«جانىمنىڭ سىبىرى»

«جانىمنىڭ سىبىرى»  رايا ەسكەندىر

    «Almaty Gallery»  كورمە زالىندا تانىمال سۋرەتشى، قازاقستان سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى، «ق ر سۋرەتشىلەر اكادەمياسى» قك كوررەسپوندەنت-مۇشەسى، «تاڭ-شولپان» حالىقارالىق ايەلدەر قورىنىڭ مۇشەسى – ايجان-سارا جانسەيىتوۆانىڭ  «جانىمنىڭ سىبىرى» اتتى  شىعارماشىلىق جەكە كورمەسى اشىلدى. اتالمىش  كورمە   شاھار تۇرعىندارى ءۇشىن اسا  ماڭىزدى مادەني شاراعا اينالدى.  كورمەگە  قىلقالام شەبەرىنىڭ 50-دەن استام تۋىندىسى قويىلدى.  

   

   

   سۋرەتشى وسىناۋ بەكزات  ونەر ارقىلى   تابيعات پەن  ادام جانىن، جەر  مەن عارىشتىڭ اراسىندا تەرەڭ بايلانىستى اشىپ كورسەتتى. ايجان-سارا جانسەيىتوۆانىڭ كورمەسىنە قاتىسقان كورنەكتى ونەرتانۋشىلار مەن مادەنيەت قايراتكەرلەرى ونىڭ ونەرىنە جوعارى باعا بەردى. كورمەنىڭ اشىلۋىندا ءسوز سويلەگەن قوناقتار اراسىندا ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇزدىك سۋرەتشىلەرى، ونەرتانۋشىلار مەن مادەنيەت سالاسىنداعى جەتەكشى تۇلعالار بولدى. كورمە سۋرەتشىنىڭ اناسى، تانىمال اقىن ايشا كوپجاساروۆانىڭ اقجارما جىر شۋماقتارىمەن باستالدى.

 

ونەردى قۇرمەتتەيتىن تالعامپاز كورەرمەن ءۇشىن ايجان-سارا جانسەيىتوۆانىڭ ورنى ەرەكشە. بۇل كۇندە ونىڭ ەسىمى تەك ەلىمىزدە عانا ەمەس، شەت مەملەكەتتەردە  دە كەڭىنەن تانىلعان.   ول - قاستەەيەۆ سالىپ كەتكەن سارا جولدى جالعاستىرىپ كەلە جاتقان قازاقتىڭ ساناۋلى  تالانتتى قىزدارىنىڭ ءبىرى. وسىناۋ قۇدىرەتتى ونەردى قالامنىڭ ۇشىمەن بەزبەندەپ، ونى جۇرەكتەرگە جەتكىزۋدىڭ  قانشالىقتى قيىن ەكەنىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋلەر بىلمەۋى مۇمكىن. جانكەشتى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا سۋرەتشىنىڭ  شىعارماشىلىق جولى وزىندىك ورنەكتەرگە تولى.  ول جاڭا ادىستەردى  قولدانۋ ارقىلى  كونە مەن جاڭانى   جالعاپ،  قۇدىرەتتى ونەردى «سويلەتىپ» كەلەدى.

ايجان-سارا بەكجىگىت قىزى  كونە تاراز توپىراعىندا  دۇنيەگە كەلىپ، بالالىق شاعى قازاقتىڭ كەڭ بايتاق دالاسىندا ءوتتى. قۇدىرەتتى ونەردى تاڭداۋىنا كيەلى ءوڭىردىڭ سۇلۋ تابيعاتى دا ەرەكشە اسەر ەتتى.  بالا كەزىنەن ونىڭ ونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ەرتە ويانىپ،  تابيعاتتىڭ قۇپيالارىن تۇسىنۋگە، قاعاز بەتىنە تۇسىرۋگە ۇمتىلدى. سۋرەتشى  وسىناۋ جولدا وزىنە قولداۋ كورسەتكەن ەڭ الدىمەن  اتا-اناسى ەكەنىن ءجيى ايتادى. بولاشاق ونەر يەسى 1987 جىلى ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىن اياقتاعاننان كەيىن، شىعارماشىلىق جولىن ءارى قاراي جالعاستىرىپ، ءوز ونەرىن الەمدىك دەڭگەيدە تانىتا باستاعان ەدى.

ەڭبەك جولىندا  جاستارعا ساباق بەرە ءجۇرىپ،  ءوزى دە ىزدەندى. بوياۋى قانىق، ويى انىق بىرنەشە تىڭ تۋىندىلارى دۇنيەگە كەلدى. ايجان-سارانىڭ  تۋىندىلارى تەك قازاقستاندا عانا ەمەس، شەتەلدە دە جوعارى باعالانادى. وسى ۋاقىتقا دەيىن بىرنەشە  حالىقارالىق كورمەگە قاتىسقان سۋرەتشىنىڭ شىعارماشىلىعى  ءقازىر كەمەلىنە كەلىپ، ناعىز تولىسقان شاعى. ول سالعان كارتينالارى ارقىلى الەمدىك ونەردە وزىندىك ورنىن تاپقان سۋرەتشى رەتىندە تاريحتا قالارى ءسوزسىز.

 

«جانىمنىڭ سىبىرى»

ايجان-سارانىڭ  «جانىمنىڭ سىبىرى» اتتى  كورمەسى بۇل  تەك ءبىر سۋرەتشىنىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ رەتروسپەكتيۆاسى عانا ەمەس، ول ونەردىڭ تابيعاتپەن، مادەنيەتپەن جانە رۋحاني دۇنيەمەن بايلانىستى تەرەڭ فيلوسوفيالىق ويى. ماسەلەن، كورمەگە قويىلعان تۋىندىلار ارقىلى  ايجان-سارا ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسى مەن سىرتقى الەۋمەتتىك ورتانىڭ ارا قاتىناسىن زەرتتەگەنى كورىنىپ تۇر.  ونىڭ تۋىندىلارى — قازاقتىڭ باي مادەنيەتى مەن ءداستۇرىنىڭ قازىرگى زامانعا ساي جاڭعىرۋى ىسپەتتى. وسىناۋ جىلدار بويى ايجان-سارا تەك سۋرەتشى رەتىندە عانا ەمەس، شەبەر فيلوسوف رەتىندە دە تانىلدى.  ول قالامى مەن بوياۋى ارقىلى   قازاق حالقىنىڭ رۋحاني مۇراسى مەن قازىرگى زاماننىڭ ىزدەنىستەرىن ۇيلەسىمدى تۇردە بەينەلەپ كەلەدى.

 

تاقىرىپقا وراي:

جۇماقىن قايرامبايەۆ،  

قازاقستاننىڭ حالىق سۋرەتشىسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى:

     

- مەن ايجان-سارانى  30 جىلدان بەرى تانيمىن. ەڭبەكقور، ىزدەنىمپاز. بۇل شىعارماشىلىق ادامى ءۇشىن ەڭ قاجەتتى قاسيەت. ويتكەنى، ونەر العا جىلجىپ وتىرۋ كەرەك.  مەنىڭ ريزا بولاتىنىم-ونىڭ شىعارمالارى ءاردايىم تەرەڭ فيلوسوفياعا تولى بولىپ كەلەدى. بۇگىنگى تاڭدا ونىڭ جۇمىستارى وتە كوپ، ءارى تاقىرىپتارى دا كۇردەلى. بۇل ونىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ ناعىز كەمەلدەنگەنىن كورسەتسە كەرەك.

 

 ەربولات تولەپبايەۆ،

 سۋرەتشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى: 

 

  • ايجان-سارا مەنىڭ ستۋدەنتىم ەكەنىن اركەز ماقتانىشپەن ايتىپ وتىرامىن.   سوندىقتان ونىڭ ءاربىر  قادامىن قاداعالاپ، ونەرىنە قۇرمەتپەن قارايمىن. ويتكەنى،   سول كەزدەن-اق  ءوزىنىڭ ونەرىنە ەرەكشە كوزقاراسپەن قارايتىن ەڭبەكقور، ىزدەنىمپاز ەدى.  تالعامپاز تالانتتىڭ بىرەگەيى رەتىندە  ونىڭ شىعارماشىلىعى الەمدىك دەڭگەيگە جەتتى. بۇگىندە  ونى بۇكىل الەم تانىپ وتىر.

 

 

 

نەللي ۆيتاليەۆنا بۋبە،

 قازاقستاننىڭ ونەر اكادەمياسىنىڭ جالپى حاتشىسى:

 ايجان-سارا — قازاق ونەرىنىڭ ناعىز سيمۆولى. ول ۇلتتىق داستۇرلەردى قازىرگى زاماننىڭ تالاپتارىنا ساي جاڭعىرتىپ، بەينەلەۋ ونەرىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەردى. ايجان-سارا — ونەردە ەرەكشە ءبىر قۇبىلىس. ونىڭ شىعارماشىلىق جۇمىستارى ءداستۇر مەن قازىرگى زاماننىڭ تاماشا ۇيلەسىمى بولىپ تابىلادى.  سوندىقتان، كورمەدەگى  بارلىق تۋىندىلار كورەرمەندەردى تەرەڭ ويلارعا جەتەلەرى ءسوزسىز.

ساۋلە باپانوۆا،سۋرەتشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى،

 ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى  ونەر اكادەمياسىنىڭ پروفەسسورى:  

 

-ايجان-سارانىڭ بولاشاعى وتە زور.  ونىڭ شىعارماشىلىعى قازاق ونەرىنىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتءىپ،  جاڭاشا كوزقاراس پەن تەرەڭ تۇسىنىكتەردى الەمگە جەتكىزەدى.  ونىڭ  «جانىمنىڭ سىبىرى» دەپ اتالىپ وتىرعان كورمەسى تەك قانا ونىڭ وتكەنىن ەمەس، بولاشاعىن دا كورسەتەتىن ءبىر كەزەڭ ەكەى انىق.  ايجان-سارانىڭ شىعارماشىلىعى ءالى دە جالعاسىپ،  جاڭا تۋىندىلارىمەن كوپشىلىكتى تاڭقالدىرادى دەپ سەنەمىن. 

 

ءسىزدىڭ رەاكسياڭىز؟
ۇنايدى
6
ۇنامايدى
0
كۇلكىلى
0
شەكتەن شىققان
0
سوڭعى جاڭالىقتار

16:33

16:28

13:27

12:23

12:17

12:15

12:13

12:05

12:03

12:01

11:59

11:57

11:55

11:53

11:51

11:46

11:43

11:41

11:39

11:37

11:34

11:31

11:29

11:26

11:24