2002 جىلدان باستاپ جىل سايىن دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باستاماسىمەن 1 ناۋرىز - دۇنيەجۇزىلىك يممۋنيتەت كۇنى رەتىندە اتالىپ وتەدى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz BAQ.KZ-كە سىلتەمە جاساپ.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، ادامداردىڭ تەك 10%-ىندا اۋرۋدان قورعايتىن يممۋنيتەت بار. تاعى 10% تۋا بىتكەن يممۋنيتەت تاپشىلىعى بار: ولار وتە ءجيى اۋىرادى. قالعان 80% -ىندا يممۋندىق جۇيەنىڭ كۇشى ءومىر سالتى مەن جاعدايلارىنا بايلانىستى.
يممۋندىق جۇيە انا قۇرساعىندا قالىپتاسادى. ول تۋعاننان باستاپ انا سۇتىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. ادامنىڭ ءوسۋ كەزەڭىندە ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى، تەڭگەرىمسىز تاماقتانۋ، دۇرىس تاڭدالماعان فيزيكالىق بەلسەندىلىك، ەكولوگيا جانە سالاۋاتتى ءومىر سالتىنان باس تارتۋ يممۋندىق جۇيەنىڭ فۋنكسيالارىن تومەندەتەدى.
كارديولوگيا جانە ىشكى اۋرۋلار عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى رەسپۋبليكالىق اللەرگولوگيالىق ورتالىعىنىڭ باسشىسى، اللەرگولوگ-يممۋنولوگ دارىگەر اراي باتىربايەۆانىڭ ايتۋىنشا، كلينيكالىق يممۋنولوگتار قاۋىمداستىعىنىڭ زەرتتەۋلەرى بارلىق ەلدىڭ تۇرعىندارىنىڭ 7 پايىزدان 15 پايىزعا دەيىن السىرەۋدەن زارداپ شەگەتىنىن كورسەتتى.
كىم تاۋەكەل توبىنا جاتادى؟
جاڭا تۋىلعان نارەستەلەردە يممۋنيتەت جەتىلمەگەن، سوندىقتان 6 ايدان 12 ايعا دەيىنگى بالانى قورعاۋدا ەمشەك سۇتىمەن ەمىزۋ جانە ديسباكتەريوزدىڭ الدىن الۋ ۇلكەن ءرول اتقارادى.
كوبىنەسە يممۋنيتەت سترەسس پەن اۋىر جۇكتەمەلەرمەن تومەندەيدى. سوندىقتان تاۋەكەل توبىنا عارىشكەرلەر، ۇشقىشتار، بيزنەسمەندەر، كاسىبي سپورتشىلار جانە ت.ب. جاتادى. تاۋەكەل توبىنا سونىمەن قاتار جۇمىس ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى ۇيقى، تاماقتانۋ رەجيمدەرىن ساقتاماۋعا ءماجبۇر ادامدار جاتادى. قارت ادامدار دا تاۋەكەل توبىندا.
يممۋنيتەت ءبىز تاڭداعان ءومىر سالتىنا شامامەن 50% بايلانىستى. يممۋنيتەتتى ءجيى سترەستەر، دۇرىس تاماقتانباۋ، ۇنەمى ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى، تىم كوپ فيزيكالىق بەلسەندىلىك جانە كەرىسىنشە، ءپاسسيۆتى ءومىر سالتى تومەندەتەدى. جانە، ارينە، جامان ادەتتەر - تەمەكى شەگۋ، الكوگول، ەسىرتكى.
ءبىرىنشى يممۋنومودۋلياتور - يممۋندىق جۇيەنى ىنتالاندىراتىن زات انا ءسۇتى. انا سۇتىندە جاسۋشالاردىڭ پايدا بولۋىنا قاجەتتى زاتتار - قورعاۋشىلار بار. ولار بالانىڭ دەنەسىن ونىڭ يممۋندىق جۇيەسى قالىپتاسقانشا قورعايدى.
يممۋنيتەت يممۋندىق جۇيەنىڭ «جاسۋشالارىنىڭ» 80%-ى ورنالاسقان ىشەكتىڭ جۇمىسىنا بايلانىستى. بۇل ءبىزدىڭ جەيتىن نارسەنىڭ ءبارى كورىنبەيتىن قورعاۋشىلارىمىزدى السىرەتەدى نەمەسە كۇشەيتەدى دەگەندى بىلدىرەدى. كوكونىستەر مەن جەمىستەر، وسىمدىك تاعامدارى راسيوننىڭ 50% قۇراۋى كەرەك. قۇرامىندا بيفيدو پەن لاكتوباكتەريا بار اشىتىلعان ءسۇت ونىمدەرى پاتوگەندىك ميكروبتارعا قارسى قورعانىس توسقاۋىلىن جاسايدى. تازارتىلعان قانتتىڭ ارتىق بولۋى يممۋندىق جۇيەنى تومەندەتەدى، ينفەكسيالارمەن كۇرەسەتىن انتيدەنەلەردىڭ بەلسەندىلىگىن تومەندەتەدى.
انتيبيوتيكتەردى باقىلاۋسىز قابىلداۋ يممۋندىق جۇيەگە دە پايدا اكەلمەيدى. ەڭ باستىسى، ءوزىن-وزى ەمدەۋگە بولمايدى. دارى-دارمەكتى تەك دارىگەر تاعايىنداي الادى.
بۇل قاراپايىم ەرەجەلەر يممۋندىق جۇيەنى نىعايتۋعا كومەكتەسەدى:
- كۇندەلىكتى تازا اۋا؛
- دۇرىس تاماقتانۋ؛
- جامان ادەتتەرگە جوق دەيمىز!؛
- ۇيقىنى قاڭدىرىڭىز! دەمالىس كۇندەرى ۇيقىنىڭ ورنىن تولتىرۋ - سوزىلمالى شارشاۋدىڭ تىكەلەي جولى؛
- قالىپتى فيزيكالىق بەلسەندىلىك بۇلشىق ەتتەردى قاتايتادى، ارتىق سالماقتى «تاستاۋعا» كومەكتەسەدى، ۇيقىنى جاقسارتادى؛
– يممۋنيتەتتىڭ باستى جاۋلارىنىڭ ءبىرى – سترەسس. ەڭ ءقاۋىپتىسى - ادام ءوز ەموسيالارىنا توتەپ بەرە المايتىن كەز. پسيحيكالىق كۇيزەلىستەردەن قۇتىلۋدىڭ رەسەپتى: ەگەر ءسىز جاعدايدى وزگەرتە الماساڭىز، ونى ادەتتەگىدەي قابىلداڭىز.