يتاليا عالىمدارى كوروناۆيرۋسقا قارسى كۇرەستە جەرورتا تەڭىزى ديەتاسىن ۇسىندى
جەرورتا تەڭىزىنىڭ قاعيدالارىنا نەگىزدەلگەن دۇرىس تاماقتانۋ كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنىڭ الدىن الۋدىڭ جانە COVID-19-دان كەيىن بولاتىن اۋىر جاعدايلاردى ازايتۋعا ارنالعان جاڭا ستارتەگيا بولۋى مۇمكىن. ماقالا Medicina جۋرنالىندا جاريالاندى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz ريا-نوۆوستيگە سىلتەمە بەرىپ.
كوپتەگەن زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەلەرى جەرورتا تەڭىزى ديەتاسى قابىنۋعا قارسى جانە يممۋنومودۋلياسيالىق قاسيەتتەرى ارقاسىندا كوپتەگەن اۋىر سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ دامۋ ءقاۋپىن ازايتۋعا كومەكتەسەدى. كاتاندزاروداعى Magna Græcia ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانە ميلانداعى ەۋروپالىق ونكولوگيا ينستيتۋتىنىڭ عالىمدارى ونىڭ كوروناۆيرۋستىق ينفەكسياعا قارسى قورعانىس اسەرى بار-جوعىن تەكسەرۋگە شەشىم قابىلدادى.
ەۋروپالىق زەرتتەۋلەردىڭ مالىمەتتەرىن وڭدەگەننەن كەيىن اۆتورلار COVID-19-مەن بايلانىستى ءولىم جانە 23 ەلدە جەرورتا تەڭىزى ديەتاسىن ساقتاۋ ايتارلىقتاي تەرىس كوررەلياسياعا يە ەكەنىن انىقتادى.
جەرورتا تەڭىزى ديەتاسى - بۇل وڭتۇستىك ەۋروپا ايماعىنىڭ ءداستۇرلى تاعامدارى مەن سۋسىندارىنا نەگىزدەلگەن تاماقتانۋ ءتۇرى. وعان تازارتىلماعان استىق تۇقىمداستار، جەمىس-جيدەك، كوكونىس، بۇرشاق جانە ءزايتۇن مايى، ورتاشا تۇتىنۋ ءسۇت ونىمدەرىن جانە شاراپ جانە تومەن تۇتىنۋ ەت ءتان جوعارى تۇتىنۋ ءتان.
COVID-19 ءولىمىنىڭ ءجيى كەزدەسەتىن سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى — سيتوكيندىك قارسىلىق نەمەسە دەنەنىڭ شامادان تىس قابىنۋعا قارسى رەاكسياسى. بۇعان دەيىن مۇنداي تاماقتانۋ ىسىك نەكروزىنىڭ فاكتورى-الفا (TNF-الفا)، ينتەرلەيكين-6 (IL-6) جانە س-رەاكتيۆتى اقۋىز سياقتى قابىنۋعا قارسى سيتوكيندەردىڭ پايدا بولۋىن باسۋ ارقىلى قابىنۋدى جانە توتىعۋ سترەسسىن ازايتۋعا كومەكتەسەتىنى دالەلدەنگەن.
اۆتورلار ەشقانداي تاماق ونىمدەرى COVID-19-نى بولدىرماۋعا نەمەسە ەمدەۋگە قابىلەتتى بولماسا دا، جەرورتا تەڭىزى ديەتاسىندا كوروناۆيرۋسقا سەزىمتالدىقتى تومەندەتەتىن نەمەسە اۋرۋدىڭ اۋىرلىعىن تومەندەتەتىن كوپتەگەن تاعامدار مەن قورەكتىك زاتتار بار ەكەنىن ايتادى.
جەرورتا تەڭىزى ديەتاسىنىڭ پايدالى اسەرى، عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، قۇرامىندا كوپ مولشەردە تالشىق، پوليقانىقپاعان ماي قىشقىلدارى، مينەرالدار، دارۋمەندەر، پوليفەنولدار مەن انتيوكسيدانتتار بار پايدالى تاعامداردىڭ كوپتىگىمەن بايلانىستى. سونىمەن قاتار، ونىڭ قۇرامىندا كراحمال، تازارتىلعان قانت جانە ترانس ماي قىشقىلدارى كوپ مايلى تاعامدار از.
جەرورتا تەڭىزى ديەتاسىنا كىرەتىن جەمىستەر، ءداندى داقىلدار، كوكونىستەر مەن بالىقتار اعزاداعى قابىنۋدى ازايتادى، ال وڭدەلگەن قىزىل ەت، ىرىمشىك جانە ءسۇت ونىمدەرى سياقتى قانىققان ماي مولشەرى جوعارى تاعامدار قابىنۋدى كۇشەيتەدى.
«توتەنشە جاعدايدا، جالپى حالىق اراسىندا SARS-CoV-2 ۆيرۋسىنا سەزىمتالدىقتى تومەندەتۋ باسىم مىندەت بولىپ تابىلادى، كەز-كەلگەن نۇسقاۋلاردى ورىنداۋ وتە ماڭىزدى. – دەپ جازادى ماقالا اۆتورلارى. «بۇرشاق، جەمىستەر، كوكونىستەر مەن ءزايتۇن مايىنان تۇراتىن ونىمدەردەن كۇندەلىكتى ديەتانى وڭاي ساقتاۋعا بولادى».
تابيعي ونىمدەرگە نەگىزدەلگەن ديەتا، تەمەكى شەگۋدەن باس تارتۋ جانە تۇراقتى فيزيكالىق بەلسەندىلىكپەن بىرگە SARS-CoV-2-گە سەزىمتالدىقتى ايتارلىقتاي تومەندەتۋى مۇمكىن دەيدى عالىمدار.