بۇل ماتەريالدىڭ ماقساتى – «يت اسىراۋ جەڭىل مە، بالا باعۋ قيىن با؟» دەگەن ساۋالدىڭ جاۋابىن تابۋ ەمەس. ءبىز ەشكىمنىڭ تاڭداۋىن سارالاپ نەمەسە سالىستىرۋ ارقىلى ارتىق-كەمىن كورسەتكىمىز كەلمەيدى. باستى وي – مەيىرىمدىلىكتىڭ بارلىق تىرشىلىك يەسىنە ورتاق ەكەنىن ەسكە سالۋ. قانداي تىرشىلىك يەسى بولماسىن، ول ادامنىڭ ماحابباتى مەن قامقورلىعىنا مۇقتاج. وسى ماقالانى وقي وتىرىپ، ءسىز دە مەيىرىم جايلى ويلانىپ قالساڭىز – ماقساتىمىزدىڭ ورىندالعانى.
Aqshamnews.kz ءتىلشىسى بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن ومىرلىك مىسالدارمەن سالىستىرىپ كورۋگە تىرىستى.
مەيىرىم مەن قامقورلىقتى قاجەت ەتەتىن كەز كەلگەن تىرشىلىك يەسى – السىزدەۋ كەلەدى: ءبىرى – ءسابي بولسا، ەكىنشىسى – جانۋار.
ەكەۋىنىڭ دە تاعدىرى – ەرەسەك، ەستى ادامنىڭ قولىندا. ال كۇتىمى – ۋاقىتپەن، شىداممەن، مەيىرىممەن ولشەنەدى. سوڭعى جىلدارى ءۇي جانۋارىن، اسىرەسە يت پەن مىسىقتى اسىراپ، ولاردى بالاسىنداي ماپەلەيتىن جاندار كوبەيىپ كەلەدى. اۋىلدى جەردى قايدام، ءبىراق قالادا ءۇي جانۋارىن اسىراۋدىڭ، كۇتىپ-باپتاۋدىڭ ورنى بولەك.
بالاعا دا، تولگە دە – ۋاقىت، كۇتىم مەن كوڭىل كەرەك
جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ كۇتىمىن ەشبىر تىرشىلىك يەسىمەن تەڭەستىرۋگە بولماس. ونى باعۋ – تەك فيزيكالىق جۇمىس ەمەس، جۇرەكپەن، بار وي-سانامەن اتقارىلاتىن بورىش. دەگەنمەن، ءبىر جاسقا دەيىنگى ءسابي مەن ءۇي جانۋارىنىڭ ءتولىن (كۇشىك نەمەسە مارعاۋ) تاربيەلەۋ ۇدەرىسى – كۇتىم مەن ەموسيالىق بايلانىس جاعىنان ۇقساس.
بۇگىندە يت نە مىسىق اسىراۋعا جاي عانا ەرمەك دەپ قارامايدى. بۇل – ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك، ءتارتىپ، قارجى جانە سەزىمگە قۇرىلعان قاتىناس. ءيتتى العاش ۇيگە العان ساتتەن باستاپ، يەسى ونىڭ رەجيمىنە، تاماعىنا، قاۋىپسىزدىگىنە باس-كوز بولا باستايدى. ءدال وسى كۇيدى جاس اتا-انا دا باستان كەشەدى.
تاڭعى ۇيقى ۇمىت بولعالى قاشان
ومىرگە ءسابي كەلىپ، بالالى بولعاندا، انانىڭ تۇنگى ۇيقىسى بۇزىلىپ، كۇن مەن ءتۇننىڭ اۋىسىپ كەتەتىنى بەلگىلى. بالا ويانادى، جىلايدى، تاماق سۇرايدى – انانىڭ نازارى تۇگەل سوعان اۋادى.
يت پەن مىسىق اسىراۋشىلار دا ءدال وسىنداي ساتتەردى باستان كەشىرەمىز دەسەك، ارتىق ايتقاندىق ەمەس دەيدى. ماسەلەن، فرانسۋز بۋلدوگ تۇقىمداس “لەو” ەسىمدى ءيتتى يەسى تاتيانا كۇنىنە ءۇش مارتە سەرۋەنگە شىعارادى. ءتىپتى ءۇي جانۋارىنا كوبىرەك كوڭىل ءبولۋ ءۇشىن ول ۇيقىدان ەرتەرەك تۇراتىن بولىپتى.
«لەو ءۇشىن تاڭعى 6-دا تۇرامىن. جۇمىسقا كەتكەنگە دەيىن سەرۋەندەتىپ ۇلگەرۋىم كەرەك. باسىندا ۇيدەگى زاتتاردىڭ ءبارىن تىستەلەي بەرەتىن. ءقازىر ۇيرەنىپ قالدى»، – دەيدى ول كۇلىپ.
«لەو» كۇشىك كەزىندە 250 مىڭ تەڭگەگە ساتىپ الىنعان ەكەن. العان كەزىندە بارلىق ەكپەسىن تەكسەرتىپ، ءبىر جاسقا كەلگەننەن كەيىن قاجەتتى ەكپەسىن تاعى دا سالدىرعان. ءيتىنىڭ تاماعىنا كەلگەندە ءسال قيىندىق بار دەيدى تاتيانا. "ءيتتىڭ ىشىنە سارى ماي جاقپايدى" دەمەكشى، وسى تۇقىمداس يتتەر اللەرگياعا بەيىم كەلەتىن كورىنەدى. تاماعىن بايقاپ بەرمەسە، ءىشى اۋىرىپ، ءوتىپ قالۋى مۇمكىن. سوندىقتان يەسى ءيتىنىڭ مازاسى قاشپاۋى ءۇشىن ونىڭ نە جەگەنىنە قاتتى ءمان بەرەدى ەكەن.
«جالپى، مەنىڭ بىلۋىمشە، يتتەرگە شيكى تاماق بەرگەن ءجون. ەندى ۇيرەنگەنىنە قارايدى عوي. سەبەبى ولاردىڭ ءىش قۇرىلىسى سوعان بەيىمدەلگەن. PH-ورتاسى قىشقىلعا بەيىمدەلگەن. سوندىقتان ونىڭ اس قورىتۋ جۇيەسى ءتىپتى ميكروبتى دا قورىتادى»، - دەيدى تاتيانا.
ءجۇنى قىسقا بولعاننان كەيىن تاتيانانىڭ «لەو» ەسىمدى يتىنە ءجۇنىن قىسقارتۋدىڭ قاجەتى جوق. سوندىقتان گرۋمينگ سياقتى قىزمەتكە ولار جۇگىنە قويمايدى. ءبىراق كۇن سايىن ءيتىن ءۇش رەت جۋىندىرۋعا تىرىسادى. بارلىق قاجەتتىلىگىن جاۋاپكەرشىلىكپەن ورىندايدى.
اقشا شىعىنى – بالادا دا، جانۋاردا دا از ەمەس
جورگەك، قوسپا (سمەس)، بوتەلكە، كرەم، مايلىق، كيىم، ويىنشىق… بۇل ءتىزىمدى بالا كۇتىمىندە جالعاستىرا بەرۋگە بولادى. جاڭا تۋعان بالانىڭ العاشقى ءبىر جىلىنا كەتەتىن قاراجات – اي سايىن كەم دەگەندە 50–70 مىڭ تەڭگە جۇمسالادى. ەگەر ساپالى قوسپا، ارنايى كۇتىم ونىمدەرى قولدانىلسا، بۇل سوما ەكى ەسەگە دەيىن ارتۋى مۇمكىن. ءبىر جاسقا دەيىن بالانىڭ دەنساۋلىعىنىڭ قالاي قالىپتاسىپ كەلە جاتقانىن باقىلاۋ ءۇشىن دارىگەر مامانداردىڭ قابىلداۋىنا اي سايىن بارىپ تۇراتىنى تاعى بار. جەكەمەنشىك ەمحانالارعا بارعاندا، بۇل دا قاراجاتقا تىرەلەتىنى انىق.
ءۇي جانۋارىنا جۇمسالاتىن قارجىنى ادامعا كەتەتىن شىعىنمەن سالىستىرۋعا كەلمەس. دەگەنمەن، يەسىنىڭ قالاۋىنا قاراي قوماقتى قاراجاتتى جاراتاتىن قىزمەت تۇرلەرى بار ەكەن. يت پەن مىسىقتىڭ قۇرعاق جەمىنە، ارنايى تاماعىنا – ايىنا 20–30 مىڭ تەڭگە ەمىن-ەركىن كەتەدى. وعان قوسا گرۋمينگ (ءجۇنىن قىسقارتۋ، جۋىندىرىپ، تىرناق الۋ)، دارۋمەندەر، ويىنشىقتار مەن توسەنىشتەر قوسىلادى.
الماتى قالاسىنداعى گرۋمينگ قىزمەتىنىڭ ورتاشا باعاسى:
• يتتەر ءۇشىن – 7 000 تەڭگەدەن جوعارى؛
• مىسىقتار ءۇشىن – 1 500 تەڭگەدەن باستالادى.
مىسىققا كەتەتىن شىعىن يتتەن كەم تۇسپەيدى
ايگۇل ەسىمدى قالا تۇرعىنى وسىدان بىرنەشە اي بۇرىن حابارلاندىرۋدان كورگەن مارعاۋدى تەگىن العان. ايتۋىنشا، بۇعان دەيىن مىسىق اتاۋلىنى اسا ۇناتا قويماعان. الايدا قولعا ۇيرەتكەندەرىنە كوپ بولماسا دا، ءقازىر بۇل ءۇي جانۋارىنا قاتتى باۋىر باسىپ قالعان كورىنەدى. سۇيكىمدى مارعاۋ العاش كورگەننەن-اق وزىنە تارتىپ، جانۇيانىڭ تولىققاندى مۇشەسىنە اينالىپتى.
جانۋاردىڭ كۇتىمى دە بىرتىندەپ جولعا قويىلعان.
«مىسىعىمىزدىڭ ءجۇنى باستاپقىدا مامىق سياقتى ۇلپىلدەپ تۇراتىن. ءجۇنى قارا ءتۇستى كيىمدەرگە جابىسىپ قالاتىن. سودان بىردە ونى گرۋمينگكە اپارىپ كورەيىن دەپ شەشتىم - ماعان بۇل قىزمەت ۇنادى. جالپى وعان دەيىن پۋشكانى ۇنەمى ءوزىم جۋىندىراتىنمىن. گرۋمينگ باعاسى - 15 مىڭ تەڭگەگە شىقتى. ەكى ساعات ىشىندە جۋىندىرىپ، ءجۇنىن قىرقىپ، تىرناعىن الىپ، رەتكە كەلتىرىپ بەرەدى ەكەن»، - دەيدى مىسىقتىڭ يەسى.
سۋرەتتەگى مارعاۋدىڭ اتى - «پۋشوك». جاسى شامامەن ءبىر جىلدان اسقان. جۇمىستان كەلگەندە مىسىعى اياعىنا ورالىپ، ەركەلەگەن كەزدە «ءوزىمدى كىشكەنتاي بالاداي سەزىنەمىن» دەيدى ايگۇل. كەيىپكەرىمىز مىسىعىنىڭ قىلىقتارى جايلى ايتقاندا كىشكەنتاي بالا جايلى ايتىپ جاتقانداي جۇرەگى مەيىرىمگە تولىپ، توقتاماي ايتا بەرگىسى كەلگەندەي كورىندى.
ەموسيالىق بايلانىس – باستى ورتاق قاسيەت
بالاعا دا، جانۋارعا دا ەڭ باستىسى – مەيىرىم كەرەك. ولار سوزبەن ەمەس، جۇرەكپەن سەزەدى. سابيلەر اناسىن يىسىنەن، داۋىسىنان تانيدى. ال يتتەر يەسىنىڭ ءيىسىن 40 ەسە ارتىق سەزەدى دەگەن عىلىمي دالەل بار.
جانۋار دا، ءسابي دە ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى، ەموسياڭىزدى، كوڭىل كۇيىڭىزدى قالت جىبەرمەيدى. سىزدەن جايلىلىق تاپسا – سوعان ۇيرەنەدى، سەنەدى، سۇيەنەدى.
ءۇي جانۋارىن قاراپ بەرەتىن قىزمەتتەر دە بار
جانۋار اسىراۋشىنىڭ الدىنان ەرتە مە، كەش پە، ءبىر ماسەلە تۋىندايدى: «مەن جوقتا ءيتىمدى/مىسىعىمدى قايدا قالدىرام؟» دەگەن. بۇل – يت پەن مىسىققا تەك قىسقا ۋاقىتتىق عانا ەمەس، پسيحولوگيالىق جايلىلىق تا قاجەت ەكەنىن بىلدىرەدى.
قالالى جەردە جانۋارلاردى قالدىرىپ كەتۋگە بولاتىن قوناقۇيلەر بار ەكەنىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس. ماسەلەن، الماتىدا مىسىقتار مەن يتتەردى ءبىر تاۋلىككە قالدىرىپ، قاراتۋ قۇنى- 6 000 تەڭگەدەن باستالادى. جانۋاردىڭ سالماعىنا قاراي 6 000–9 000 تەڭگەگە دەيىن جەتۋى مۇمكىن. ال «All Inclusive» بولسا - 15 000 تگ. ءتىپتى سۇيىكتى ءۇي جانۋارىڭىزعا قالاي قارايتىنىنا سەنىمسىزدىك بىلدىرسەڭىز، بەينەباقىلاۋ ورناتىلعان قوناقۇيلەر دە بار.
مۇنداي ۋاقىتشا كۇتىمدى ءۇي جاعدايىندا ۇسىناتىندار دا بار.
• OLX.kz جانە Market.kz سايتتارىندا جەكە ادامدار ۇسىناتىن قىزمەتتەر بار.
• مىسىقتارعا – 1000–1200 تگ/تاۋلىك.
• يتتەرگە – 2000 تگ-دەن باستاپ.
• VIP نۇسقالارىندا: كۇندەلىكتى سەرۋەن، فوتو/ۆيدەو ەسەپ، ارنايى بولمە سەكىلدى قىزمەتتەر ۇسىنىلادى.
قوناقجاي حالقىمىز تويعا باراردا، بالانى، ءتىپتى ءۇيدى قاراپ قالاتىن ادام ىزدەيدى. سونداي كەزدە تۋىس-تۋعاننان كومەك سۇراپ، اتا-اجەسىنە قالدىرادى، ءتىپتى بولماعان جاعدايدا، بالا كۇتۋشى جالداپ، قىزمەتىنە قاراي اقشاسىن تولەيدى. ادامنىڭ بالاسى مەن جانۋاردىڭ ءتولىن قاراتۋدا وسىنداي ۇقساستىق بارداي كورىندى.
يت اسىراۋ دا، بالا باعۋ دا – جۇرەكتىڭ قالاۋى. ءبىرى – ومىرگە كەلگەن پەرزەنتىڭىز، ەكىنشىسى – سەنىمدى سەرىگىڭىز. ۇقساستىقتارىن ءتىزىپ، شىعىندارىن ەسەپتەپ، ايىرماشىلىقتارىن سالىستىرۋعا بولادى. ءبىراق بۇل ماقالا ەشقايسىسىنا ارتىقشىلىق بەرۋدى ماقسات ەتپەيدى.
ماقسات – ەسكە سالۋ: كىم بولسا دا – ءسابي مە، جانۋار ما – تىرشىلىك يەسى مەيىرىمگە ءزارۋ. ولاردىڭ ءارقايسىسى قامقورلىقتى، نازاردى، ماحابباتتى شىنايى سەزىنەدى.