شىعىننىڭ سەبەپشىسى - ينتەرنەتتەگى الاياقتار.
كيبەرقىلمىسقا قارسى كۇرەس ورتالىعى باستىعىنىڭ ورىنباسارى رۇستەم دۇيسەتايەۆتىڭ ايتۋىنشا، جىل باسىنان بەرى الاياقتار قازاقستان ازاماتتارىن 15 ميلليارد تەڭگەگە الداپ كەتكەن، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
ءىىم ينتەرنەت الاياقتاردان كەلگەن شىعىننىڭ كولەمىن جاريالادى.
«اسىرەسە، بانك قىزمەتكەرلەرى مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى اتىنان قوڭىراۋ شالاتىن الاياقتاردىڭ ارەكەتى ۇلكەن الاڭداۋشىلىق تۋعىزىپ وتىر. ولار ءنومىردى اۋىستىراتىن ارنايى باعدارلامانى قولدانادى. سوندا ءوزىنىڭ ۇيالى تەلەفون ءنومىرى كورىنبەيدى. وندايدا الاياقتار ەسەپشوتتاعى كۇدىكتى وپەراسيالار نەمەسە بىرەۋدىڭ كرەديت راسىمدەۋگە تىرىسىپ جاتقانىن ايتادى. سوسىن ارنايى وپەراسيانىڭ باستالعانىنا سەندىرىپ، ەسەپشوتتاعى نەمەسە دەپوزيتتەگى اقشاسىن «ءقاۋىپسىز ساقتاندىرۋ ەسەپشوتىنا» اۋدارۋعا كوندىرەدى. ءدال سول شوتتان اقشا ۇرلانادى»، - دەدى دۇيسەتايەۆ.
وسىلايشا، كەيبىر ادامدار كولىگىن، ءتىپتى پاتەرىن ساتىپ، بارلىق اقشاسىن «ءقاۋىپسىز ەسەپشوتىنا» سالىپ قويعان.
رەسمي مالىمەتكە سايكەس، رەسپۋبليكا بويىنشا 17،5 مىڭ قىلمىس تىركەلدى. سونىڭ باسىم بولىگى – ونلاين ساۋدا ارقىلى ادامدى الداۋ ارەكەتتەرى. تاۋارعا قىزىققان كليەنتتەن الدىن الا تولەم جىبەرۋدى سۇرايدى. ءبىراق ارتىنان تاۋار دا، ونى جەتكىزەتىن ادام دا ءىزىم-عايىم جوعالادى. ەكىنشى ورىندا بانكتەر مەن ميكروقارجى ۇيىمدارىندا زاڭسىز كرەديت راسىمدەۋ تۇر. الاياقتار كوپ جاعدايدا سان الۋان يۆەستيسيالىق جوبالاردان قىرۋار تابىس تابۋعا ۇندەيدى. سوسىن بارلىق اقشانى ۇپتەپ كەتەدى. سونداي-اق الاياقتار فيشينگتىك سىلتەمەنى جىبەرىپ، بەلگىلى ءبىر باعدارلامانى جۇكتەۋدى سۇرايدى. ول ارقىلى ادامنىڭ ونلاين بانكينگىنە قوسىلادى.
ايتا كەتەرى، قىلمىستىق كودەكس بويىنشا وسى ساناتتاعى قىلمىستار ءۇشىن 4 000 اەك (12 720 000 تەڭگە) كولەمىندەگى ايىپپۇلدان باستاپ ءتورت جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا دەيىنگى جازا قاراستىرىلعان. ال ادامدار توبىمەن جانە ءىرى مولشەردە جاسالعان ارەكەت ءۇشىن كىنالى ادام 5-10 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى. مۇلكى تاركىلەنەدى.