ايالدامادا
تاڭەرتەڭ. ايالداما. جانىمنان وتكەن بويجەتكەن ارىرەك بارىپ تۇردى. «باسى قالاي توڭبايدى؟» دەدىم ىشتەي.
ءاي، جاستار-اي! ءبىراق وزىنە، جاستىققا جاراسىپ تۇر، تاڭ اتپاي مىنا سۋىقتا جالاڭباس، شاشى كۇرتەسىنەن اسىپ توگىلىپ تۇرعانى.
كىرپىك جاپسىرىپ الىپتى. جانارى كورىنبەيدى. ادەمىلىك دەگەن كوزدە عوي نەگىزى. جەردە قار، بۇل كىرپىك بۇل مەزگىلمەن ۇيلەسپەي تۇرعانداي كورىندى ماعان. قايدان بىلەيىن، قازىرگى تالعام باسقا شىعار بالكىم.
سومكەسى دە ادەمى ەكەن، بەتىنە ورنەكتەلگەن قوڭىر ءتۇستى نوقاتتار وزگەشە ەتىپ تۇر. ءقازىر ءبارى بار عوي، قالاعانىڭ تابىلادى. اۆتوبۋس كەشىككەن سوڭ جان-جاعىڭا وسىلاي قاراپ تۇراسىڭ.
ءبىر كەزدە الگى ارۋ قالتاسىنان كىشكەنتاي «قازاقستاندى» شىعارىپ، قاعازىن اشىپ، ءتاتتىنى اۋزىنا تىعىپ جىبەردى دە، كامپيتتىڭ قاعازىن اياعىنىڭ استىنا تاستاي سالدى.
قاسىنا باردىم.
– اناۋ قاعازىڭدى ال، – دەدىم داۋىسىمدى قاتايتىپ.
– نەگە الام؟ – دەدى قىز كوزى ەمەس، كىرپىگى كورىنىپ.
– الىپ، قالتاڭا سالىپ قويعىن. قوقىس تاستايتىن شەلەك كەزىكسە سوعان تاستاي سالاسىڭ.
– المايمىن. انە، جاتىر عوي، – دەدى يەگىن ايدالاعا نۇسقاپ. قاراسام، ارىرەكتە «ماكسيشايدىڭ» بوتەلكەسى جاتىر ەكەن.
– ونى دا سەن سياقتى ادام لاقتىرىپ كەتكەن عوي، – دەپ بۇرىلىپ كەتتىم. ەندىگى ءسوزىم شىعىن. ونىڭ ۇستىنە القىزىل تۇسپەن بويالعان تىرناعى سوياۋداي ەكەن، تىرناپ الىپ جۇرسە، جۇمىسقا نە دەپ بارام. اقىلىڭ وزىڭە دەگەن شىعار ىشىنەن. نەگىزى، ادەمىلىك سىرتقا ەمەس، ىشكە بىتكەن جاقسى عوي.
اقجارقىن اپا
سەنبى. جۇمىس كۇنى بولماسا دا، اۆتوبۋستا جولاۋشىلاعان ادام قاراسى كوپ. ايالدامالاردان اپالار كوبىرەك ءمىنىپ جاتىر. اۆتوبۋستا وتىراتىن ورىن جوق. ءبىر ايەل:
– سىزگە ورىن بەرەر ەدىم (ۇلكەن كىسىنىڭ تىكەسىنەن تۇرىپ قالعانىنا قىسىلعانى بولار)، مىناۋ اياق جارامايدى، وپەراسيادان شىققانمىن، – دەدى.
– بارىمىزدىكى سول، اياق شىداتپايدى. ءبىز دە سالدىرتىپ ەدىك تىزەگە الگىسىن، ءبارىبىر وزىڭدىكىندەي بولمايدى ەكەن. وتىرا بەر، وتىرا بەر. كوشەگە قىدىرىپ شىق دەگەن سەن ەمەس، – دەپ كۇلدى، ەش ءزىلسىز، اشۋسىز. ءايبات اپا ەكەن.
ءسوزىن قايتا جالعادى سوسىن.
– ءجاي كۇندەرى بالالار جۇمىستا. ءبىز نەمەرەلەردى قاراپ قالامىز. سوسىن وسىلاي ءبىر دەمالىستا سىرتقا شىعىپ كەلگىمىز كەپ تۇرادى، – دەدى جايدارى اپا.
ءبىر كەزدە ورىن بوسادى.
– ءاي، كەلىن، مىندا كەل، ورىن بوسادى، – دەپ كوپتىڭ اراسىنان الدەكىمدى شاقىردى سوسىن. «كەلىن» دەگەنى دە ءوزى سەكىلدى جاۋلىق تارتقان اپا ەكەن. ول كىسى دە سەرگىپ قايتۋعا شىققان سەكىلدى. ءسويتىپ ەكى اپا ەكى جاعىنا كەزەك-كەزەك اۋدارىلىپ، تەڭسەلىپ كەلىپ جايعاسىپ جاتتى بوساعان ورىنعا.
«ءاي بالا، تۇر! اياعىم اۋىرادى. وسى كۇنگى جاستار وسى، تاربيە جوق!» دەپ زىركىلدەمەي، وسىلاي ادەمى قارتايعان جاقسى.
كولدەي كوڭىل
كۇن اجەپتاۋىر قىسقارعان. تاڭنىڭ ءوزى قاراڭعى ءقازىر. اۆتوبۋستامىن. تەرەزەدەن سىرتقا قاراپ وتىرمىن. كوشە جارىقتارى سامالاداي جارقىراپ تۇر.
كەزەكتى ايالدامادان جۇگى كوپ ءبىر ايەل اۆتوبۋسقا مىنە الماي جاتىر. سۇيرەتەتىن تەمىر ارباعا ارتىپ، بىرنەشە جەرىنەن بايلاپ قويعان ۇلكەن پاكەتى، 5 ليترلىك سۋى، قولىنا ۇستاعان بولەك تاعى ءبىر پاكەتى بار. اۆتوبۋس ءجۇرىپ كەتىپ قالىپ قويارمىن دەگەندەي جانتالاسا ەنتەلەي كىرىپ كەلە جاتقاندىقتان ەسىككە سىيماي جاتىر الگى زاتتارىمەن.
جۇرگىزۋشى كۇتىپ تۇر.
– تاڭ اتپاي قۇدالىققا شىققانسىز با، نەمەنە، مىنا جەردى كوشىرىپ جىبەردىڭىز عوي، – دەپ ازىلدەدى ورتا جاستارداعى شوپىر. سالونداعىلار كۇلىپ جاتىر. ايەل دە ەرىكسىز كۇلىپ جىبەردى.
اۆتوبۋس جۇيتكىپ كەلەدى. جۇرگىزۋشى ويلانىپ كەتتى مە ەكەن، كەزەكتى ايالدامادان ءبىراز ءوتىپ بارىپ كىلت بۇرىلىس جاساپ توقتادى. كەيىندەۋ قالىپ قويعان ءبىر ايەل ەنتىگە جۇگىرىپ جەتىپ، راقمەتىن جاۋدىرىپ جاتىر.
– كوردىڭىز بە، مەن ءسىز ءۇشىن مانيەۆر جاساپ بارىپ توقتادىم عوي، – دەدى شوپىر، ايالداماعا توقتاۋعا مىندەتتى ەكەنىن، سونى ەسكەرمەي قالعانىن جۋىپ-شايعانداي. تاعى ەزۋ تارتتىق.
كەزەكتى ايالدامادان 6-7-لەردەگى ءبىر قىز بالانى اجەسى وتىرعىزىپ جىبەرگەن بولاتىن. الگى ءبۇلدىرشىن تۇسەر كەزدە شوپىرعا جولاقىسىن ۇسىندى.
– جارايدى، تولەمەي-اق قوي، قىزىم! – دەسە دە بالا قولىن العا ءالى سوزىپ تۇر، جولاقىنى الىڭىز دەگەندەي.
– تولەمەي-اق قوي، بالام، بارا عوي، تۇسە بەر، – دەدى تاعى دا جۇرگىزۋشى. قىزىل تەلپەكتى قىز ءتۇسىپ الىپ تومپاڭداي جۇگىرىپ بارا جاتتى.
اۆتوبۋس تەرەزەسىنە قايتا ءۇڭىلدىم. سىرتتا دا تالاي ادام كەتىپ بارا جاتىر. اسىعىس جۇگىرىپ بارا جاتقاندارى بار. تاڭ دا اتىپتى. تەرەزەدەن جارىق ءتۇستى.
مىنە، تاڭمەن بىرگە تاعى ءبىر كۇن باستالدى. ءار كۇنىمىز قالاي باستالسا، سولاي وتەرى اقيقات نارسە. جاقسىلىق جاقسىلىقتى شاقىرىپ تۇرادى. بۇگىن ءبىزدىڭ كۇنىمىزدى جانى جايساڭ، قاراپايىم، كوڭىلى كەڭ جۇرگىزۋشى جاقسى باستاپ بەردى.