ەربولات دوسايەۆ Digital Almaty فورۋمىندا قازاقستاندىق جانە الەمدىك IT كومپانيالاردىڭ يننوۆاسيالىق ستارتاپتارىمەن تانىستى
الماتى قالاسىنىڭ اكىمى ەربولات دوسايەۆ «Digital Almaty 2024: يندۋستريا ح – بولاشاقتىڭ سيفرلىق ەۆوليۋسياسى» حالىقارالىق سيفرلىق فورۋمىنا قاتىسىپ، ءىرى ەلدەردىڭ تەحنوپاركتەر كورمەسىن ارالاپ، قازاقستاندىق جانە الەمدىك تەحنولوگيالىق كومپانيالاردىڭ ۇزدىك يننوۆاسيالىق ستارتاپتارىمەن تانىستى.
مەگاپوليس باسشىسى ونەركاسىپتەگى سيفرلىق ترانسفورماسيانىڭ جاڭا ونىمدەرىمەن جانە GovTech، يندۋستريا 4.0، ESG، Smart City سالالارىنداعى يننوۆاسيالىق شەشىمدەرمەن تانىستى.
الماتى ورتالىق ازيانىڭ سيفرلىق حابى رەتىندە ءداستۇرلى تۇردە فورۋم وتكىزەتىن الاڭعا اينالدى. بيىل 15 ەلدەن 200-دەن استام حالىقارالىق ساراپشى پانەلدىك سەسسيالارعا قاتىسىپ، ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىندا جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋداعى وڭ تاجىريبەسىن ءبولىسىپ جاتىر.
ايتا كەتەيىك، قازاقستاننىڭ IT كومپانيالارىنىڭ 1/3 بولىگى الماتىدا ورنالاسقان، وندا 70 مىڭنان استام مامان ەڭبەك ەتەدى. الماتىدا ورنالاسقان الاتاۋ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار پاركى رەزيدەنتتەرىنىڭ يدەيالارى بۇگىندە الەمنىڭ 50-دەن استام ەلىندە تەلەكوممۋنيكاسيالاردا، راديوەلەكترونيكادا قولدانىلادى. قالالىق ءىت ەكوجۇيەنى دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ ارقاسىندا ىرىكتەۋ جانە اكسەلەراسيا باعدارلامالارى ارقىلى 400-دەن استام ستارتاپ ءوتتى، ونىڭ 8ء-ى شەتەلدىك نارىققا شىعارىلدى، ال ينۆەستيسيالار 8،4 ملن دوللاردان استى.
مەگاپوليستە الماتى-Smart City تۇجىرىمداماسى ىسكە اسىرىلىپ جاتىر، ول ازاماتتارعا ارنالعان سيفرلىق سەرۆيستەردى قۇرۋ، قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، باسقارۋ شەشىمدەرىن قابىلداۋ تيىمدىلىگىن جاقسارتۋ جانە ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدى سيفرلاندىرۋ جونىندەگى جوبالاردى قامتيدى. الماتى-Smart Cityء-دى دامىتۋدىڭ زاكىرلىك جوباسى قالانىڭ سيفرلىق ەگىزى (Digital Twin) بولىپ تابىلادى، ول نەعۇرلىم اقىلدى ءارى ءتيىمدى قالالىق كەڭىستىك قۇرۋ ءۇشىن قالالىق ينفراقۇرىلىمدى مودەلدەۋدە، تالداۋدا جانە باسقارۋدا نەگىزگى قۇرال بولادى. مەگاپوليستە 2022 جىلدىڭ تامىزىنان باستاپ الماتىنىڭ ءبىرىڭعاي بەينەمونيتورينگ جۇيەسى جۇمىس ىستەيدى، وعان زاماناۋي بەينەتالداۋ سەرۆيستەرى كىرەدى، 30 مىڭنان استام كامەرانىڭ دەرەگىن تالدايدى. بيىل جىل سوڭىنا قاراي كامەرا سانى 50 مىڭ بەينەكامەراعا جەتكىزىلەدى، 2030 جىلعا قاراي 100 000 كامەرانى قوسۋ جوسپارلانىپ وتىر.
بۇعان قوسا، بىلتىر ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت الماتىدا بارلىق مەملەكەتتىك مەكتەپ مەن بالاباقشادا كەشەندى قاۋىپسىزدىك جۇيەلەرى ەنگىزىلدى. قاۋىپسىزدىك جۇيەسى 4 قۇرامنان تۇرادى: بەينەباقىلاۋدىڭ سيارلىق كامەرالارى، دابىل تۇيمەلەرى، ءورت قاۋىپسىزدىگى جۇيەلەرى، Face ID بار تۋرنيكەتتەر. 2024 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي قالاداعى بارلىق مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى قامتىلادى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، فورۋم اياسىنداعى ەل تەحنوپاركتەرى، حالىقارالىق ۆەندورلار مەن ۆەنچۋرلىق قورلار كورمەسى – بۇل وزىق ينۆەستيسيالىق تۇجىرىمدامالاردى ۇسىنۋ ءۇشىن ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى digital ءىس-شارا، ءتۇرلى ەلدەردىڭ يننوۆاسياسى مەن تەحنولوگيالىق سەرپىندەرىنىڭ كەزدەسۋ ورنى. بيىلعى كورمەگە قاتىسۋشىلاردىڭ اراسىندا ءىرى قازاقستاندىق جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلار، تەحنوپاركتەر مەن ونەركاسىپتىك كومپانيالار بار.