باتا

باتا سۋرەت اشىق دەرەك كوزدەرىنەن الىندى

ءسوز – رۋحاني كۇش. كۇش بولعاندا دا، شارتتى ابستراكسيالى كۇش ەمەس، تىكەلەي اسەرى بار ەنەرگەتيكالىق قۋات.



ءماشھۇر ءجۇسىپ ءسوزىنىڭ قۇدىرەتىمەن، اۋزىنان شىققان جالعىز اۋىز لەبىزىنىڭ اسەرلى كۇشىمەن ەل جادىندا قالعان ءبىر ەرەكشە جان تۋرالى بىلايشا باياندايدى: «قۇداي راحمەت قىلسىن! جاناق دەگەن كىسى جارالۋى باسقا جان بولىپتى. «قاھارلى جاناق» اتانىپتى، «دوعال وق» اتانىپتى، «اق شولاق» اتانىپتى. زامانىندا اتىن ەشكىم اتاي الماپتى. «جاكە! جاكە!» دەۋمەن كەتىپتى. «اتتىم!» دەگەن ءسوز اۋزىنان شىقسا، مال بولسىن، جان بولسىن مۇرتتاي ۇشا-تۇعىن بولىپتى».


ءسوزدىڭ قۇدىرەتى ارقىلى تىڭداۋشىنى سەندىرۋ، يلاندىرۋ، ءتىپتى ۇيىتىپ تاستاۋ سەكىلدى قاسيەتتەردى ءتىل بىلىمىندە سۋگگەستيالىق لينگۆيستيكا (سۋگگەستيا – قاتتى سەندىرۋ) قاراستىرادى (سماعۇلوۆا گ. كوركەم ءماتىن لينگۆيستيكاسى. – الماتى. 2010. 119ب. 146ب.).

«قۇنانبايدى شەشەسى قولىمەن جەتەلەپ، ءبىر توقتىسىن سويىپ، بي اتامنان باتا الۋعا بارادى. بەرمەيدى. كەلەسى جىلى دا بارادى. بەرمەيدى. ءۇشىنشى جىلى تاعى كەلەدى. بەرمەيدى. «ءۇش كەلدىم، باتاسىن بەرمەدى!» – دەپ زەرە جىلايدى. سوندا كوكى بايبىشە بيگە: «ءۇش كەلدى، باسىڭدى كوتەر، باتاڭدى بەر!» – دەيدى. بي باسىن كوتەرىپ، كوكىگە: «سىرتقا شىعىپ، جان-جاقتى قارا، ەشكىم كورىنە مە ەكەن؟» – دەيدى. كوكى شىعىپ كەپ: «ەشكىم كورىنبەيدى» – دەيدى. سوندا بي: «پاي-پاي، بولماس... – دەپتى دە، «توعىز اتا تولعانشا، تۇڭلىگىڭدى ەشكىم اشپاسىن!» – دەپ قولىن تەرىس جايىپ، تەرىس باتاسىن بەرىپتى. كەلىنى: «اتام تەرىس باتاسىن بەردى!»، – دەپ، جىلاپ قايتادى. كوكى: «كەلىنىڭ جىلاپ كەتتى، تەرىس باتا بەرگەنىڭ نە!؟» – دەيدى. سوندا قاسيەتى كۇشتى بي اتام: «ءۇش جىلدان بەرى باتامدى الار دەپ توسقانىم بالالارىم ەدى. ولاردىڭ ءبىرى دە كەلمەدى. ال كەلىنىم مەن نەمەرەمە وڭ باتا بەرسەم، وندا مەنىڭ ارتىمدا ۇرپاق قالمايدى. ءوزىڭ شىعىپ قاراشى، الگىلەردىڭ ارتىندا نە كەتىپ بارادى ەكەن!؟» – دەپتى.

– ارتىندا قاسقىر ما، يت پە، ەكى كوك بىردەڭە كەتىپ بارادى! – دەپتى كوكى سىرتقا شىعىپ كەپ.

– مەنىڭ ءتورت كوك ءبورىم بار ەدى، ەكەۋى سول! – دەپ جاۋابىن تۇيىقتاپتى سوندا بي اتا.

تەرىس باتا ەستىپ قايتقان زەرە كەلگەندە، وسكەنباي: «باتاسىن بەردى مە!؟» – دەپ الدىنان شىعىپتى

– تەرىس باتاسىن بەردى! – دەپتى زەرە رەنجىپ.

– قالاي!؟

– «توعىز اتا تولعانشا، تۇڭلىگىڭدى ەشكىم اشپاسىن!» دەپ، قولىن تەرىس جايدى، – دەيدى. سوندا وسكەنباي قۋانىپ: «جاراپ جاتىر!» دەپ، ات شاپتىرىپ، توي جاساپتى.


بي اتام دۇنيە سالعان سوڭ «قارىزى بار» دەپ، مالىن شىعىنداپ قۇنانباي مىرزا زيرات سالدىرىپتى». (ماكين ق. وي–تارازى. – الماتى. 2012. 210-211 ب. 318 ب.)


باتا بەرۋ ءۇردىسى – جاي جورالعى ەمەس، ادامدى وپتيميزمگە جەتەلەيتىن، جولىن اشاتىن، سەنىمىن نىقتايتىن ماعىنالى، رۋحاني استارى بار تىلسىمدى قۇبىلىس.
ءسىزدىڭ رەاكسياڭىز؟
ۇنايدى
0
ۇنامايدى
0
كۇلكىلى
0
شەكتەن شىققان
0
سوڭعى جاڭالىقتار

16:33

16:28

13:27

12:23

12:17

12:15

12:13

12:05

12:03

12:01

11:59

11:57

11:55

11:53

11:51

11:46

11:43

11:41

11:39

11:37

11:34

11:31

11:29

11:26

11:24