كولۋمبيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى بيولوگيالىق قارتايۋ جىلدامدىعى (جاسۋشالاردىڭ ەپيگەنەتيكالىق جاسى) مەن ءبىلىم دەڭگەيى اراسىنداعى بايلانىس بارىن انىقتادى.
بۇل تاراپتاعى تالداۋ ناتيجەسى كورسەتكەندەي، ورتا ەسەپپەن ءاربىر ەكى جىل سايىن ءبىلىم العان ادامنىڭ قارتايۋ پروسەسى 2-3%-عا باسەڭدەيدى جانە ءولىم ءقاۋپى شامامەن 10%-عا تومەندەيدى. بۇل جايىندا islam.kz پورتالى jamanetwork.com اقپارات كوزىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ ءمالىم ەتەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
عالىمدار بۇل باعىتتا دنق ماركەرلەرىنىڭ كومەگىمەن بيولوگيالىق جاستى ولشەۋگە ارنالعان DunedinPACE ەپيگەنەتيكالىق ساعات الگوريتمىن قولداندى. زەرتتەۋشىلەر قان سىناعى ارقىلى اق قان جاسۋشالارىنىڭ قۇرامىنداعى دنق-نىڭ مەتيلدەنۋ دەڭگەيىن باقىلاعان. بيولوگيالىق قارتايۋ پروسەسى جاسۋشالاردىڭ، ۇلپالاردىڭ جانە اعزالاردىڭ تۇتاستىعى مەن تۇراقتىلىعىن بىرتىندەپ بۇزاتىن مولەكۋلالىق وزگەرىستەردىڭ كوبەيۋىمەن بىرگە جۇرەدى. عالىمدار الگوريتمدى Framingham Heart زەرتتەۋ جوباسىنا قاتىسقان 2437 ادامنىڭ دەرەكتەرىنە قولدانىپ كورگەن ەكەن. وسى تۇستا اتالمىش زەرتتەۋ ۇزاق مەزىمگە ارنالعانىن ءارى امەريكا قۇراما شتاتتارىنداعى فرەيمينگەم قالاسىنىڭ جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارىنان زارداپ شەگەتىن ناۋقاستاردى قامتىعانىن ايتا كەتۋ كەرەك.
بۇل زەرتتەۋ 1948 جىلدان بەرى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. سودان بەرى ءۇش ۇرپاق اۋىسقان. بۇدان بولەك، عالىمدار بىلىممەن بايلانىسى جوق فاكتورلاردىڭ ىقپالىنىڭ بار-جوعىن تەكسەرىپ كورۋ ءۇشىن ءبىلىم دەڭگەيى ءارتۇرلى باۋىرلار مەن اپكەلى-سىڭلىلى اعايىندىلار اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى دا قوسىمشا ساراپتاپ، زەرتتەپ كورگەن ەكەن. ءبىلىم مەن قارتايۋ پروسەسى اراسىنداعى بايلانىستىڭ ءبىلىم دەڭگەيلەرى ءارتۇرلى تۋىستار اراسىندا دا بولاتىنى انىقتالدى. ءبىلىم دەڭگەيى جوعارى ادامدار ءبىلىم دەڭگەيى تومەن ادامدارعا قاراعاندا ۇزاق جانە سالاماتتى ءومىر سۇرەتىنى بۇرىننان بەلگىلى بولعانىمەن، بۇل زاڭدىلىقتىڭ ءوزى الەۋمەتتىك فاكتورلارعا بايلانىستى بولادى. ماسەلەن، ساپالى مەديسينالىق كومەككە قول جەتكىزە الاتىن جانە سالاماتتى ءومىر سالتىن جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن جالاقىسى جوعارى جۇمىستا ىستەيتىن ادامنىڭ ءبىلىم دەڭگەيى وزىمەن قاتارلاس تابىسى تومەن ادامعا قاراعاندا ۇزاعىراق ءومىر سۇرەدى.