وتكەن پايىمىمىزدا ءسوز ەتكەن «باس شىلدە» امالى اياقتالۋدا. بابالاردىڭ ايتۋىنا بايلانىستى جازعانىمىزداي: امال كەزىندە جاڭبىر دا جاۋدى، كۇن كۇركىرەپ، نايزاعاي دا وينادى، اڭىزاق كۇندەر دە از بولعان جوق.
شىلدە ايىنىڭ ورتاسىنان اۋا جەر قۇرعاپ، شوپتەردىڭ بۋىنى قاتىپ، سارعايا باستايدى. مالعا دا، جانعا دا جايلى كەز باستالادى. «ۇركەر تولعاعى» امالىنىڭ كەلەتىن كەزى، مىنە، وسى مەزگىل.
ءۇركەردى ورىسشا «ديەۆا» دەپ اتايدى. تۋرا ماعىناسىندا اۋدارىلعاندىقتان قازاقشاسى «بيكەش» دەلىنىپ ءجۇر. ال ءجۇسىپ بالاساعۇن «بيداي باسى» دەپ اتاعان ەكەن. «جەتى قاراقشىنىڭ» قىزىن ۇرلاعان ۇركەر وسى.
قازاق ۇركەر، تارازى، ءۇش ارقار جۇلدىزدارىن «بولەك تۋىپ بىرگە باتقان ءۇش جۇلدىز» دەپ ايتادى. ۇشەۋى دە جىلدىڭ ءار مەزگىلىندە تۋعانىمەن، ءبىر كۇندە – مامىر ايىنىڭ سوڭىنا تامان (جيىرما توعىز، وتىزى شاماسىندا) «جەرگە كىرىپ»، كورىنبەي كەتەدى. سونان سوڭ ۇركەر سارشا ايىندا (شىلدە)، تارازى تامىزدا تۋادى. سول شوقجۇلدىزدار شوعىرى كوزگە كورىنىپ، جۇپتاسىپ، كوككە كوتەرىلمەي، شىلدەنىڭ اپتابى باسىلمايتىن كورىنەدى.
اتالمىش ايدىڭ العاشقى ونكۇنى بىتىسىمەن جۇلدىزدار شوعىرى توپتاسىپ، جۇپتاسىپ، كوككە باعىت الدى. مىنە، سول ۇركەردىڭ («بيداي باسى») ءقازىر تولعاعى ءجۇرىپ جاتىر. اۋا رايىنىڭ تۇراقسىز بولۋى، كۇننىڭ كۇرت ىسۋى، جاڭبىردىڭ جاۋۋى، ءبارى-بارى وسى امالدىڭ سالدارى. ۇركەر تۋعان سوڭ جەر قۇرعايدى، كۇن ىسيدى، شوپتەردىڭ ساباعى قاتايىپ، ءوزى سارعايادى. بۇل مالعا دا، جانعا دا جايلى كەزەڭ.
وسى كەزدە سىر بويىندا، وڭتۇستىك وڭىرلەردە بيدايعا وراق تۇسسە، استىقتى ارقا ايماعىندا بيداي ماساعى قامىرلانىپ، باس بايلايدى، ول قاتايا كەلە دانگە، ءدان نانعا اينالادى. الەمگە اتى ايگىلى عۇلاما بالاساعۇننىڭ «بيداي باسى» دەپ ات قويىپ، ايدار تاعۋى وسىدان بولسا كەرەك. ۇركەر امالى جازدىڭ بەل ورتاعا كەلگەندىگىن بىلدىرەدى. بۇل مەزگىلدە كەيدە ۇزاققا سوزىلعان سىلبىر جاۋىن جاۋادى، كەيدە سارشا تامىزعا جالعاسقان قاپىرىق ىستىق بولادى.
ۇركەر جۇلدىزىنان جيىرما كۇندەي كەيىن تارازى جۇلدىزى تۋادى. تارازى شوقجۇلدىزى شىلدەنىڭ ورت اسى اۋا شىعىستان كورىنىپ، كۇز، قىس بويى ۇركەردىڭ سوڭىن الا، باتىسقا قاراي اۋادى. تارازى تۋعاننان كەيىن سۇمبىلە تۋادى. ءسويتىپ، قوڭىر كۇزدىڭ ورتاسى اۋا، قارا كۇزدىڭ باسىندا ۇركەر باستاعان تارازى، سۇمبىلە (ءۇشارقار) جۇلدىزدار شوعىرى باتىسقا قاراي باعىت الادى. بۇل كورىنىس كۇن مەن ءتۇن تەڭەسكەنىن، ەندى كۇن ۇزارا باستايتىن مەزگىل-مەزەت جەتكەنىن بىلدىرەدى.
ءقازىر گريگوريانشا، شىلدەنىڭ – 13ء-ى، اي كۇنتىزبەسى بويىنشا، – 25ء-ى، ەسكىشە (قازاقشا) – 1 كۇننەن كەيىن جاڭا اي باستالادى. اسپان دەنەلەرىنىڭ ءبىلدىرۋى بويىنشا، الداعى اپتادا كۇن شۋاقتى قالپىن ساقتايدى. جاۋىن-شاشىن سيرەكسيدى، اپتا سوڭىنا قاراي سالقىندىق كورىنىس بەرۋى ىقتيمال.