بىتپەستەي كورىنگەن جازعى دەمالىس تا تۇگەسىلۋگە تاياۋ. ەندى بىرەر كۇننەن سوڭ بالا بىتكەن قايتادان ءبىلىم وردالارىنا ورالادى. ال دەمالىس كەزىندە كىم نە ىستەدى، ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانا الدى ما، ول – باسقا اڭگىمە.
ءبىر انىعى، وتكەن عاسىرداعى ۇرپاقتاي بىرەۋلەرى جاز بويى دالادا ويىننىڭ تۋىن تىككەن، ەندى ءبىرى ادەبي شىعارمالاردان باس الماي، جاتا-جاستانا كىتاپ وقىعان بالا كەمدە-كەم. ەسەسىنە بارلىعىنىڭ اڭسارى عالامتورعا اۋعان. جاس جەتكىنشەكتەردىڭ ادەبيەتكە قۇشتارلىعى كۇن وتكەن سايىن ازايىپ بارا جاتقاندىعى جاسىرىن ەمەس. ەرتەرەكتەگى: «بالالار تەلەديداردان كوز المايتىن بولدى» دەگەنىمىز جاي نارسە ەكەن. جاس وركەننىڭ ساناسىن جاۋلاعان كوك جاشىككە ەندى الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن ۇيالى تەلەفون قوسىلدى.
بالالاردىڭ ينتەللەكتۋالدىق دەڭگەيى تومەندەپ قانا قويماي، رۋحاني جاندۇنيەسى دە جۇتاڭدانۋ ۇستىندە. ەگەر بايقاعان بولساڭىز، باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ دەنى بەلگىلى ءبىر ءماتىن بويىنشا ءوز تۇسىنىگىن ايتىپ بەرە المايدى. ال وقۋىن وقيدى، ءتىپتى مۇدىرمەي، جەلدىرتىپ وقىپ شىعادى. ويتكەنى مەكتەپتە 1-سىنىپتان باستاپ-اق بالانىڭ «تەحنيكالىق وقۋ جىلدامدىعى» تەكسەرىلەدى جانە ءار سىنىپقا بەكىتىلگەن نورما بار. بىلايشا ايتقاندا، مەكتەپ بالانى كىتاپتى ويلانىپ وقۋعا ۇيرەتپەيدى.
وسى ورايدا، ەكزيۋپەريدىڭ: «تەك جۇرەك قانا – شىن مانىسىندە كورەگەن. ەڭ نەگىزگى نارسەنى كوزبەن كورە المايسىڭ» دەگەن ءبىر ءسوزى ويعا ورالادى. ياعني كىتاپ وقۋعا ۇيرەتۋدەگى ماقسات – بالانى كەز كەلگەن شىعارماعا جۇرەكپەن بويلاۋعا باۋلۋ بولسا كەرەك-تى.
ەرتەرەكتە شەتەلدىك ءبىر جازۋشى ايەلدىڭ ءوزىنىڭ ادەبيەتكە قالاي كەلگەندىگى تۋرالى ەستەلىگىن وقىعانىم ەسىمدە. سوعىس كەزى بولسا كەرەك. الگى كىسى – ول كەزدە كىشكەنتاي قىز. ءبىر كۇنى ۇلكەن جولدىڭ بويىمەن كىتاپ تيەلگەن اربانىڭ ءوتىپ بارا جاتقاندىعىن كورىپ، ارباكەشتەن كىتاپتاردى قايدا اپارا جاتقانىن سۇرايدى. سويتسە، ارباكەش ولاردى ورتەنگەن كىتاپحانادان الىپ شىعىپتى، «جويىلىپ كەتپەسىن» دەپ، قاۋىپسىزدەۋ ءبىر جەرگە اپارا جاتقان بەتى ەكەن. وسى جايتتان ەرەكشە اسەرلەنگەن قىز بالا، قيىلىپ سۇراپ، بىرنەشە كىتاپتى الىپ قالادى. ىشىندە اندەرسەن ەرتەگىلەرىنىڭ تولىق جيناعى دا بار بولىپ شىعادى. ءتۇرلى-تۇستى مۇقابامەن شىققان 5 تومدىقتا ءبىر دە ءبىر سۋرەت بولمايدى. ءبىراق الدەبىر عاجايىپ كۇشكە يە سول كىتاپتاردى تۇنىمەن جاتا-جاستانا وقۋدى سۇيىكتى ىسىنە اينالدىرعان بالاۋسا قىز، بارا-بارا ءوزىنىڭ قاراڭعىلىقتان، تۇنەكتەن قورقاتىن ادەتىن دە ۇمىتىپ كەتەدى. وقىعان ءاربىر ەرتەگىسى اتا-اناسى وققا ۇشقان قورعانسىز بۇلدىرشىنگە كەلەر كۇن، اتار تاڭعا دەگەن كىشكەنتاي بولسا دا ءۇمىت ساۋلەسىن سىيلاپ، جۇرەگىن جىلىتادى، باسىن جاستىققا قويىپ، ءبىر مەزەت بولسا دا الاڭسىز ۇيقىعا كەتۋىنە جاردەمدەسەدى...
مىنە، كىتاپتىڭ قۇدىرەتى! وسى رەتتە، بالانى كىتاپ وقۋعا ۇيرەتۋدەگى باستى ماقسات – كوركەم شىعارمانى جالاڭ، جاداعاي قابىلداماي، ءلاززات الىپ وقۋعا ماشىقتاندىرۋ بولسا، قانەكي! شىن مانىسىندە، كىتاپتى، جالپى، ادەبيەت الەمىن – تۇنگى اسپانداعى جۇلدىزدارعا تەڭەۋگە بولادى. ول اركىمنىڭ كوكىرەك كوزىن اشادى، ساناعا ساۋلە تۇسىرەدى، تۇنەكتىڭ ىشىنەن جول تابۋعا جەتەلەيدى.
شەتەلدىك پسيحولوگتەر ءوز كەڭەستەرىنە جۇگىنەتىن جاسوسپىرىمدەردەن: «نە ءۇشىن كەلدىڭ؟ نەنى ۇيرەنگىڭ كەلەدى؟» دەپ سۇراعاندا، كوپشىلىگى: «ءوز ويىمدى ەركىن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەنسەم...» دەپ جاۋاپ بەرەدى ەكەن. «نەگە بۇلاي؟ نەگە ولار ءوز ويىن جەتكىزىپ ايتا المايدى؟» دەگەندە مامانداردىڭ ايتاتىنى: «ولاردى بالا كەزىنەن «دۇرىس جاۋاپ – جاقسى، ال قاتە جاۋاپ – جامان» دەپ ۇيرەتكەن. سونىڭ سالدارىنان بالانىڭ ءوي-ورىسى بۇعاۋلانعان، ال ينتۋيسياسىنا مۇلدە «تىيىم سالىنعان»...
دەمەك بالعىن جاستىڭ وي ەركىندىگىن دامىتىپ، ىشكى تۇيسىگىن ارتتىرۋدىڭ بىردەن-بىر جولى – ونى كىتاپپەن دوستاستىرۋ بولسا كەرەك.