بيىلعى 3 قاڭتاردا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ «اna tili» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا وتكەن جىلدى قورىتىندىلاپ، الداعى اتقارىلۋى ءتيىس مىندەتتەردى اتاپ ءوتتى. بۇل – پرەزيدەنتتىڭ وتاندىق باق-قا بەرگەن وسى فورماتتاعى ەكىنشى سۇحباتى. بىلتىر ءدال وسى كۇنى «Egemen Qazaqstan» گازەتىنە سۇحبات بەرگەن ەدى. مۇنداي سۇحباتتار ەڭ الدىمەن قوعام مەن بيلىك اراسىنداعى ديالوگتىڭ ءبىر فورماتى، ەكىنشىدەن، مەملەكەتتىك ءتىل مەن وتاندىق ءباسپاسوزدىڭ مارتەبەسىن كورسەتۋ. بۇدان بولەك، بيىلعى سۇحباتتا قوعام مەن مەملەكەت ءۇشىن ماڭىزدى ماسەلەلەر كوتەرىلگەن. ەندەشە، ولاردى ءبىر جۇيەگە كەلتىرىپ تالدايىق.
قوعامدا كوتەرىلگەن ماسەلەلەرگە جاۋاپ
بىلتىرعى جانە بيىلعى سۇحباتتاردىڭ ۇقساس تۇسى – قوعامدا، اسىرە سە، الەۋمەتتىك جەلىدە كوتەرىلىپ جاتقان ماسەلەلەرگە، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىلگەن. سۇحباتتىڭ نەگىزگى بولىگىن حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەلەرگە، كەيبىر قاۋەسەتتەرگە، سىني پىكىرلەرگە وراي پرەزيدەنت جاۋابى قۇرايدى. اتاپ وتەر بولساق، مەملەكەت باسشىسى مىناداي ماسەلەلەر بويىنشا جاۋاپ بەردى:
مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ جۇمىسىنا قاتىستى سىن. بۇل سىنعا جاۋاپ بەرۋ بارىسىندا پرەزيدەنت بىلتىرعى تابيعي اپات كەزىندەگى ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىنا توقتالعان. قارعىن سۋ ول وبەكتيۆتى تاۋەكەل. ونى بولجاۋ وتە قيىن. الايدا، ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان داعدارىستى لايىقتى ەڭسەردى.
2. پرەزيدەنت ىشكى ساياساتتان گورى سىرتقى ساياساتقا كوبىرەك ءمان بەرەدى دەگەن سىن. حالىق اراسىندا مۇنداي پىكىر كوپ كەزدەسپەيدى. مۇنداي سىن كوبىنە كاسىبي، عىلىمي ورتادا ءجيى ايتىلادى. پرەزيدەنت پىكىرىنشە، ىشكى جانە سىرتقى ساياساتتا بالانس ۇستالادى.
مۇندا تاعى ءبىر ماڭىزدى دۇنيەنى اتاپ وتكەن ءجون. مەملەكەت باسشىسى بيلىككە كەلگەلى بەرى ءوزى قابىلداعان شەشىمدەر مەن ونىڭ سالدارىنا جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىنا الاتىنىن مالىمدەگەن. بۇل جاڭا ساياسي مادەنيەتتىڭ قالىپتاسا باست اعانىن كورس ەتەدى. س ەبەبى، بۇعان دەيىن وت اندىق ساياساتكەرلەر اراسىندا مۇنداي مالىمدەمە جاساۋ مادەنيەتى قالىپتاسپاعان.
3. پرەزيدەنت 2026 جىلى بۇۇ-ى باسقارۋى مۇمكىن، سوعان بايلانىستى ەلىمىزدە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى وتەدى دەگەن قاۋەسەت. مەملەكەت باسشىسى بۇل قاۋەسەتتى جوققا شىعاردى.
4. ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋىنە بايلانىستى سىن. پرەزيدەنت 1 ناۋرىزعا دەيىن ۇكىمەت پەن پارلامەنت اراسىندا تالقى بولاتىنىن ايتىپ، سول ۋاقىتتا ناقتى شەشىمگە كەلىپ قالار دەپ بولجادى.
5. قاڭتار وقيعاسىنىڭ قۇپياسى تولىق اشىلمادى دەگەن سىن. بۇعان جاۋاپ رەتىندە مەملەكەت باسشىسى پارلامەنتتە اشىق تىڭداۋ بولعانىن ايتتى. بۇدان بولەك، ساياسي داعدارىستىڭ تۋىنداۋ سەبەپتەرى رەتىندە قوسارلانعان بيلىكتى، پرەزيدەنتتىڭ شەكتەن تىس ساياسي سالماعى مەن لاۋازىمدى تۇلعالار، ونىڭ ىشىندە كۇشتىك قۇرىلىم باسشىلارىن ىرىكتەۋدەگى قاتەلىكتەردى اتاپ ءوتتى.
بۇدان بولەك، پرەزيدەنت تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ تاريحي ءرولى، ونىڭ رف پرەزيدەنتىمەن كەزدەسۋى جايلى توقتالدى. سونداي-اق، تالعارداعى قىلمىستىق وقيعا، ساياسي رەفورمالار جالعاسا ما دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى.
«ناقتى ناتيجەسى بار شارۋا شامالى...»
2024 جىلى 21 جەلتوقساندا پرەزيدەنت جارلىعىمەن نۇرلان بايبازاروۆ پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى – ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى لاۋازىمىنان بوساتىلعان ەدى. سول كۇنى ونىڭ ورنىنا سەرىك جۇمانعارين تاعايىندالىپ، بۇرىنعى اتقارعان لاۋازىمىنان بوساتىلدى. ول بۇعان دەيىن تەك پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى ەدى، ەندى ەكونوميكالىق بلوكقا جاۋاپتى بولماق.
ۇكىمەتتەگى مۇنداي كادرلىق ءاۋىس-تۇيىس قوعامدا قىزۋ تالقىعا تۇسكەنىن كوردىك. ءتىپتى، جاڭا جىلدا ۇكىمەت وتستاۆكاعا كەتۋى مۇمكىن دەگەن پىكىر دە ايتىلا باستادى. مۇنداي شەشىم نە ءۇشىن قابىلداندى دەگەن سۇراققا پرەزيدەنت سۇحباتتا جاۋاپ بەردى. مەملەكەت باسشىسى ەكونوميست باسشىلاردىڭ جۇمىسىن ورتاشا باعالاپ، كابمين باسشىسى ولجاس بەكتەنوۆپەن كەزدەسۋ بارىسىندا ت ا لقىلاعانىن ايتتى.
«اشىعىن ايتسام، ەكونوميست باسشىلاردىڭ قازىرگى جۇمىسىن ورتاشا دەپ باعالايمىن. ولار حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ تىلىمەن ادەمى سويلەيدى، الايدا ناقتى ناتيجەسى بار شارۋا شامالى بولىپ تۇر. ءقازىر ءوڭىرل ەردەگى احۋالدى جانە ەكونوميكانىڭ ءىس جۇزىندە قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن جاقسى ءبىل ەتىن، ياعني جەرگىلىكتى جەردە ەڭبەك ەتىپ، ىسىلعان ماماندار قاجەت. بىلتىر 17 جەلتوقساندا پرەمەر- مينيستر ولجاس بەكتەنوۆپەن كەزدەسكەندە وسى ماسەلەنى تالقىلادىق»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
دەمەك، ۇكىمەتتەگى كادرلىق وزگەرىس ماسەلەسى 17 جەلتوقساندا تالقىلانعان. ن.بايبازاروۆتىڭ قىزمەتتەن كەتۋىنە تەك جۇمىسىندا ناقتى ناتيجەنىڭ بولماۋى عانا ەمەس، قوعامدا قىزۋ تالقىلانعان بەينەبايان سەبەپ بولۋى مۇمكىن.
بۇدان بولەك، ەكونوميكالىق بلوكتا كەمشىلىكتەر جەتكىلىكتى. پرەزيدەنت ءجۋرناليستىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرۋ بارىسىندا بىلتىرعى 4%-دىق ەكونوميكالىق ءوسىم از ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. سونداي-اق، ۆاليۋتا باعامىندا دا كەرى كەتۋ بار. مۇنىڭ ءبارى الداعى ۋاقىتتا ەكونوميكالىق بلوكتا وزگەرىستەر بولاتىنىن كورسەتەدى. قانداي وزگەرىس بولاتىنى ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا بەلگىلى بولماق.
«اlmaty-akshamۋ»، №1 (6563) 7 قاڭتار، 2025 جىل