اكىم قالانىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى اكىمدىك جۇمىسىنداعى باستى باعىتتاردىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
بۇل تۋرالى مەگاپوليس اكىمى «الماتى» تەلەارناسىنداعى Akimat LIVE باعدارلاماسىنىڭ تىكەلەي ەفيرىندە ايتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
اكىمنىڭ ايتۋىنشا، وتكەن جىلى قالا كاسىپورىندارىنىڭ شەكتەلگەن جۇمىس رەجيمى ەسەبىنەن زالالدى زاتتار ازايعان. جالپى، زالالدى زاتتار كولەمى 122 مىڭ توننانى قۇرادى، بۇل 2019 جىلمەن سالىستىرعاندا 3 مىڭ تونناعا از.
اۆتوكولىكتەردەن شىعاتىن زالالدى زاتتار 10 مىڭ تونناعا ازايدى، ال، كەرىسىنشە، ستاسيونارلىق كوزدەردەن شىعاتىندار 7 مىڭ تونناعا ءوستى.
قالاداعى جەكە تۇرعىن ۇيلەردى گازعا كوشىرۋ جالعاسۋدا. الماتىنىڭ ۇيلەرىنىڭ 99%-ى ءقازىردىڭ وزىندە گازعا قوسىلعان. اكىمدىك مۇقتاج وتباسىلاردى قولداۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋدا. 2020 جىلى 92 ءۇي گازعا تەگىن قوسىلدى.
ديزەلمەن جانە بەنزينمەن جۇرەتىن قوعامدىق كولىكتى ساتىپ الۋعا تىيىم سالۋ وڭ ىقپالىن تيگىزدى. قولدانىستاعى بارلىق كەلىسىمشارتتار تەك گازبەن جۇرەتىن اۆتوبۋستاردى جەتكىزۋگە باعىتتالعان.
قوعامدىق كولىك جۇيەسىندە 2441 اۆتوبۋس جۇمىس ىستەيدى، ونىڭ ىشىندە 1715 اۆتوبۋس (75%) ديزەلدى وتىنمەن جۇرەدى. 2020 جىلى گازبەن جۇرەتىن 150 اۆتوبۋس ساتىپ الىندى. 2021 جىلى گاز بەن ەلەكتر ەنەرگياسىن پايدالاناتىن 500-گە جۋىق قوعامدىق كولىك قۇرالدارىن ساتىپ الۋ جوسپارلانۋدا.
بۇدان وزگە، اكىم باقىتجان ساعىنتايەۆتىڭ ايتۋىنشا، الماتىدا قالاعا كىرە بەرىستە كولىكتەردى توقتاتاتىن تۇراق جەلىسى قۇرىلادى، سونىمەن قاتار قالالىق قوعامدىق كولىكتەردىڭ تارماقتارىن كەڭەيتۋ جۇمىستارى جالعاسادى.
بيىل قالاعا كىرە بەرىس جەرلەرگە 19 ەكولوگيالىق پوست ورناتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. بۇگىندە 9 ەكوپوست اشىلدى، قالعان 10 بەكەت اعىمداعى جىلدىڭ كۇزىنە دەيىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ورناتىلادى. ەكى ايلىق تەكسەرۋلەر قالالارعا كىرەتىن كولىكتەردىڭ 11%-ى مەن 12،6%-ى ەكولوگيالىق نورمالارعا سايكەس كەلمەيتىنىن كورسەتتى. كوكتەمدە قالادا جۇرەتىن جۇك كولىكتەرى ولشەندى. ولاردان شىعاتىن زالالدى زاتتاردىڭ 29%-ى نورماعا سايكەس كەلمەيدى.
اكىمنىڭ ايتۋىنشا، ءومىر سۇرۋگە جايلى قالانى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن الماتىدا جەل رەجيمىن زەرتتەۋ باستالدى. زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا جان-جاقتى جوسپارلاۋ جانە باسقا دا ارحيتەكتۋرالىق-قالا قۇرىلىسى شەشىمدەرىنىڭ جوسپارى ازىرلەنەدى.
زەرتتەۋلەردە جەل رەجيمىن، ونىڭ تاۋلىك نەمەسە جىل ماۋسىمىنا بايلانىستى وزگەرۋىنە كەشەندى باعا بەرىلەدى. سونىمەن بىرگە اۋانى لاستايتىن كوزدەر زەرتتەلەدى.
«بۇل جۇمىس ماتەماتيكالىق ەسەپتەۋلەر جانە ناقتىلى دەرەكتەر ارقىلى بۇكىل قالا بويىنشا، اكىمشىلىك اۋداندار مەن نىسانداردىڭ اۋا اعىندارىنا تالداۋ جاسايدى. سونداي-اق، بۇل قالا ماڭىنداعى جەلدىڭ ەكپىنىنە جانە ونىڭ قالانىڭ اۋا ساپاسىنا اسەرىن باعالايدى»، — دەپ اتاپ ءوتتى باقىتجان ساعىنتايەۆ.
الماتىدا قالا تۇرعىندارىن مەگاپوليستىڭ ءارتۇرلى بولىكتەرىندەگى اۋا ساپاسى تۋرالى حاباردار ەتەتىن جوبا ىسكە استى. اقپارات قالانىڭ 49 LED-ەكرانىنداعى 41 داچيكتەن، سونداي-اق «الماتى» تەلەارناسىنان الىنادى. دەرەكتەر كۇنىنە ءۇش رەت جاڭارتىلادى.
اكىم باقىتجان ساعىنتايەۆ بيىلعى جىل اۋانى باقىلايتىن قوسىمشا 60 داچيكتى ورناتۋ جوسپارلانعانىن حابارلادى. بارلىق دەرەكتەر اقپاراتتى جيناۋعا، تالداۋعا جانە وڭدەۋگە ارنالعان گاج جۇيەسىندە كورسەتىلەدى. وسىلايشا، قورشاعان ورتا ساپاسىنىڭ ىقتيمال بولجامى ءۇشىن مالىمەتتەر بازاسى قۇرىلادى
بۇدان وزگە، AirVision قوعامدىق قورىمەن جانە باستاماشىل ازاماتتارمەن بىرگە اۋانىڭ لاستانۋىنىڭ ونلاين-كارتاسىن قامتيتىن ۆەب-پورتال جانە ءموبيلدى قوسىمشا ازىرلەنۋدە. AQI يندەكسى عالامدىق جەلىدەگى اۋانىڭ جاعدايىن سالىستىرۋ ءۇشىن عالامدىق ادىستەمە بويىنشا ەسەپتەلەتىن بولادى.