2008 جىلدان بەرى 15 قازاندا دۇنيەجۇزىلىك تازا قول كۇنى (Global Handwashing Day) اتالىپ وتىلەدى. بۇل شارا بۇۇ باس اسسامبلەياسى يۋنيسەف بالالار قورىمەن جانە دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باستاماسى بويىنشا وتكىزىلىپ كەلەدى، دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعىنا سىلتەمە جاساپ.
بۇل كۇن قول جۋۋدىڭ دەنساۋلىققا اسەرى تۋرالى حالىقتىڭ حاباردارلىعىن ارتتىرۋعا ارنالعان. دۇنيەجۇزىلىك تازا قول كۇنى جەكە گيگيەنا نەگىزدەرىنە ارنالعان. ونىڭ باستى ماقساتى - ۇيدە دە، ودان تىس جەرلەردە دە قولدى جۋۋدى داعدىلى ارەكەتكە اينالدىرۋ.
ادام الاقانىمەن بەتىن جاۋىپ تۇشكىرەدى نەمەسە جوتەلەدى، سودان كەيىن ول قولىمەن ەسىك تۇتقاسىنان نەمەسە كولىكتەگى تۇتقانى ۇستايدى، كەيىن تۋرا سول تۇتقانى ءسىزدى ۇستايسىز. ۆيرۋستار مەن باكتەريالاردىڭ ءبارى ءسىزدىڭ قولىڭىزدا قالادى. بۇل جاعدايدىڭ ءوزى قورقىنىشتى ەمەس. ماسەلەن، ءبىز بەيسانالى تۇردە بەتىمىزدى قولىمىزبەن ۇستايمىز، زەرتتەۋگە سايكەس، ورتاشا ەسەپپەن ساعاتىنا 23 رەت، ياعني كۇنىنە جۇزدەگەن رەت ۇستايدى ەكەنبىز. ءاربىر وسىنداي جاناسۋ ارقىلى اعزاعا اۋىزدىڭ، مۇرىننىڭ جانە كوزدىڭ شىرىشتى قاباتتارى ارقىلى ينفەكسيانىڭ كىرۋ ءقاۋپى بار. ەگەر ءسىز قولىڭىزدى ۇنەمى جۋساڭىز، ءقاۋىپ ايتارلىقتاي تومەندەيدى.
انتيسەپتيكتەر، مايلىقتار، گەلدەر جانە قۇرامىندا ءسپيرتى بار باسقا دەزينفەكسيالىق زاتتار پايدالى بولۋى مۇمكىن، ءبىراق قاراپايىم سابىنمەن ەشتەڭەنى سالىستىرۋعا بولمايدى. سابىن مەن سۋدىڭ ۇيلەسىمى جۇقپالى اۋرۋلارعا، سونىڭ ىشىندە كوروناۆيرۋسقا قارسى ەڭ كۇشتى قارۋدىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى. سوندىقتان دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى (ددۇ) قولدى جۋۋ مۇمكىن بولماسا، انتيسەپتيكتى سابىنعا بالاما رەتىندە عانا قولدانۋدى ۇسىنادى.
قولدى كەم دەگەندە 20 سەكۋند جۋۋ قاجەت. الاقاننىڭ سىرتىنا، سونداي-اق ساۋساقتاردىڭ اراسىنا نازار اۋدارۋ كەرەك. قولدى جۋعاندا تىرناقتارعا اسا ءمان بەرىڭىز - ولاردىڭ استىندا ۇنەمى پاتولوگيالىق ميكروورگانيزمدەر جينالادى.
- قولدى تاماق پىسىرەر الدىندا جانە داستارقان دايىنداماس بۇرىن؛
- تاماقتانار الدىندا؛
- كوشەدەن كەلگەندە نەمەسە قوقىس شىعارعاندا؛
- قوعامدىق ورىنداردان ۇيگە ورالعاندا نەمەسە قوعامدىق كولىكتە جۇرگەننەن كەيىن؛
- دارەتحاناعا بارعاننان كەيىن؛
- جارانى ەمدەۋدەن بۇرىن جانە كەيىن؛
- ءۇي جانۋارلارىمەن ويناعاننان كەيىن جانە ت. ب. جۋۋ كەرەك.
بۇل ديارەيا اۋرۋىنىڭ دەڭگەيىن 40 پايىزدان استام، ال تىنىس جولدارىنىڭ ينفەكسياسىن 25 پايىزعا دەيىن تومەندەتەدى.