«استانا كۇنى» دە كەلىپ قالدى. قازاق مەملەكەتىنىڭ باس قالاسىنىڭ ايبىنى جىل وتكەن سايىن اسقاقتاپ بارادى. كۇللى دۇنيەگە ءماشھۇر بولىپ، اتى الەمگە تانىلدى.
ءححى عاسىردا دۇنيە ءجۇزى بويىنشا جاڭادان بوي كوتەرگەن بىردەن-بىر قالا بولسا، ول – استانا. تمد اۋماعىندا دا ەشقانداي مەملەكەت جاڭادان باس قالاسىن سالمادى. تەك ءبىز عانا ءوزىمىزدىڭ سۇيىكتى شاھارىمىزدى سالا بىلدىك. سونىڭ ناتيجەسىندە ەۋرازيا جۇرەگىندە جاڭا ەلوردا بوي كوتەردى. وسىلايشا سارىارقانىڭ سايىن دالاسى بارشاعا پانا، جايلى قونىس، سايالى مەكەنگە اينالدى.
تاريحي دەرەكتەرگە زەر سالساق، عۇن يمپەرياسىنىڭ ورتالىعى بوزوق شاھارى، قازىرگى ەلوردامىزدىڭ ماڭىندا قونىس تەۋىپتى. مۇنى ارحەولوگ، تاريحشى، ەتنوگراف عالىمدار دالەلدەدى. ءالى دە قازبا جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، زەرتتەلە تۇسسە، تىڭ دەرەكتەر دە قولعا ءىلىنىپ قالار. ءباھادۇر بابامىز حان كەنەنىڭ تاريحىن دا ۇمىتپايىق. كەنەسارى حاننىڭ تۋعان جەرى اقمولا ءوڭىرى. ۋاعىندا پاتشا وتارشىلدارى وسى بەكىنىستى يەلەنگەندە، اسكەرلەرىمەن قورشاپ وت قويىپ ورتەپ ءجىبەرەدى. ءسويتىپ، حالىققا ءوزىنىڭ اتاقونىسىن قايتارىپتى.
سارىارقا – قازاقتىڭ بايلىعىنىڭ كوزى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ونەردىڭ، مادەنيەتتىڭ جانە تاريحتىڭ كەنىشى. سارىارقانىڭ اسىل تۋمالارى، سوناۋ ابىلاي زامانىنداعى بۇقار جىراۋ، قاز داۋىستى قازىبەك بي، اقىندار شوجە، شاشۋباي، دوسكەي، جازۋشى س.سەيفۋللين جانە اقىن قاسىم امانجولوۆ، كومپوزيتورلار تاتتىمبەت، ءماديدىڭ ەلى. سال- سەرى، اقىن-جىراۋلاردىڭ توگىلتە جىرلاعان قۇتتى مەكەنى. بۇل بۇگىندە دەربەس ەلدىڭ ەلورداسى.
شاھار شىرايلانا ءتۇستى
استانا كەلبەتى كوپتى تاڭقالدىرا ءتۇستى. اسپانمەن تالاسقان عيماراتتار الىستان مەنمۇندالاپ تۇر. كوركىنە كوز تويمايدى.
شاھار كۇننەن-كۇنگە گۇلدەنىپ كەلەدى. قالانىڭ ارحيتەكتورلار توبىن باسقارعان ساۋلەتشى كيسە كۋروكاۆا ەدى. ونىڭ باستى يدەياسى ۇلكەن داڭعىل، كورىكتى ساياباق، اۋانى ىلعالداندىرىپ تۇراتىن سۋبۇرقاق جانە ءسان- سالتاناتى كەلىسكەن عيماراتتار بولاتىن. ارينە، قازاق ەلىنىڭ باس شاھارى بولعاندىقتان، ۇلتتىق قۇندىلىق باستى نەگىزگە الىندى.
مەگاپوليستە smart ۇيلەر، smart ايالداما، اقىلدى بەينەباقىلاۋلار ورناتىلعان. حالىقتىڭ تۇرۋىنا وتە قولايلى جاعداي جاسالعان. بۇگىننىڭ وزىندە 1،5 ميللونعا جۋىق حالىق قونىستانعان. ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، 2030 جىلى 2 ميلليوننان استام تۇرعىن عۇمىر كەشەتىن كورىنەدى. ەلىمىز بويىنشا ەڭ جاڭا عيماراتتار شوعىرى سوندا. قالانى اينالدىرا «استانا ورمانى» قورشاپ جاتىر. مۇندا اققايىڭ، تەرەك، شىرشا، ارشا ەگىلگەن. سونداي-اق، قىرعاۋىل، مارال، ەلىك، بورسىق، تۇلكى، سۋىر، قويانعا دەيىن بار. ۆەلوجولاق سالىنعان. تىنىعۋشىلارعا ارنايى ورىندار قاراستىرىلعان. ەڭ باستىسى، ەكو- تازالىقتى ساقتاۋ جولعا قويىلعان.
استانادا سيمۆوليكالىق بەينەدەگى عيماراتتار سامساپ تۇر. بىرەگەي عيمارات – بايتەرەك. بۇل قازاقى ميفولوگياداعى سامۇرىق قۇستىڭ اڭىزىنا بايلانىستى تۋىنداعان. ءمانى ەل-جۇرت باي-قۋاتتى بولىپ، وركەنى ءوسسىن دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. EXPO–2017 كورمەسىنە ورايلاستىرىلىپ سالىنعان «نۇر الەم» پاۆيلونى اسەمدىگىمەن كوپتى باۋرايدى. ونىڭ ءمانى – قۋات كوزىن ارتتىرۋ، عالامدا بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ. بىلتىر استانانىڭ ورتالىق مەشىتى بوي كوتەردى. قازىرگى تاڭدا ورتالىق ازياداعى مۇسىلمانداردىڭ ەڭ ۇلكەن ءدىني ورتالىعى سانالادى. سىيىمدىلىعى – 235 مىڭ ادام. وسىلايشا ءتىزىمدى جالعاستىرا بەرۋگە بولادى. ءالى دە كوكپەن تالاسقان ۇيلەر بوي كوتەرە بەرەرى ءسوزسىز.
ديالوگ ورداسىنا اينالدى
دۇنيەجۇزىلىك سامميت، حالىقارالىق فورۋم، القالى باس قوسۋلار ەلوردادا ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى. مارتەبەلى مەيماندار، تۋريستەر، ساياحاتشىلار، ءارتۇرلى سالانىڭ ساراپشىلارى جينالاتىن كيەلى مەكەنگە اينالىپ وتىر.
باس قالا ەلىمىزدىڭ عانا ەمەس، الەم ەلدەرىنىڭ ليدەرلەرى باس قوساتىن، كەلەلى ماسەلەلەردى تالقىلايتىن، ءتۇيىن تارقاتاتىن ورتالىققا اينالدى. سونىڭ ەڭ نەگىزگىسى 2003 جىلدان تۇراقتى ۇيىمداستىرىلىپ تۇراتىن الەمدىك ءدىن كوشباسشىلارىنىڭ سەزى. بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىنا جينالعاندار ءداستۇرلى ءدىنارالىق تاتۋلىق، بىرلىك، ۇيىمشىلدىق، ءوزارا تۇسىنىستىك قاعيدالارىن باسشىلىققا الىپ وتىر. وسى جيىن ارقىلى دا ەلىمىزدى بۇكىل الەم تانىدى.
استانا ەكونوميكالىق فورۋمى جىل سايىن وتكىزىلەدى. شتاب-پاتەرى – استانادا. اەف-تى 2008 جىلى عالىمداردىڭ ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كلۋبى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى ۇيىمداستىردى. ماقساتى – قارجى نارىعىندا تۋىنداعان ماسەلەلەردى رەتتەپ، بيزنەستى ىنتالاندىرىپ، نارىقتىق ەكونوميكانىڭ باعىتىن ايقىنداۋ.
P.S. استانا ەڭ جاس ءارى سۇلۋ مەگاپوليس. قازاق مەملەكەتىنىڭ التىن ءتاجى، الەمدەگى بەيبىتشىلىك پەن تاتۋلىقتىڭ ۇيىتقىسى ماڭگى جايناپ، جاساي بەرسىن!