ءيتتىڭ ارلاندارى ەدى.
ءبىز بالا كۇنىمىزدە مالشى اۋىلدا تۇردىق. ناقتىراق ايتسام، سىرداريا وزەنىنىڭ جاعاسىندا ورنالاسقان قورجىن تامدا. ول شيەلىدەن 20 شاقىرىم جەردە بولاتىن. «سۋ بار جەردە، نۋ بار» دەيدى ەمەس پە؟ ءۇيىمىزدىڭ اينالاسى توراڭعى، ەشكى تال مەن جيدە اعاشى. كوكتەمدە قىزعالداق پەن سارعالداق گۇلدەگەندە، قۇددى ءبىر كىلەم جايىپ قويعانداي كورىنەتىن. ءۇيدىڭ ارتى جال-جال قۇم. ونى بەس قۇم اسۋى دەيتىنبىز. كوز الدىڭىزعا باياعى قازاقى اۋىل ەلەستەيدى. كورشى ۇيدە اتامنىڭ قارىنداسى تۇراتىن. ول كىسىنى اپا دەپ اتايتىنبىز. اپامنىڭ قوساعى قاقپان، تۇزاق قۇرىپ كەيدە مىلتىقپەن اڭ-قۇس اتىپ اكەلەتىن. ال، اپام بولسا، تۇيە، جىلقى، سيىر ساۋىپ، قۇرت پەن مايدى، ىرىمشىك، ايران مەن قاتىقتى كەرەمەت ازىرلەي بىلەتىن. قازان جاپپانى ءدامدى پىسىرەتىن. شىركىن-اي!
ولار ءىرى قارانى كوپتەپ وسىرەتىن. ال، مەنىڭ اكە-شەشەم ۋاق مال مەن ءبىرشاما سيىر ۇستايتىن. داريانىڭ جاعاسى بولعاننان كەيىن بە، ەكى ءۇي دە باۋ-باقشامەن اينالىستى. ورىك، شابدالى، شيە، ءجۇزىم قانداي ءتاتتى دەسەڭىزشى! ونىمەن قوسا تابيعات بەرگەن دالانىڭ يتمۇرىنى، ساڭىراۋقۇلاعى، جابايى جۋاسى بولاتىن. جەزدەمدەردە بالا كوپ. ەر جەتكەندەرى دە، مەكتەپ جاسىنداعىلارى دا بار. ال، ءبىز ەكى قارىنداسىم، اتا-انام، كوكەمىز – ابىلايحان التاۋىمىز تۇراتىنبىز. كەي-كەيدە اتامنىڭ اناسى - ءداۋ اجەمىز كەلەتىن. جاز كۇندەرى كيىز ءۇي تىگىپ، ىشىنەن جەرتولە قازىپ، ايران سۋىمىزدى ىشىنە سالىپ قوياتىنبىز. ول – قازىرگى توڭازىتقىش. قۇددى ءبىر بەلگىسىز ارالدا كۇن كەشىپ جاتقانداي بولاتىنبىز. ءبىر كۇنى جەزدە اتام ۇلدارىمەن اڭعا شىعىپ، جولشىباي قاقپانعا تۇسكەن قاسقىرلاردى اكەلدى. بىزدەر بالامىز عوي، قايدان بىلەيىك. ولاردى كۇشىك دەپ ويلاپ تاياق، تاس لاقتىرىپ قاشامىز. ول ءۇيدىڭ بالالارى دا قىزىق ءۇشىن قامشىمەن ۇرىپ، كۇرزىمەن تەۋىپ ءزابىر كورسەتەتىن. ءتۇز تاعىلارىنىڭ اياق قولدارى قۇرساۋلانعان. ۇيىمىزدە تۋزيك پەن رەكس دەيتىن يتتەرىمىز بار-تىن. تۋزيك شاعىن عانا، ءبىراق مىعىم، قىتايدىڭ پانداسىنا ۇقساس كەلەتىن. وتە قاباعان. ال، رەكس بۇعان قاراما-قايشى. ءىرى دەنەلى بولاتىن. ەكەۋىنە دە ورتاق مىنەز – قارسىلاسقاننان قان شىعارماي قايتپايتىن ەدى. اكەلگەندەرى ەندى جەتىلىپ كەلە جاتقان قانشىق پەن ەركەك قاسقىر ەكەن. العاشقى كۇندەرى قاسقىرلارعا تيىسپەدى. ءبىزدىڭ يتتەر تۇنىمەن ابالاپ جاتپايتىن بولدى. ءۇشىنشى كۇنى جەزدەم ەركەك قاسقىردىڭ تەرىسىن الدى. ەكىنشىسىن ارعى كۇنى سويامىز دەسكەن. سول ءتۇنى قانشىق ءتۇنى ۇزاققا ۇلۋمەن بولدى. يتتەر دە كۇندەگىسىنەن الدەقايدا كوپ ءۇردى.
تاڭ قىلاڭ بەرە تىنىشتىق ورناعانداي. كوكەم ەرتە تۇرىپ قويدى ورىسكە ايدايتىن. سول ادەتى بويىنشا قوراعا بارسا، ەكى-ۇش قوي جايراپ جاتىر ەكەن. دەرەۋ اكەمدى وياتتى. بولعان وقيعانى باياندادى. اكەم جۇگىرىپ كورشى ۇيگە كەتتى. سويتسە، ولاردىڭ جاباعىسىنىڭ قۇيرىعىن جارالاپتى. سول باياعى ۇرعاشى قاسقىر بوسانعان بويدا قاسقىرلىعىن قىلعان. ءبىزدىڭ تۋزيك پەن رەكس كورىنبەيدى. قاراساق، ەكەۋى ابدەن بولدىرعان، ۇستەرى قان-قان مالقورا تۇبىندە جاتىر ەكەن. ءسىرا، ەكەۋى بولماعاندا، ەندىگى قوراداعى بار قويدان ايىرىلار ما ەدىك، كىم ءبىلسىن؟ ەكى ۇيدەگىلەر دە قانشا رەت بىلتەلى مىلتىعىن وقتاپ، مىقتاپ ىزدەسە دە، قانشىقتى تاپپادى. ودان بەرى بىرنەشە اي ءوتتى.
ءبىر كۇنى كەشتە ءبىزدىڭ يتتەر كورىنبەي قالدى. ىمىرت جابىلىپ، كوز بايلانىپ قالعان-دى. ۇرگەن ءيتتىڭ ءۇنى ەستىلدى. شۋىلداعان جەل ءبىر ەستىرتىپ، ءبىر ەستىرتپەيدى. داۋىس توعاي جاقتان شىقتى. اكەم ەكەۋمىز توعايدان قازان-وشاقتىڭ استىنا وتىن اكەلۋگە كەتىپ بارامىز. اسپان تۇنەرىپ كەلەدى. ءبىز جۇرگەن سايىن داۋىس جاقىنداي ءتۇستى. اكەمنىڭ ورمانعا شىقسا، ارقاسىندا مىلتىعى جۇرەتىن ادەتى بار بولاتىن. ابالاپ، قيقۋلاعان جاققا بەتتەپ كەلەمىز. اسىرەسە، تۋزيكتىڭ داۋىسى ەرەكشە شىعۋدا. رەكس تە قالىسار ەمەس. ىرىلداسىپ، قۇددى ءبىر سوعىس بولىپ جاتقانداي. ءبىز دە جەتتىك. باياعى قانشىق ەكى يتكە دەس بەرمەۋدە. نامىسقوي تۋزيك بارىنشا قارسىلاسىپ باعۋدا. ءۇستى باستارى قىزىل-الا قان. ەكى تاراپ تا قالجىراعان. مەن ايعايعا سالدىم. تۋزيك ماعان قاراپ قالعان ساتتە، قىلتاماقتان قانشىق تىستەپ بايعۇس ءيتتى جازىم قىلدى. مىلتىق وعى قانشىقتى جايراتىپ سالدى. جەل دە توقتاپ، اسپاننىڭ تۇنەرگەنى قاراڭعىلىققا ۇلاستى. ءبىر بۇتا تۇبىندە رەكس سىلەيىپ جاتىر. ونى كوتەرىپ ۇيگە اكەتتىك. ءبىراق – تۋزيكسىز.
وسىدان كەيىن كوپ ۋاقىت بويى تۋزيكتى ەسىمنەن شىعارا الماي ءجۇردىم. ونىڭ شاعال، مالىممەن ايقاسىن بىلەتىنمىن. دەگەنمەن قاسقىرمەن ارپالىسۋىن العاش كورۋىم. ءوزى دە قارتايعان يت ەدى. ەگەردە «سىرتتاندار» ەرتەگىسىندەگىدەي قاسقىر يتتەن جەڭىلىس تاپقان بولسا، بۇگىندە ءيتتىڭ «مىسى» باسىم بولار ما ەدى دەپ ويلانىپ قالامىن. وسى وقيعادان كوپ ۇزاماي مەنىڭ شيەلىدەگى جاڭا وقۋ جىلىم باستالدى. تەك دەمالىس ۋاقىتىندا مالشى اۋىلعا بارىپ تۇردىم. رەكس اجالى جەتىپ، توعايدا ءولىپتى. ونى كەيىننەن جەزدەمدەر كورگەن.
قازاقتىڭ «جاقسى يت ولىگىن كورسەتپەيدى» دەگەنى وسى شىعار. ەسەسىنە ەكى كۇشىك اسىراپتى. بالكىم، باياعى ءزابىر كورسەتىپ تەپكىلەۋ، ونىڭ ۇستىنە قانشىقتىڭ ءوزىنىڭ سىڭارىنا دەگەن «ماحابباتى» وسى جايتتاردىڭ بولۋىنا الىپ كەلدى مە ەكەن دەپ ويلايمىن.