس، ەنەرگيا ۇنەمدەۋ بويىنشا بۇيىمدار مەن كونسترۋكسيالار سالالارىن دامىتۋ يندۋسترياسىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولار. بۇل يننوۆاسيالىق ستراتەگيا زاڭدىق تۇرعىدا 20-دان استام زاڭمەن نەگىزدەلگەنىن ايتا كەتۋ كەرەك.
ستاتيستيكا:
2005 جىلى پرەزيدەنت رەسپۋبليكا وڭىرلەرىنە 20 رەت، شەت ەلدەرگە 15 رەت رەسمي ساپارعا شىقتى. ءبىر جىل ىشىندە بارلىعى 83 زاڭ قابىلدانىپ، 177 جارلىققا قول قويىلدى. جىل بويى ەلباسى ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماقتارىن ارالاپ قايتتى، 26 وندىرىستىك، 7 اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپورىندارىندا بولىپ، الەۋمەتتىك باعىتتاعى 40 نىساننىڭ جۇمىسىمەن تانىستى.