بۇگىن، 4 تامىز - قازاق حالقى ءۇشىن قازالى كۇن. اڭىز ادام، عارىشكەر، ۇلت ماقتانىشى تالعات امانگەلدى ۇلى مۇسابايەۆ 74 جاسقا قاراعان شاعىندا ومىردەن ءوتتى. ول – كوك اسپاندى باعىندىرعان باتىر عانا ەمەس، عىلىم مەن ساياساتتا، ۇلت دامۋىنا باعىتتالعان ىستەردە وزىندىك ءىز قالدىرعان قايراتكەر تۇلعا. ول تۋرالى نە بەلگىلى؟ اqshamnews.kz ءتىلشىسىنىڭ ماتەريالىنىنا ءبىلىڭىز.
عارىشتى كوكسەگەن كەۋدە
تالعات امانگەلدى ۇلى - 1951 جىلى 7 قاڭتاردا الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىنا قاراستى قارعالى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. شاپىراشتى رۋىنان شىققان. ينجەنەرلىك ماماندىقتى مەڭگەرگەن ول العاشقى ەڭبەك جولىن 1974 جىلى بۇرىنداي اۋە كاسىپورنىندا ينجەنەر بولىپ باستاعان. كەيىن ۇشقىش بولىپ قايتا دايارلىقتان ءوتىپ، ازاماتتىق اۆياسيا سالاسىندا قىزمەت ەتتى. اسپان الەمىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ونى عارىشقا جەتەلەدى.
گيننەسكە ەڭگەن ەڭبەك: ءۇش رەت عارىشقا ساپار
ول 1991 جىلدان باستاپ عارىشكەر رەتىندە دايىندىقتان ءوتتى. مۇسابايەۆتىڭ عارىشقا جاساعان ءۇش ساپارى قازاقستان مەن الەم تاريحىندا التىن ارىپپەن جازىلدى:
-
1994 جىلى «سويۋز تم-19» كەمەسىمەن تۇڭعىش رەت عارىشقا ۇشتى. 126 كۇن بويى عارىشتا جۇمىس ىستەدى.
-
1998 جىلى «سويۋز تم-27» ساپارى بارىسىندا 208 كۇن عارىشتا بولدى. مۇسابايەۆ ءبىر ايدىڭ ىشىندە 5 رەت نەبارى 30 ساعات 8 مينۋت ۇزاقتىعىمەن اشىق عارىشقا شىققاننى ءۇشىن گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەندى.
-
2001 جىلى ءۇشىنشى رەت «سويۋز تم-32» كەمەسىمەن 8 كۇندىك ساپار جاسادى. بۇل ساپارىندا الەمدەگى العاشقى عارىش ءتۋريستى دەننيس تيتو دا ونىمەن بىرگە بولعان ەدى.
تالعات مۇسابايەۆ - ساياساتكەر جانە مەنەدجەر
عارىشكەرلىك قىزمەتىن اياقتاعان سوڭ، تالعات مۇسابايەۆ قازاقستاننىڭ عارىش سالاسىن دامىتۋعا بەلسەنە كىرىستى:
-
2007–2016 جىلدارى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ ءتوراعاسى رەتىندە جۇمىس ىستەدى.
-
كەيىن ينۆەستيسيالار جانە دامۋ مينيسترلىگىنە قاراستى اەروعارىش كوميتەتىن باسقاردى.
-
2017–2023 جىلدارى - ق ر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى بولدى.
-
سونداي-اق ول ق ر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى قىزمەتىن دە اتقارعان.
عىلىم جولىنان دا الىستاماي، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى اتانىپ، ۇشقىش-ينجەنەر، عارىش سالاسىندا تەرەڭ زەرتتەۋلەرمەن اينالىستى.
وتباسى مەن ماراپاتتارى
تالعات مۇسابايەۆ - باتىر عانا ەمەس، ونەگەلى وتباسىنىڭ تىرەگى بولعان جان. جۇبايى ۆيكتوريا ۆولدەماروۆنا مۇسابايەۆا (لاسيس) - بىلىكتى ستوماتولوگ. ۇلى دانيار تالعات ۇلى مۇسابايەۆ - قازاقستان ىشكى ىستەر مينيسترلىگىندە اسكەري قىزمەت اتقارادى. قىزى كاميلا تالعات قىزى مۇسابايەۆا - شىعارماشىلىق پەن ءبىلىم جولىن تاڭداعان.
ونىڭ عارىشكەرلىك جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى ەڭبەگى مەملەكەتارالىق دەڭگەيدە جوعارى باعالاندى:
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنان:
-
«حالىق قاھارمانى» اتاعى (1995)
-
«قازاقستاننىڭ عارىشكەر-ۇشقىشى» اتاعى (1995)
-
«وتان» وردەنى (1998)
-
«بارىس» 1-دارەجەلى وردەنى
-
«استانا» مەدالى (1999)
رەسەي فەدەراسياسىنان:
-
«درۋجبا نارودوۆ» وردەنى (1991)
-
«گەروي روسسييسكوي فەدەراسيي» اتاعى (1994)
-
«لوچيك-كوسموناۆت رف» (1994)
-
«زا زاسلۋگي پەرەد وتەچەستۆوم» 3-دارەجەلى وردەنى (1998)
-
«زا زاسلۋگي پەرەد وتەچەستۆوم» 2-دارەجەلى وردەنى
اۋستريا رەسپۋبليكاسىنان:
-
اۋستريا رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك وردەنى
اقش-تان:
-
NASA-نىڭ «عارىشقا ۇشقان ءۇشىن» مەدالى (1998)
تالعات مۇسابايەۆتىڭ ءومىر جولى - بيىك ماقساتقا ۇمتىلعان جاننىڭ، تۋعان ەلىنە ادال قىزمەت ەتكەن تۇلعانىڭ شىنايى بەينەسى. بۇل ماراپاتتار - ونىڭ حالقى مەن الەم الدىنداعى ەڭبەگىنىڭ ايعاعى.
سۋرەتتەر: stuki-druki.com سايتىنان الىندى