التىن كوپىر
ستامبۋل ەۋروپا پەن ازيا قۇرلىعىن جالعاپ تۇرعان بىردەن ءبىر شاھار. بۇل قالانىڭ وزگەلەردەن كەرەمەتى دە وسىندا. مۇندا دۇنيەنىڭ تۇپكىر تۇپكىرىنەن تۋريستەر اعىلادى. عاجايىپ مەكەن. اۋاسى ىلعالدى. الماتىمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا جىلىراق. الەمنىڭ بارشا ادامىن سول جەردەن كەزىكتىرەسىز. ارىسى امەريكا، بەرىسى افريكا جۇرتى، اراب تۇبەگىنىڭ حالقى ءبارى-بارى سوندا. كوپتەگەن مادەنيەتتەر شوعىرىن كورەسىز.
مادەني وردا. وسى ءسوزدى ايتۋدىڭ وزىندىك ءمانى مەن ماعىناسى تەرەڭدە. تىمىرى تالاي عاسىرلارعا كەتەدى. ءتۇرلى تاريحتىڭ كۋاسى. باسىنان كوپ تاماشا كۇندەر كەشكەەن. ءبىر عانا اييا سوفيا ەسكەرتكىشى بىردەن ءبىر تاريحي جادىگەر. حريستيان مەن مۇسىلمانشىلىقتىڭ كورىنىستەرىن قاتار بايقاۋعا بولادى. سونداي كەلبەتتى، سونداي عاجاپ. قاراساڭ كوز تويمايدى. كورسەڭ كورە بەرگىڭ كەلەدى. وسى سىندى سۇلتان سۇلەيمەن حان ونىڭ جارى حيۋرەم سۇلتاننىڭ كەسەنەسى دە وسى قالادا. ەڭ تاڭقالارلىعى مەشىتتەردى ءبىر كوشە سايىن كوزىڭىز شالادى. وسىنىڭ بارلىعى تاريحي سىۋلەت ەسكەرتكىشى ءارى ۇلى قۇندىلىق دەۋگە بولادى. سول سياقتى XV-XVI عاسىرلار ارالىعىندا بوي كوتەرگەن كونە بازاردا وسىندا. الىگەدەي ءوز جۇمىسىن جالعاستىرىپ كەلەدى.
بۇعاز سىرى. ەرتەرەكتە سۋدىڭ باسىنا يەلىك ەتەتىندەردى قولىندا جارتى بيلىگى بارلار دەپ ەسەپتەيدى ەكەن. سول راس ايتىلعان ءتامسىل ەكەن. بىلاي قاراپ تۇرساڭىز ناق شىندىق. وسى ارادا نەگە دەگەن زاڭدى ساۋال تۋاتىنى انىق. سەبەبى، جەرورتا مەن مارمارا تەڭىزدەرى كەمە جۇرەتىن ساۋدا-ساتتىقتىڭ ناعىز كۇرە تامىرى دەسەك ارتىق ايتپاعاندىق بولار. سول تەڭىزدىڭ ۇستىنەن الىڭ ەش تىرەۋى جوق كوپىر سالىنعان. سولاردىڭ ىشىندەگى اسا ءىرىسى فاتيح سۇلتان مەحمەت كوپىرى. قىسقاشا ايتقاندا، تەك تاڭدانىس پەن قىزىعۋشىلىق كەۋدەنى بيلەيدى.
ءتۇيىن. حالقىمىز «جاقسىنى كورمەك ءۇشىن» دەپ تەككە ايتپاپتى. مىڭ ەستىگەننەن ءبىر كورگەن ارتىق ەكەنىنە كوز جەتكىزدىك. «شاماڭ باردا جەلىپ ءجۇرىپ جەر تانى» دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. دۇنيە قىزىققا تولى. بار بولعانى سول عاجايىپتى كوڭىلمەن سەزىنۋ كەرەك ەكەن. سوعان كوز جەتكىزىپ كەلەمىز. بىزدەر كوكەيدەگى ويلاردىڭ ءبىر پاراسىن ايتتىق. قالعانىن ءوز ۋاقىتىندا باياندايتىن بولامىز.