ءقازىر جاياۋ ءجۇرۋ ءومىر سالتىنا دەندەپ ەنگەن ادەت. بىرەۋلەر ءجۇرۋ ءۇشىن تاۋعا شىقسا، ەندى بىرەۋلەر ءۇيىنىڭ جانىنداعى تروتۋاردى تاڭدايدى. تاڭەرتەڭگى ريتۋال بىرەۋ ءۇشىن دەنساۋلىققا پايدالى ادەت بولسا، كەي ادام بۇعان ءسان رەتىندە قارايتىن سياقتى. جاياۋ ءجۇرۋ تۋرالى ايتىلاتىن ءار ءتۇرلى ميف تە كوپ.
10 000 قادام دەگەن قايدان شىققان؟
كۇنىنە 10 000 قادام ءجۇرۋ كەرەك دەگەن اقپارات ءقازىر بارىنە تانىس. بۇل سان نەگە نەگىزدەلگەن، قايدان شىققان؟ عىلىمي نەگىزى بار ما؟ وسى سۇراق جاياۋ جۇرەتىن ادامنىڭ ءبارىن ويلاندىرادى. دەرەكتەرگە جۇگىنسەك، بۇل ساندى عالىمدار ەمەس، ماركەتولوگتار ويلاپ تاۋىپتى. 1964 جىلى توكيودا وتكەن وليمپيادا ويىندارىنىڭ الدىندا جاپون كومپانياسى «كۇنىنە 10 000 قادام جۇرەيىك» دەگەن ۇرانمەن قادام ساناعىش ساتۋدى باستاعان، بۇل سول كەزدەن قالعان تۇسىنىك ەكەن.
بۇل تاقىرىپتا كەيىنىرەك ءتۇرلى زەرتتەۋ جاسالعانىمەن، ءدال وسى ساننىڭ دەنساۋلىققا ەرەكشە پايداسى بار ەكەنىن دالەلدەۋ مۇمكىن بولماپتى. ءبىراق جاياۋ ءجۇرۋدى زەرتتەۋ نىسانى ەتكەن عالىمدار ەگدە جاستاعى ايەلدەردى ءتورت جىل بويى باقىلاپ مىناداي قورىتىندىعا كەلگەن:
كۇنىنە كەم دەگەندە 4400 قادام جۇرگەن ايەلدەردىڭ ءولىم-جىتىم دەڭگەيى كۇنىنە 3000 قادامنان از جۇرگەندەرگە قاراعاندا 41% تومەن بولعان؛
قادام سانى ارتقان سايىن ايەلدەردىڭ دەنساۋلىعى جاقسارا تۇسكەن، ءبىراق 7500 قادامنان كەيىن پايداسى شامامەن تۇراقتالعان.
تاعى ءبىر زەرتتەۋدە 60 جاستان اسقان ادامدار اراسىندا كۇنىنە 6000–9000 قادام جۇرگەندەردىڭ جۇرەك جانە قان تامىر اۋرۋلارىنا شالدىعۋ ءقاۋپى بار-جوعى 40–50%-عا تومەن بولعانى انىقتالعان.
وسى زەرتتەۋدەن كەيىن عالىمدار دەنساۋلىققا پايدالى بولۋى ءۇشىن كۇنىنە شامامەن 7500 قادام ءجۇرۋ جەتكىلىكتى، ءتىپتى 4000 قادامنىڭ ءوزى اعزاعا وڭ اسەرىن تيگىزەدى دەگەن قورىتىندى شىعارعان.
كۇندەلىكتى جاياۋ ءجۇرۋدىڭ پايداسى
جۇرەك-قان تامىر جۇيەسىن نىعايتادى.
قانداعى قانت دەڭگەيىن تومەندەتەدى.
قوزعالىس كەزىندە بۋىندارعا قاجەتتى سۇيىقتىق تۇزىلەدى، ول بۋىنداردىڭ دۇرىس جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتەدى.
يممۋنيتەتتى كۇشەيتەدى. كۇن سايىن تازا اۋادا سەرۋەندەيتىن ادامدار سيرەك اۋىرادى. سونىمەن قاتار ولاردا تىنىس جولى ينفەكسيالارى دا از.
ەنەرگيانى ارتتىرادى.
كوڭىل-كۇيدى جاقسارتادى.
شىعارماشىلىقتى ارتتىرادى.
دەنە ءتارتىبى بار ادامدا سانا ءتارتىبى دە بولادى
4 جىلدان بەرى كۇندەلىكتى جاياۋ ءجۇرۋدى ادەتكە اينالدىرعان الماتىلىق ينديرا قازبەك قىزى بىلاي دەيدى:
«جاياۋ ءجۇرۋدى بىرەۋلەر دەنساۋلىققا پايدالى ەكەن دەپ باستايدى، بىرەۋلەر ءتىپتى ساننەن قالماۋ ءۇشىن دە جۇرەتىن سياقتى. تاڭ اتپاي بەتىنە بەس باتپان بوياۋ جاعىپ الىپ جۇرۋگە شىعاتىن قازداردى دا بايقايمىن، وسىلار ەندى ءسان ءۇشىن جۇرەتىن شىعار دەپ ويلايمىن. جەكە باسىما كەلسەم، وزىمدە جاساپ كورەيىنشى دەگەن قىزىعۋشىلىق، ارتىق ەموسيادان، قاجەتسىز اقپاراتتان ارىلسام ەكەن، وزگەرۋىم كەرەك دەگەن ماقسات بولدى. وزىمدە پسيحولوگيالىق تۇرعىدان ەموسيا تىم كوپ بولدى، سونى باساتىن جالعىز قۇرال – وسى جاياۋ ءجۇرۋ ەدى. مەن جۇرمەۋ ءۇشىن سىلتاۋ ىزدەمەيمىن، جاڭا جىل مەرەكەسىندە دە ءجۇرۋدى توقتاتقان ەمەسپىن. جاياۋ ءجۇرۋ دەگەن دە كەز كەلگەننىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى، بۇعان دا كۇش-جىگەر كەرەك، سەبەبى بارىمىزدە بىردەي دەنە ءتارتىبى جوق، ال دەنە ءتارتىبى دۇرىس ادامنىڭ ساناسى مىندەتتى تۇردە ءتارتىپتى بولادى، ساناسىن تارتىپكە باعىندىرعان ادام جەتىستىككە جەتەتىنى ايتپاسا دا بەلگىلى. ال 10 مىڭ قادام دەگەن ماركەتينگ شىعار، سەبەبى ءومىرى جاياۋ جۇرمەگەن ادام 10 مىڭ قادام جاساي المايدى، ءوزىم 3-4 مىڭ قادامنان باستادىم. جاياۋ ءجۇرۋ ادامنىڭ ىشكى ءحالىن وزگەرتەدى، توبىقتاعى ەنەرگيا جۇرگەن قادامىڭىزعا قاراي جوعارى كوتىرىلە بەرەدى، سولاي قۇيىمشاققا جەتكەن ەنەرگيا كوزى ومىرتقا ارقىلى كوتەرىلەدى دە بويىمىزداعى كورۋ، ەستۋ، ءيىس سەزۋ، جاقسى سويلەۋ، تاكتيلنوست» سياقتى 5سەزىم مۇشەمىز اشىلادى. ادامنىڭ ساناسىندا تىنىشتىق ورنايدى، ەرەكشە تۇسىنىك كەلەدى. جاياۋ ءجۇرۋدىڭ پايداسىن ايتىپ تاۋىسا المايمىز، ءوزىمنىڭ ەموسيام باسىلىپ، باسىم اۋىرمايتىن بولدى. جاياۋ جۇرگەن ادامعا نەشە ءتۇرلى يدەيا دا كەلگىش بولادى، ال يدەيا دەگەنىمىز – اقشا.»
جاياۋ جۇرگىسى كەلەتىندەرگە كەڭەس:
سەرۋەندى قىزىقتى ەتۋ ءۇشىن اۋديوكىتاپ، مۋزىكا تىڭداڭىز نەمەسە جاقىندارىڭىزدى بىرگە جۇرۋگە شاقىرىڭىز.
مۇمكىندىك بولسا، جۇمىسقا جاياۋ بارىڭىز. ەگەر الىس بولسا، كولىكتى الىسقا قويىپ، نە اۆتوبۋستان بىرنەشە ايالداما ەرتەرەك ءتۇسىپ قالىڭىز.
ءليفتتىڭ ورنىنا باسپالداقتى تاڭداڭىز، بىرنەشە قاباتقا جاياۋ كوتەرىلۋ پايدالى.
ۇزاق سەرۋەنگە شىققاندا تابانى جۇمساق، تىرەۋىشى بار ىڭعايلى اياق كيىم كيىڭىز.
سەرۋەن كەزىندە جەتكىلىكتى مولشەردە سۋ ءىشۋدى ۇمىتپاڭىز، بۇل اعزانى سۋسىزدانۋدان قورعايدى.
ەگەر جاياۋ ءجۇرۋدى كۇن تارتىبىنە ەنگىزۋ قيىن بولسا، اپتاسىنا بىرنەشە رەت سپورتزالعا بارۋ، توپتىق جاتتىعۋلارعا قاتىسۋ، باسسەينگە ءجۇزۋ سياقتى بەلسەندى قوزعالىستى تاڭداڭىز.