ماسەلە
نەمەسە ۇيىنەن ءوز زاتىن ۇرلاپ، بارىن ويىنعا تىگەتىن قۇمار ويىنشىلاردىڭ ەمى بار ما؟
ۇتىسقا تەڭگە تىگىپ، سونىڭ شىنجىرىنا شىرمالعان قۇمار ويىنشىلاردىڭ ارەكەتى اۋرۋ ما، الدە ادەت پە؟ ءوز ۇيىنەن ءوز زاتىن ۇرلاپ، ونلاين راسىمدەگەن قارىزى قوردالانىپ قالسا دا، ويىننان باس تارتۋعا دارمەنسىز ادامداردى مۇنداي قادامعا نە يتەرمەلەيدى؟ تالاي وتباسىن ويرانداپ جاتقان بۇل «اۋرۋدىڭ» ەمى بار ما؟
وسى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ، مەگاپوليستە ورنالاسقان رەسپۋبليكالىق پسيحيكالىق دەنساۋلىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىقتىڭ پاۆلودارداعى بولىمشەسىنە حابارلاستىق. وندا ەسىرتكى زاتتارىنا، «اششى سۋ» مەن قۇمار ويىنعا تاۋەلدى ناۋقاستار ەمدەلەدى. ول ورتالىقتا وينايمىن دەپ وت باسقان جاس تا، كارى دە بار.
مۇندا ەمدەلىپ جاتقانداردىڭ دەنى جۇمىسسىز. ەمدەيتىن ورتالىققا ويىننان باسقاعا زاۋقى، تاماققا تابەتى بولماي، وي-ساناسى ويىننان باسقانى قابىلداماي، الاسۇرعان كۇيگە تۇسكەسىن، ياعني قۇمارلىقتان شىعار جولى قالماعاسىن كەلگەن. ماماندار ويىنعا قارجىسىن وڭدى-سولدى شاشۋ، وعان تاۋەلدى بولۋ قارجىنى جۇمساۋدىڭ تەتىگىن بىلمەۋ، ساۋاتسىزدىق پەن جۇگەنسىزدىكتىڭ ناتيجەسى دەيدى.
رەسپۋبليكالىق پسيحيكالىق دەنساۋلىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىقتىڭ پاۆلودارداعى بولىمشەسىندە بيىل 22 ناۋقاس ەمدەلدى. ەمدەۋشى مامانداردىڭ ايتۋىنشا، كوبىنەسە ەمدەلۋشىلەردىڭ تۋىستارى كازينو، اۆتومات ويىندارعا، ونلاين ۇتىسقا اۋەس ادامداردىڭ شەكتەن تىس وسى ارەكەتكە قۇمارلىعىن دەرت دەپ قابىلدامايدى. اۋرۋ اسقىنىپ، وزدەرى دە، ويىنسىز ءومىر سۇرە المايتىن جاقىنى دا ابدەن شاراسىز كۇيگە تۇسكەندە عانا پسيحولوگتىڭ الدىنا كەلەتىن كورىنەدى.
ويىنقۇمارلىق نەمەسە گەمبلينگ، لۋدومانيا دەپ اتالاتىن بۇل اۋرۋ ەسىرتكىلىك زاتتارعا، ءسپيرتتى سۋسىندارعا تاۋەلدىلىك سياقتى دامۋ تەتىكتەرى وتە ۇقساس دەرت. ويىنعا قۇمار ادامدى وعان تاۋەلدى دەپ ساناۋ كەرەك. ناۋقاستىڭ بويىندا بۇل اۋرۋدىڭ پايدا بولۋىنا تۇرتكى بولاتىن بىرنەشە سەبەپ بار. ەڭ ءبىرىنشى سەبەپ – قاناعاتسىزدىق. قاناعاتسىزدىق ادامدى اداستىرادى. بۇل سەزىمنىڭ «ەرەكشەلىگى» – ويىن وعان قۇمار ادامنىڭ ىشىندە تۇنشىعىپ جاتقان ەموسياسىن سىرتقا شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سەبەبى، ويىنقۇمار – شىنايى ومىردە وزىنە كوڭىلى تولمايتىن، كىم ەكەنىن كورسەتۋگە ۇيالىپ، توپتان ەرەكشەلەنۋگە جاسقاناتىن نەمەسە ءوز ءسوزىن مويىنداتۋعا قاۋقارسىز ادام. وعان ومىردە جەڭىسكە جەتۋ وڭاي ەمەس. ال قۇمار ويىن كەزىندە ونىڭ ارمانى ورىندالادى. ەڭ باستىسى – ءبىر ناتيجەگە قول جەتكىزگەننەن كەيىن ول ويىنعا قايتا ورالۋدى اڭسايدى، اسىعادى.
ەكىنشىدەن، جالعىزدىق ادامدى قۇمار ويىننىڭ قۇرىعىنا ىلىنۋگە يتەرمەلەيدى. ويتكەنى، سويلەسىپ، سىرلاساتىن جاقىنى جوق جانە كوڭىلى جابىرقاۋ ادام ويىننان عانا راحات تاۋىپ، سودان عانا ءلاززات الادى. ول سول ءتاتتى سەزىمدى تاعى دا سەزىنگىسى كەلىپ، ويىننىڭ باسىبايلى قۇلىنا اينالعانىن ءوزى دە بايقاماي قالادى. سەبەبى، ويىنشىلاردىڭ ءوزىنىڭ ارەكەتىنە ەسەپ بەرۋ، باقىلاۋ قابىلەتى تومەن بولادى دەيدى ماماندار.
ۇشىنشىدەن، وڭاي اقشا تابۋدى كوزدەگەندەر وسى كازينو، كومپيۋتەرلىك، اۆتوماتتاعى ويىنداردان ولجا ىزدەيدى. ولار ءبىر مارتە ۇتىستى يەلەنىپ، تاعى قوماقتى اقشا ۇتامىن دەگەن ۇمىتپەن ويىنحانانىڭ تۇراقتى كليەنتىنە اينالادى. ويىنشىلاردىڭ باسىم بولىگى كوبىنەسە، الكوگولگە نەمەسە ەسىرتكىگە ءۇيىر ادامدار. سوندىقتان ولار ويىن مەن شىنايى ءومىردىڭ اراسىنداعى اقيقاتتى اجىراتا المايدى.
ەلىمىزدە وسى دەرتتىڭ تۇزاعىنا قانشا ادامنىڭ ىلىنگەنى تۋرالى ناقتى دەرەكتەر جوق. سەبەبى، ويىنسىز ءومىر سۇرە المايتىنداردىڭ كوبى جەكەمەنشىك مەديسينالىق ورتالىقتاردا ەمدەلۋگە تىرىسادى. ەكىنشىدەن، ستاتيستيكالىق كورسەتكىشتىڭ از بولۋ سەبەبى، مۇنداي ادامدار ءوزىن اۋرۋمىن دەپ سانامايدى جانە ەشقاشان مويىندامايدى. ولار مەديسينالىق كومەككە جۇگىنبەيدى. ماماندارعا تەك قارىزى قوردالانىپ، ويىننىڭ تۇتقىنىنا اينالعاندا عانا، ونىڭ وزىندە تۋىستارىنىڭ ۇگىتتەۋىمەن كەلەدى.
ماماندار ويىنعا تاۋەلدىلىك جاس تالعامايدى دەپ وتىر. ءارى بۇگىنگى كۇنى ينتەرنەتتىڭ كومەگىمەن-اق قۇمار ويىندارعا كىرىپ كەتە الادى قالاعان ادام. ءتىپتى، قارىزعا ۇيدە وتىرىپ نەسيە الۋ دا وپ-وڭاي بولىپ كەتتى. سوندىقتان ماماندار باستاپقىدا ەرمەك ءۇشىن ويناپ، ناتيجەسىندە وپىق جەپ جۇرگەندەردىڭ مىنەز-قۇلقىنا نازار اۋدارۋعا كەڭەس بەرەدى.
تاقىرىپقا وراي
بەرىك، قۇمار ويىنعا تاۋەلدى جىگىت، 40 جاستا: موينىمدا 17 ملن تەڭگە قارىزىم بار
- مەن ءوزىمنىڭ اقىلعا سىيمايتىن قاتەلىك جاساعانىما وكىنەمىن. مەندە اقشا كوپ، دوس تا كوپ بولدى. كۇرەپ تاپتىم. سوت سالاسىندا قىزمەت ەتتىم. كاسىبي مامان بولدىم. ۇلگىلى وتاعاسى، جاقسى اكە بولدىم. ءبىراق سونىڭ ءبارىن كوتەرە المادىم با، دوستارمەن ءار كەزدەسۋدەن كەيىن ويىن ويناپ، كوڭىل كوتەردىك. وسىنداي جابىسىپ الاتىن كەسەل دەپ ءۇش ۇيىقتاسام ويىما كىرمەگەن. ويىننان ۇتىلدىم با، جەڭىسكە جەتتىم بە، ماعان ول ماڭىزدى بولعان جوق. ءار ويىننان كەيىن كەرەمەت راحاتتانىپ قالامىن. ءقازىر موينىمدا 17 ميلليون تەڭگە قارىزىم بار. بىرنەشە ميكروكرەديتتىك ۇيىمعا، تۋىستارىم مەن ارىپتەستەرىمە قارىزبىن. وعان دەيىن قانشا اقشانى ويىنعا تىككەنىم ەسىمدە جوق. ويىنعا جولاماۋ كەرەك. ونىڭ اپانىنان شىعۋ وتە قيىن ەكەن.
دياس، ءبىر كەزدەگى وزات وقۋشى، 19 جاستا: ەركىندىكتىڭ ءجونى وسى ەكەن دەپپىن...
- مەكتەپتە جۇرگەندە ءتۇرلى ۇيىرمەلەرگە قاتىستىم. قاتارىمنىڭ الدى بولدىم. ءبىراق ۇيدەن شىقپايتىنمىن. ماعان اتا-انام كوپ شەكتەۋ قوياتىن. «بۇزىلىپ كەتەسىڭ» دەپ سىنىپتاستارىممەن ارالاستىرمايتىن. ۇيكۇشىك بولىپ ءوستىم. مەكتەپتى دە، ۋنيۆەردى دە ۇزدىك ءبىتىرىپ، بەدەلدى كومپانياعا جۇمىسقا تۇردىم. جاڭا دوستار، جان-دۇنيەمدى تۇسىنەتىن ارىپتەستەر تاپتىم. ساۋىقشىل قۇرداستارىممەن قىدىراتىندى شىعاردىم. مىنەزىم، ۇستانىمدارىم وزگەرە باستادى. جۇمىستان كەيىن قىدىرۋعا اسىعامىن. جاڭا ورتادا مۇنىڭ دۇرىس ەمەس دەپ ەشكىم ايتپايدى. كەرىسىنشە، مەنى قولداۋشىلار كوبەيدى. ەركىندىك ۇنادى. ەسىرتكىلىك زاتتارعا ءۇيىر بولا باستادىم. دوستارىممەن بىرگە ويىنحاناعا دا باردىق. بىرنەشە كۇن، ءتۇن ويناپ، اقشام تاۋسىلعاندا ەس جيدىم. ودان ءارى ۇيدەن انامنىڭ التىن بۇيىمدارىن ۇرلادىم. ءسويتىپ جۇرگەندە، ويىنعا تاۋەلدى بولىپ قالعانىمدى كەش ءتۇسىندىم.
گۇلنۇر قۋانىش قىزى، پسيحوتەراپيەۆت: ءالى دە كەش ەمەس...
- قۇمار ويىنعا تاۋەلدى ادامداردىڭ بارىنە ورتاق ايرىقشا بەلگىلەر – كوبىنەسە اگرەسسياعا بەرىلگىش، قىزبا، اشۋلانشاق. سىركەسى كوتەرمەيدى. سەبەپسىز ىزالانادى. ءوزىن قورشاعان ورتاعا، ادامدارمەن قارىم-قاتىناس ورناتۋعا زاۋقى جوق. سەبەبى، ول ۇنەمى «باسىمداعى قارىزدان قالاي قۇتىلامىن، اقشانى قايدان تابامىن» دەگەن ۋايىمنىڭ جەتەگىندە جۇرەدى. ءوزىن-وزى باقىلاۋ قابىلەتىنەن ايىرىلادى. سوندىقتان مۇنداي ادامدار ويىن كەزىندە جەڭسە دە، جەڭىلسە دە، ودان باس تارتا المايدى. ۇنەمى وتىرىك ايتۋ، ۇرلىق جاساۋ، نەسيە-قارىزدى ءۇيىپ الا بەرۋ، ونى تولەمەۋ – بۇل تاۋەلدىلىك دەرتىنە شالدىققان ناۋقاستاردىڭ ايقىن بەلگىسى.
ءالى دە كەش ەمەس، ەگەر قۇمار ويىننىڭ قۇرىعىنان شىعا الماي جۇرگەندەر بولسا، ءبىزدىڭ ورتالىققا حابارلاسۋعا بولادى. ىشىمدىككە، ناشاعا جانە ويىنعا تاۋەلدى ادامداردى ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىنەن قابىلدايمىز جانە ەمدەپ، ادام قاتارىنا قوسامىز. پاسيەنتتەردى تاجىريبەلى، كاسىبي پسيحولوگتار، پسيحوتەراپيەۆتەر ەكى ايدان ءبىر جىلعا دەيىن تەگىن ەمدەيدى. ورتالىققا قوڭىراۋ شالىپ نەمەسە ءوزىنىڭ تۇرعىلىقتى مەكەنجايى بويىنشا ەمحاناعا بارىپ، جولداما الۋعا بولادى. مەديسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتىپ، كۆوتا ارقىلى ەمدەلۋگە دە مۇمكىندىك بار.