الماتى اكىمى دارحان ساتىبالدى جۇمىس ساپارى اياسىندا بوستاندىق اۋدانىنداعى ءبىرقاتار تابيعي جانە قوعامدىق كەڭىستىكتى ارالاپ كوردى. جۇمىس ساپارىنا ەسەنتاي وزەنىنىڭ جاعالاۋى، باس بوتانيكالىق ب ا ق جانە «وڭتۇستىك» ساياباعى كىردى.
جۇمىس ساپارى ەسەنتاي وزەنىنىڭ ارناسىن تەكسەرۋدەن باستالدى. قالا باسشىسى كەيبىر اۋماقتاردا توسەم ساپاسىنا جانە جاعالاۋدى نىعايتۋ جۇمىستارىنا نازار اۋدارىپ، مەردىگەر ۇيىمدارعا ۇزاق مەرزىمگە شىدايتىن ءارى ءقاۋىپسىز ماتەريالداردى قولدانۋدى تاپسىردى.
«مۇندا بارلىعى ساپاعا بايلانىستى. بۇل جولمەن كۇن سايىن بالالار جۇرەدى. سوندىقتان جابىن شوگىپ نە بۇزىلىپ كەتپەس ءۇشىن بەرىك بولۋى كەرەك»، – دەدى دارحان ساتىبالدى.
اكىم سوزىندە جاعالاۋدى اباتتاندىرۋ جۇمىستارى ەستەتيكا مەن ىڭعايلىلىقتى ۇشتاستىرۋعا ءتيىس ەكەنىن، ال جاعالاۋدى بەكىتۋ شارالارى ۇزاقمەرزىمدى تۇراقتىلىقتى ەسكەرە وتىرىپ ورىندالۋى قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ەسەنتاي بويىندا سەرۋەندەۋ باعىتتارى، سپورت جانە بالالار الاڭدارى، سونداي-اق تۇرعىندارعا ارنالعان دەمالىس ايماقتارى قۇرىلادى.
بۇدان كەيىن دارحان ساتىبالدى الماتىداعى ەڭ ماڭىزدى تابيعي نىسانداردىڭ ءبىرى – باس بوتانيكالىق باقتىڭ جاعدايىمەن تانىستى. اۋماعى 100 گەكتاردان اساتىن باقتا مىڭداعان وسىمدىكتىڭ ءتۇرى وسەدى، ونىڭ ىشىندە سيرەك كەزدەسەتىن جانە ەندەميكالىق تۇرلەر بار. تەكسەرۋ بارىسىندا بوتانيكا ينستيتۋتىنىڭ ماماندارى قالالىق ورتاعا بەيىم وسىمدىكتەر تۋرالى باياندادى. اكىمنىڭ ايتۋىنشا، بۇل تاجىريبە الماتىنى كوگالداندىرۋدىڭ الداعى كەزەڭدەرىندە ەسكەرىلەدى.
دارحان ساتىبالدىنىڭ ايتۋىنشا، بوتانيكالىق ب ا ق قالا تۇرعىندارى ءۇشىن اشىق ءارى جايلى كەڭىستىك بولىپ قالا بەرۋگە ءتيىس، سونىمەن قاتار ءوزىنىڭ عىلىمي جانە تابيعاتتى قورعاۋ ميسسياسىن ساقتاۋ ماڭىزدى.
ساپاردىڭ سوڭعى نۇكتەسى – «وڭتۇستىك» ساياباعى. مۇندا جاسىل ايماقتاردى جاڭارتۋ جانە اباتتاندىرۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. اكىم قۇرىلىس بارىسىن قاراپ، قوعامدىق كەڭىستىكتەردى قالىپتاستىرۋ كەزىندە كەشەندى ءتاسىلدى ۇستانۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. ول ەرەكشە نازاردى كوگالداندىرۋعا جانە اۋماقتىڭ جالپى كورىنىسىنە اۋداردى.
«قوعامدىق كەڭىستىك جاسايتىن بولساق، ول بارلىق تۇرعىنعا – ەرەسەكتەر مەن بالالارعا ىڭعايلى بولۋى كەرەك. بۇل اركىم ءوزىن جايلى سەزىنەتىن تارتىمدى ورىندار بولۋعا ءتيىس»، – دەدى دارحان ساتىبالدى.
«وڭتۇستىك» ساياباعىن اباتتاندىرۋ جوباسىندا جاڭا جۇرگىنشىلەر ايماقتارىن، جارىقتاندىرۋ مەن ورىندىق ورناتۋ، بالالار جانە سپورت الاڭىن سالۋ، سونداي-اق اعاش پەن بۇتا وتىرعىزۋ قاراستىرىلعان.
قالا اكىمى اتاپ وتكەندەي، جاسىل ايماقتاردى دامىتۋ جانە قوعامدىق كەڭىستىكتەردى اباتتاندىرۋ – اكىمدىكتىڭ جۇمىسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. الماتىدا جايلى قالالىق ورتانى قالىپتاستىرۋعا جانە تۇرعىنداردىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان جوبالار جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى.