ۇيدەگى ميكروپلاستيكتىڭ 5 نەگىزگى كوزى. ولاردى نەمەن الماستىرۋعا بولادى؟
ميكروپلاستيكتىڭ ومىرىمىزگە ەنگەنى سونشالىق، ونى مۇلدە قولدانباۋ مۇمكىن بولماي تۇر. ءبىراق كۇندەلىكتى تۇرمىستا بىرنەشە قاراپايىم ادەتتى وزگەرتۋ ارقىلى اعزاعا تۇسەتىن ميكروپلاستيك مولشەرىن ازايتۋعا بولادى. Aqshamnews.kz ءتىلشىسى ميكروپلاستيكتىڭ اعزاعا ەنۋىن مەيلىنشە ازايتۋدا پايدالى بولار بىرنەشە كەڭەس ۇسىنادى.
5. پلاستيكتەن جاسالعان تۋراۋعا ارنالعان تاقتايشالار
امەريكالىق حيميا قوعامى(ACS) جۇرگىزگەن زەرتتەۋ ناتيجەسى بويىنشا، پلاستيكتەن جاسالعان تۋراۋ تاقتالارى ادامدى جىل سايىن 79،4 ميلليونعا دەيىن پوليپروپيلەن بولشەكتەرىنە ۇشىراتۋى مۇمكىن.
ءتيىمدى بالاماسى:
- شىنىدان جاسالعان تۋراۋ تاقتايشالارى ميكروپلاستيك بولمەيدى جانە وڭاي جۋىلادى.
- قاتتى قاعاز تالشىقتارىنان جاسالعان ەكوتاقتالار دا ەكولوگيالىق شەشىم بولا الادى.
4. قىسقاتولقىندى پەشكە ارنالعان پلاستيك كونتەينەرلەر
نەبراسكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 2023 جىلعى زەرتتەۋىندە قىسقاتولقىندى پەشتە ىسىتۋعا ارنالعان كەيبىر پلاستيك ىدىستاردىڭ 1 سم²-نەن 4 ميلليونعا دەيىن ميكروپلاستيك بولشەكتەرى تابىلعان.
بۇل بولشەكتەر زەرتحانادا بۇيرەك جاسۋشالارىنىڭ 75%-ىنا دەيىن جويىپ جىبەرگەن.
بالاماسى:
- شىنى نەمەسە كەراميكالىق ىدىستار
- توت باسپايتىن بولات كونتەينەرلەر
3. پلاستيك مۇز قالىپتارى
پلاستيك قالىپتاردا مۇز قاتىرعان كەزدە دە ميكروپلاستيك سۋعا تۇسەدى.
بالاماسى:
- تاماققا ارنالعان سيليكون قالىپتارى؛
- توت باسپايتىن بولاتتان جاسالعان مۇز قالىپتارى تەزىرەك قاتادى ءارى ەكولوگيالىق تازا.
2. قاعاز ستاقاندار ەكولوگيالىق تاڭداۋ ەمەس
قاعاز ستاقاندار سىرت كوزگە ەكولوگيالىق تۇرعىدا تازا بولىپ كورىنگەنىمەن، ولاردىڭ ىشكى جاعى شامامەن 10% پوليەتيلەنمەن قاپتالادى.
بۇل قايتا وڭدەۋدى قيىنداتادى، ءارى جىلۋ اسەرىنەن فتوريدتەر، حلوريدتەر، سۋلفاتتار جانە نيتراتتار سياقتى زياندى زاتتاردىڭ بالاماسى:
- توت باسپايتىن بولاتتان جاسالعان تەرموس نەمەسە فلياگا. ولاردى قايتا قولدانۋعا بولادى جانە ميكروپلاستيك بولمەيدى.
1. شاي قالتاشالارى
كوپتەگەن شاي قالتاشالارى پوليپروپيلەن پلاستيگىنەن جاسالادى. ال ءتىپتى "قاعاز" دەپ سانالاتىندارىنىڭ قۇرامىندا از مولشەردە پلاستيگى بار جەلىممەن جاپسىرىلادى.
2023 جىلعى زەرتتەۋ (Dow University of Health Sciences) بويىنشا، ءبىر عانا شاي قالتاشاسى ىستىق سۋعا تۇسكەندە 3،1 ميللياردقا دەيىن ميكروپلاستيك بولشەكتەرىن شىعارادى.
بالاماسى:
- مەتالل سۇزگى نەمەسە چۋگۋن شاي شاينەگى
- ماقتادان جاسالعان قايتا پايدالانۋعا بولاتىن قالتاشالار
- تابيعي ماتادان سۇزگى قولدانۋ
ميكروپلاستيكتەن تولىق ارىلۋ مۇمكىن بولماسا دا، تۇرمىستاعى شاعىن وزگەرىستەر ارقىلى اعزاعا تۇسەتىن ونىڭ مولشەرىن ازايتۋعا بولادى. ەكولوگيالىق ماتەريالداردى تاڭداۋ - ءوزىمىزدىڭ جانە تابيعاتتىڭ ساۋلىعىنا قوسقان ۇلەس بولماق.