جەو نەگىزگى جانە قوسالقى جابدىقتارىنىڭ جوعارى توزۋى بويىنشا قالىپتاسقان جاعداي جانە تۇتىنىلاتىن جىلۋ قۋاتىنىڭ ۇلعايۋىمەن قالالاردى بەلسەندى ۋربانيزاسيالاۋ ايتارلىقتاي شىعىنداردى تالاپ ەتەتىن قولدانىستاعى جەو گەنەراسيالايتىن قۋاتتارىن جاڭعىرتۋ، رەكونسترۋكسيالاۋ جانە جاڭارتۋ قاجەتتىلىگىن كورسەتەدى.
وسى ماقساتتاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن 182 ملرد تەڭگە كولەمىندە قارجىلاندىرۋ قاجەت. ايتا كەتۋ كەرەك، قازىرگى ۋاقىتتا ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ بەكىتىلگەن تاريفتەر شەڭبەرىندە ەلەكتر جانە جىلۋ ەنەرگياسىن ساتۋدان تۇسكەن كىرىستەرى تولىققاندى جاڭعىرتۋدى ورىنداۋ ءۇشىن شىعىنداردى وتەمەيدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساپ.
وسى پروبلەمالاردى شەشۋ ماقساتىندا ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس «ينۆەستيسيا ورنىنا تاريف» جاڭارتىلعان باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋدە.
اعىمداعى جىلدىڭ 1 ماۋسىمىنان باستاپ 47 ەنەرگيا ءوندىرۋشى ۇيىمنىڭ 27ء-سى ءۇشىن ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرۋگە ارنالعان شەكتى تاريفتەر تۇزەتىلدى، ولاردىڭ تاريفتەرىنىڭ ورتاشا ءوسۋى شامامەن 24% -دى قۇرايدى. بۇل شارالار اعىمداعى جىلى ەلەكتر قۋاتى نارىعى شەڭبەرىندە شامامەن 70 ملرد تەڭگە ينۆەستيسيا تارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. 2024-2025 جىلدار كەزەڭىندە جۇمىس ىستەپ تۇرعان ستانسيالاردى جاڭارتۋ، جاڭعىرتۋ جانە جوندەۋ ءۇشىن گەنەراسيا سەكتورىنا باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ ەسەبىنەن قوسىمشا 180 ملرد تەڭگەگە دەيىن تارتىلاتىن بولادى دەپ كۇتىلۋدە.
«ينۆەستيسيا ورنىنا تاريف» باعدارلاماسى قىسقا جانە ورتا مەرزىمدى شارالاردى قامتيدى.
قىسقا مەرزىمدى شارالار شەڭبەرىندە جاڭعىرتۋعا جانە قالپىنا كەلتىرۋگە جاتپايتىن توزۋ دەڭگەيى جوعارى جىلۋ ەلەكتر ورتالىقتارى بويىنشا ءۇش جىلدىق كەزەڭگە (2024 – 2026 جىلدار) نەگىزگى جانە قوسالقى جابدىققا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزۋ بويىنشا ينۆەستيسيالىق باعدارلامالار جاساسۋ ۇسىنىلادى. بۇل جاڭا قۋاتتاردى ىسكە قوسقانعا دەيىن جىلىتۋ ماۋسىمدارىنىڭ تۇراقتى ءوتۋى ءۇشىن جىلۋ ەلەكتر ورتالىقتارىنىڭ دەرەكتەرىن جۇمىسقا جارامدى كۇيدە ۇستاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
جەتىسپەيتىن قاراجاتتى جابۋ جەو جابدىقتارىن كۇردەلى جوندەۋگە قىسقا مەرزىمدى ينۆەستيسيالىق باعدارلامالار جاساسۋ جولىمەن ەلەكتر قۋاتى نارىعى بويىنشا قايتارىمدى قاراجاتتىڭ جىلدىق ءليميتى (428 ملرد. تەڭگە مولشەرىندەگى ءليميتتىڭ ءبىر بولىگى) شەڭبەرىندە شامامەن 100 ملرد تەڭگە مولشەرىندە جىل سايىنعى قارجىلاندىرۋدى ءبولۋ ەسەبىنەن جوسپارلانىپ وتىر.
ينۆەستيسيالىق باعدارلامالاردىڭ ورىندالۋىنا ءاربىر وڭىردە جۇرتشىلىقتى تارتا وتىرىپ، ەنەرگەتيكالىق قاداعالاۋ كوميتەتى اتىنان ءىس-شارالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرىندە باقىلاۋ جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى.
ورتا مەرزىمدى شارالار ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا ودان ءارى پايدالانۋعا جاتاتىن ستانسيالار بويىنشا قۋاتتاردى جاڭعىرتۋ، رەكونسترۋكسيالاۋ جانە كەڭەيتۋ جونىندەگى باعدارلامانى ازىرلەۋ جونىندەگى مەنشىك يەلەرىنىڭ مىندەتى بولىگىندە ينۆەستيسيالىق كەلىسىمدەر جاساسۋ شەڭبەرىندە ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىرىكتەۋ ءتاسىلىن وزگەرتۋدى كوزدەيدى. ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ ينۆەستيسيالىق كەلىسىمدەر جاساسۋى وتىنىمدەردىڭ كەلىپ تۇسۋىنە قاراي جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى.
بۇل رەتتە تاجىريبە ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردەن قارجىلاندىرۋدى تارتۋ مۇمكىن سۆيازيستىگىنە بايلانىستى كاسىپورىنداردىڭ ينۆەستيسيالىق كەلىسىمدەر جاساسۋعا مۇددەلىلىگىنىڭ تومەندىگىن كورسەتتى. وسى جاعدايلاردى شەشۋ ءۇشىن ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى جىلۋ ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ ينۆەستيسيالىق جوبالارىن ولاردى ىسكە اسىرۋ كەزەڭىندە قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىگىن كوزدەۋدى ۇسىنادى.
ينۆەستيسيالىق كەلىسىمدەر جاساسۋ كەزىندەگى باستى ولشەمدەر توزۋ دەڭگەيىن قولدانىستاعى دەڭگەيدەن 10 – 15% - عا تومەندەتۋ، كاسىپورىننىڭ ءوز مۇقتاجىن قىسقارتۋ، شارتتى وتىننىڭ ۇلەستىك شىعىنىن جوباعا كەلتىرۋ، ققت ەنگىزۋ بولىگىندە نىسانالى ينديكاتورلاردى بەلگىلەۋ بولىپ تابىلادى.
سونداي-اق الىنعان قاراجاتتى ماقساتتى پايدالانۋدىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا نارىققا قاتىسۋشىلاردىڭ قوسىمشا مىندەتتەمەلەرىن ەنگىزۋ ماقساتىندا زاڭناماعا تۇزەتۋلەر پىسىقتالۋدا.