«دامۋ» قورى كاسىپكەرلەردى قارجىلاي قولداۋ باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋدى جالعاستىرىپ، قازاقستانداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ وركەندەۋىنە ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ كەلەدى. وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندەگى باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىندا «دامۋ» كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورىنىڭ الماتى قالاسىنداعى بولىمشەسىنىڭ ديرەكتورى جاندوس نۇرعازينوۆ 2025 جىلى وڭىرلەرگە، ونىڭ ىشىندە الماتىعا ەرەكشە كوڭىل بولىنەتىنىن، جوبالاردىڭ سانى مەن قارجىلاندىرۋ كولەمى جاعىنان ايتارلىقتاي ءوسىم بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
قوردىڭ ماقساتى – ءتيىمدى قۇرالدار ارقىلى كاسىپكەرلىكتى تۇراقتى قولداپ، ونىڭ دامۋىنا ىقپال ەتۋ. نەگىزگى ستراتەگيالىق مىندەت – كاسىپكەرلەرگە قارجىلاي باعدارلامالاردى ۇسىنۋدى جالعاستىرۋ. قور سىياقى مولشەرلەمەسىن سۋبسيديالاۋ، نەسيەلەردى كەپىلدەندىرۋ جانە جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەۋ باعىتتارىندا جۇمىس ىستەيدى.
باعدارلامالار ىسكە قوسىلعان ساتتەن باستاپ بۇگىنگە دەيىن جالپى سوماسى 2 295 ملرد تەڭگە بولاتىن 20،6 مىڭ جوبا قولداۋ تاپتى. ونىڭ ىشىندە:
• 10،5 مىڭ جوبا – سۋبسيديالاۋ ارقىلى،
• 4،9 مىڭ جوبا – كەپىلدەندىرۋ ارقىلى،
• 4،9 مىڭ جوبا – جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەۋ ارقىلى،
630،1 ملرد تەڭگەگە قارجىلاندىرىلعان.
2025 جىلدىڭ العاشقى بەس ايىندا مەملەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا جالپى سوماسى 79،2 ملرد تەڭگە بولاتىن 525 جوبا قولداۋ تاپتى. ونىڭ ىشىندە:
• سۋبسيديالاۋ بويىنشا – 238 جوبا (47،4 ملرد تگ)،
• كەپىلدەندىرۋ بويىنشا – 113 جوبا (12،8 ملرد تگ)،
• جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بويىنشا – 174 جوبا (19 ملرد تگ).
سالالار بويىنشا ەڭ كوپ نەسيە وڭدەۋ ونەركاسىبىنە ءبولىندى – 26،9 ملرد تەڭگە (34%). ودان كەيىن:
• كولىك جانە قويمالاۋ – 13،5 ملرد تەڭگە (17%)،
• دەنساۋلىق ساقتاۋ – 10،4 ملرد تەڭگە (13%)،
• ءبىلىم بەرۋ – 5،6 ملرد تەڭگە (7%)،
• تۋريزم – 4،2 ملرد تەڭگە (5%).
قولداۋ العان جوبالاردىڭ 86%-ى – ميكرو جانە شاعىن بيزنەس، ونىڭ ىشىندە ستارتاپتار، ال ورتا بيزنەستىڭ ۇلەسى – 14%.
قارجىلاندىرۋ ماقساتتارى بويىنشا:
• 76% – ينۆەستيسيالىق جوبالارعا،
• 24% – اينالىم قاراجاتىن تولىقتىرۋعا باعىتتالعان.
قولداۋ العان كاسىپكەرلەردىڭ 39%-ىن ايەلدەر قۇرايدى. ايەلدەر كاسىپكەرلىگىن قولداۋعا ارنالعان ارنايى باعدارلامالار (ەقدب، «ءۇمىت» جانە ت.ب.) اياسىندا 4،9 ملرد تەڭگەگە 303 جوبا ماقۇلدانعان.
«دامۋ» قورىنىڭ قىزمەتى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇرعىدان ءتيىمدى ناتيجە بەرىپ وتىر. قور باعدارلامالارىنا قاتىسۋشىلار وندىرگەن ءونىم كولەمى 16 620 ملرد تەڭگەگە، تولەنگەن سالىق مولشەرى 1 242 ملرد تەڭگەگە، ال جاڭادان اشىلعان جۇمىس ورىندارى 14،5 مىڭنان استى.
2024 جىلى 2023 جىلمەن سالىستىرعاندا قولداۋ العان جوبالاردىڭ سانى 33%-عا، ال بەرىلگەن نەسيەلەر 4%-عا ارتتى.
2025 جىلى جاڭا كەپىلدەندىرۋ مەحانيزمدەرى – كەپىلدىك قورى 1 جانە كەپىلدىك قورى 2 ىسكە قوسىلدى. ولار پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى مەن ۇكىمەت قاۋلىسىنا سايكەس ەنگىزىلگەن.
• كەپىلدىك قورى 1 – 7 ملرد تەڭگەگە دەيىنگى جوبالارعا ارنالعان. قارىز سوماسىنىڭ 85%-ىنا دەيىن، ءبىراق 3،5 ملرد تەڭگەدەن اسپايتىن كەپىلدىك بەرىلەدى. شەشىم 2 جۇمىس كۇنى ىشىندە قابىلدانادى، قايتا باعالاۋ تالاپ ەتىلمەيدى. ءقازىردىڭ وزىندە 8،2 ملرد تەڭگەگە 69 جوبا قارجىلاندىرىلىپ، 4،5 ملرد تەڭگە كەپىلدىك بەرىلدى. باعدارلاماعا 10 ەكىنشى دەڭگەيلى بانك قاتىسادى.
• كەپىلدىك قورى 2 – 7 ملرد تەڭگەدەن اساتىن ءىرى جوبالارعا ارنالعان. جوبا قۇنىنىڭ 30%-ىنا دەيىن كەپىلدىك بەرىلەدى. قاراۋ مەرزىمى – 15 جىلعا دەيىن، جەكەلەگەن تارتىپپەن قارالادى. قارجىلاندىرۋ رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەت، بانكتەردىڭ جارنالارى مەن كاسىپكەرلەردىڭ كوميسسياسى ەسەبىنەن جۇرگىزىلەدى.
2025 جىلى جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەۋ اياسىندا جاڭا «ورلەۋ» باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى. باعدارلاما ميكرو، شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىن قولداۋعا باعىتتالعان:
• ينۆەستيسيالىق ماقساتتارعا – 7 ملرد تەڭگەگە دەيىن،
• اينالىم قاراجاتىنا – 3،5 ملرد تەڭگەگە دەيىن نەسيە بەرىلەدى.
سىياقى مولشەرلەمەسى – جىلدىق 12،6%-دان اسپايدى.
مەرزىمى:
• ينۆەستيسيالىق جوبالار ءۇشىن – 10 جىلعا دەيىن،
• اينالىم قاراجاتى ءۇشىن – 3 جىلعا دەيىن.
2025 جىلعى 16 ماۋسىمنان باستاپ ميكرو جانە شاعىن بيزنەس ءۇشىن سىياقى مولشەرلەمەسىن سۋبسيديالاۋ بويىنشا جاڭا ەرەجەلەر كۇشىنە ەندى. ەندى نەسيەنىڭ ەڭ جوعارى مولشەرلەمەسى – ۇلتتىق بانكتىڭ بازالىق ستاۆكاسى + 4%. ونىڭ 40%-ى سۋبسيديالانادى، ال كاسىپكەر ءۇشىن سوڭعى مولشەرلەمە 12،3%-دان تومەن بولماۋى ءتيىس.
نەسيە سوماسى – 200 ملن تەڭگەگە دەيىن.
باسىم سالالار: ونەركاسىپ، كولىك، تۋريزم، ءبىلىم بەرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ.
«Almaty/Jana Business» وڭىرلىك باعدارلاماسى ەرەكشە ماڭىزعا يە. الماتى قالاسى اكىمدىگىمەن بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان بۇل باعدارلاما قالاداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋعا باعىتتالعان.
جىلدىق 12،6% مولشەرلەمەمەن، 7 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە، 100 ملن تەڭگەگە دەيىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە قاراستىرىلعان. بۇل باعدارلاما اسىرەسە جاڭا باستاعان كاسىپكەرلەر ءۇشىن ءتيىمدى.
2015 جىلدان بەرى باعدارلاماعا 32،5 ملرد تەڭگە ءبولىندى، ونىڭ ىشىندە 18،1 ملرد تەڭگەسى – «دامۋ» قورىنان. 2025 جىلى تاعى 3 ملرد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانىپ وتىر. قازىرگى تاڭدا 864 كاسىپكەر قولداۋ الىپ، وندىرىلگەن ءونىم كولەمى 1 216 ملرد تەڭگەگە، تولەنگەن سالىق 101،5 ملرد تەڭگەگە جەتىپ، 1 519 جاڭا جۇمىس ورنى اشىلدى.