ۇلان-باتىردان باستاۋ العان موڭعوليا قازاقتارىنىڭ كەزدەسۋى بايان-ولگييلەگى نەگىزگى جيىن – كىشى قۇرىلتايعا ۇلاستى. وسى ماقساتتا موڭعولياعا جۇمىس ساپارى اياسىندا 6 شىلدەدە ق ر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مالىك وتاربايەۆ، ق ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى «وتانداستار قورى» كەاق پرەزيدەنتى ابزال ساپاربەك ۇلى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ موڭعولياداعى ەلشىسى عابيت بەيبىت ۇلى قويشىبايەۆ پەن ءبىر توپ ق ر پارلامەنتى سەناتى مەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارى باستاعان قازاقستاندىق دەلەگاسيا مۇشەلەرى بايان-ولگيي ايماعىنا ات باسىن تىرەدى. سونداي-اق، قۇرىلتاي قاتىسۋشىلارى اراسىندا قازاقستاننان كەلگەن ديپلوماتيا ارداگەرلەرى، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قوعام قايراتكەرلەرى مەن تۇركيا جانە رەسەيدەن كەلگەن قانداستار دا بار.
بايان-ولگييدەگى ەكىجاقتى كەزدەسۋ
ارنايى ساپارمەن كەلگەن قوناقتاردى بايان-ولگيي ايماعىنىڭ اكىمى كامەليات احماديا ۇلى مەن بايان-ولگيي حالقى اۋەجايدان شاشۋ شاشىپ قارسى الدى.
ايماق گۋبەرانتورى كامەليات احماديا ۇلى، ماسليحات ءتوراعاسى حابىل ءشاريۆ ۇلى باستاعان دەلەگاسيالار اراسىنداعى كەزدەسۋدە ابزال ساپاربەك ۇلى قازاقستاندىق دەلەگاسيا قۇرامىن تانىستىرىپ، ۇلان-باتىردا بولاتىن ءىس-شارالار تۋرالى ايتا كەلە، الداعى كىشى قۇرىلتاي جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
ءوز كەزەگىندە كامەليات احماديا ۇلى «بەرمەسەڭ المايسىڭ! بارماساڭ الىستايسىڭ!» دەمەكشى، 10 جىلدان اسا ءۇزىلىپ قالعان موڭعوليا قازاقتارىنىڭ كىشى قۇرىلتايىنىڭ قايتا جالعاسىن تاپقانىنا اسا قۋانىشتى ەكەنىن ايتتى. قازاقستاندىق دەلەگاسيا قۇرامىندا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مەن سەناتور، دەپۋتاتتاردىڭ بولۋى دا بۇل ءىس-شاراعا ەرەكشە ماڭىز بەرۋدىڭ دالەلى دەپ اتاپ ءوتتى. ايماق گۋبەرناتورى ولكەنىڭ ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك احۋالى جانە حالىقتىڭ تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى كەڭىنەن مالىمەت بەردى.
كەزدەسۋدە ءسوز العان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مالىك وتاربايەۆ پرەزيدەنت قاسىم-جۇمارت كەمەل ۇلىنىڭ ىستىق سالەمىن جەتكىزۋگە ارنايى كەلگەنىن ايتىپ، قازاقستان قاشاندا ىشكى تىنىشتىقپەن قاتار سىرتقى بايلانىستى ۇزبەۋ ساياساتىن نىق ۇستاناتىنىن، سونىمەن قاتار قاشاندا شەتتە جۇرگەن قانداستارىمىزدىڭ ماسەلەسىن نازاردا ۇستايتىنىن، ولارمەن بايلانىستى نىعايتا تۇسۋگە اسا ءمان بەرەتىنىن جەتكىزدى.
ەكىجاقتى كەزدەسۋدە ق ر ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ءۇنزيلا شاپاك، نۇرگۋل تاۋ، جارقىنبەك امانتاي دا ءسوز سويلەپ، ەكى ەلدىڭ پارلامەنتارالىق بايلانىستارىنىڭ كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەر، ەلىمىزدەگى قۇقىقتىق-دەموكراتيالىق رەفورمالار تۋرالى بايانداپ ءوتتى.
بايان-ولگيي ايماقتىق ءماسليحاتىنىڭ ءتوراعاسى بايان-ولگيي ايماعىندا قازاقتاردىڭ ەمىن-ەركىن ءومىر سۇرۋىنە جاعداي جاسالعانىن ايتىپ، مەملەكەتتەر اراسىنداعى دوستىقتىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
سونىمەن قاتار، باسقوسۋدا بايان-ولگەيدەگى قانداستارمەن رۋحاني-مادەني بايلانىستى ارتتىرۋ ماسەلەلەرى دە تاقىرىپقا وزەك بولدى.
حوۆدىداعى قازاق كونسەرتى
سول كۇنى موڭعولياداعى قازاقتاردىڭ IV كىشى قۇرىلتايى اياسىندا حوۆد قالاسىندا قازاقستاننان كەلگەن قاراعاندىنىڭ تاتتىمبەت اتىنداعى اكادەميالىق قازاق حالىق اسپاپتار وركەسترى تۇرعىلىقتى حالىققا ارناپ كونسەرت بەردى.
وسى شارا باستالاردا قازاقستان رەسپۋليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى عالياسقار سارباسوۆ پەن ءماجىلىس دەپۋتاتى بولات كەرىمبەكوۆ جانە جەرگىلىكتى قازاق بەلسەندىسى باعدال شامەيحا ۇلى قونسەرتكە جينالعان جۇرتشىلىق الدىندا ءسوز سويلەپ، ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق پەن ىنتىماقتاستىق قاتىناستار، پارلامەنتارالىق بايلانىستار، مادەني-گۋمانيتارلىق ءىس-شارالار جايىنا توقتالدى. سونداي-اق جينالعاندار تاراپىنان قويىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى.
كونسەرتتە قازاق جانە موڭعول حالىق اندەرى شىرقالىپ، ءداستۇرلى كۇيلەر مەن حالىققا كەڭىنەن تانىمال مۋزىكالىق شىعارمالار ورىندالدى.
قازاقستان پرەزيدەنتى قانداستار قۇرىلتايىنا قۇتتىقتاۋ جولدادى
موڭعولياداعى قازاقتاردىڭ IV كىشى قۇرىلتايى 7 شىلدەدە بايان-ولگەيدەگى مۇحامەدقالي قۇرمانحان اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا ءوتتى.
كىشى قۇرىلتايدىڭ سالتاناتتى جيىنىن اشقان بايان-ولگەي ايماعىنىڭ باسشىسى كامەليات احمەديا ۇلى اتاجۇرت قازاقستاننان كەلگەن قۇرمەتتى دەلەگاسيا مۇشەلەرىنە العىسىن ايتىپ، وسىناۋ قۇرىلتايدىڭ موڭعوليا مەن قازاقستان قاتىناستارىنا، ونىڭ ىشىندە 100 مىڭنان استام قازاق شوعىرلانعان ايماقتىڭ قازاقستانمەن رۋحاني بايلانىسىنا ەلەۋلى ۇلەس قوساتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.
القالى جيىنعا ارنايى كەلگەن قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مالىك وتاربايەۆ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ كىشى قۇرىلتاي قاتىسۋشىلارى مەن موڭعوليا قازاقتارىنا ارناعان قۇتتىقتاۋ ءسوزىن وقىپ بەردى.
قۇتتىقتاۋدا ەل پرەزيدەنتى ەكى حالىقتىڭ دوستىعى مەن ىنتىماقتاستىعىن نىعايتاتىن مادەني، ىسكەرلىك بايلانىستاردىڭ ماڭىزىن ايتىپ، قۇرىلتاي جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەگەن.
بۇدان سوڭ ءسوز العان «وتانداستار قورىنىڭ» پرەزيدەنتى ابزال ساپاربەك ۇلى ايماق حالقىنىڭ رياسىز كوڭىلى مەن شىن ىقىلاسىنا العىسىن ءبىلدىرىپ، قور جۇمىسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى مەن ماقسات-مىندەتتەرىنە توقتالدى. اتاپ ايتقاندا، جاستاردىڭ ءبىلىم الۋ، ماماندىق تاڭداۋ، جاس بۋىننىڭ ءتۇرلى تاريحي تانىمدىق جوبالارعا بەلسەنە قاتىسۋى، قازاق داستۇرلەرى مەن رۋحاني قۇندىلىقتارىنىڭ شەتەلدەردەگى قانداستار اراسىندا ساقتالۋى، قازاقستان مەملەكەتىنىڭ شەتتەگى قازاقتاردى جانە كوشىپ كەلەتىن قانداستارعا قولداۋ شارالارى تۋرالى كەڭىنەن اقپارات بەردى.
ال ايماقتىق حۋرال ءتوراعاسى قابىل ءشارىپ ۇلى بايان-ولگەي ايماعىنىڭ تاريحى مەن دامۋى، ونىڭ قازاقستانمەن بايلانىسىنا توقتالدى.
جيىندا وسى شاراعا ارنايى كەلگەن قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى – نۋرگۋل تاۋ، جارقىنبەك امانتاي، ءۇنزيلا شاپاق قىزى دا ءسوز الىپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى. ولار قازاق-موڭعول قاتىناستارىندا قازاق قانداستاردىڭ «التىن كوپىر» بولاتىنىنا كەڭىنەن توقتالىپ، ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق پەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتاتاتىن ءبىرقاتار ماسەلەلەردى جۇزەگە اسىرۋ قاجەتتىگىنە توقتالدى. دەپۋتات ۋنزيلا شاپاك قىزىنىڭ پىكىرىنشە، ايماقارالىق وسكەمەن – ولگيي – حوۆد اۋە رەيستەرىنىڭ اشىلۋى، بايان-ولگييدە نەمەسە حوۆدىدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونسۋلدىعىنىڭ اشىلۋى ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلۋىنە ىقپال ەتپەك.
بۇدان بولەك، قۇرىلتايدا ولكەدەگى ءبىلىم بەرۋ جايى دا اڭگىمە ارقاۋىنا اينالدى. «سانا» ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم ديرەكتورى شولپان حاسەن قىزى بالالاردى وقىتۋدا ارنايى مامان-پەداگوگتاردىڭ، سونداي-اق قازاق تىلىندە ماتەماتيكا، فيزيكا، حيميا پاندەرىنىڭ وقۋلىقتارىنىڭ قاجەتتىلىگىن تىلگە تيەك ەتتى. مۇنى وڭتايلى شەشۋ ءۇشىن قازاقستان مەن موڭعول ەلى اراسىندا كەلىسسوز جۇرگىزىلەتىنىنە ءۇمىت ارتاتىنىن جەتكىزدى.
قوعام بەلسەندىسى حابساتار ومار ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، ولگييدە قازاقستاننىڭ كومەگىمەن قازاق مەكتەبى مەن بالاباقشا سالىنۋى جاس بۋىننىڭ ءبىلىم مەن عىلىمعا ۇمتىلۋىنا سەرپىن بەرمەك. ال، جاستار وكىلى عيبرات قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن قازاق تىلىندەگى عىلىمي-تەحنيكالىق كىتاپتاردىڭ تاپشىلىعىنا جانە ولكە ورەندەرىن ءتيىستى ادەبيەتتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ جايىنا اۋداردى.
قۇرىلتاي بارىسىندا مۇحامەدقالي قۇرمانحان اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا مۇحامەدقالي قۇرمانحاننىڭ ەسكەرتكىشى اشىلىپ، ونىڭ «عۇلامانىڭ عۇمىرى»، ايماقتىڭ العاشقى باسشىلارىنىڭ ءبىرى، قوعام قايراتكەرى قىزىرحان قۇسبەك ۇلىنىڭ ەسكەرتكىشى مەن كوشە اتاۋىنىڭ بەرىلۋى، «ءومىرىم –ءوزىم، ءومىرىم – ءىسىم» اتتى كىتاپتارىنىڭ دا تۇساۋكەسەرلەرى ءوتتى. سونداي-اق، جاستار اراسىندا ۇلتتىق ويىندار (توعىزقۇمالاق، اسىق اتۋ، قازاقشا كۇرەس) ءوتتى.
قانداستار ماراپاتتالدى
الىستاعى اعايىننىڭ باسىن قوسىپ، كوكەيكەستى ماسەلەلەر كوتەرىلگەن القالى جيىن اياسىندا قازاق مادەنيەتى مەن ءتىلىنىڭ دامۋىنا ەرەكشە ۇلەس قوسقان بەلسەندىلەر، زيالى قاۋىم وكىلدەرى جانە ونەر قايراتكەرلەرى مەملەكەتتىك ناگرادالارمەن ماراپاتتالدى. اتاپ ايتقاندا، قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ جارلىعىمەن موڭعولياداعى قازاق زيالىسى قابساتتار ومار ۇلى مەن كاسىپكەر-مەسەنات مۇرات داكەيۇلىنا «شاپاعات» مەدالى، ەڭبەگى سىڭگەن ءبىر توپ ازاماتقا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ العىس حاتى توسبەلگىمەن بىرگە تاپسىرىلدى. سونداي-اق، وتانداستار قورىمەن بەلسەندى جۇمىس جاساپ جۇرگەن ازاماتتار قوعامنىڭ ەستەلىك مەدالدەرىنە يە بولدى.
سونىڭ ىشىندە:
«شاپاعات» مەدالى
1.قابساتتار ومار ۇلى - موڭعوليا قازاقتارىنىڭ اقساقالى، ۇلت جاناشىرى ساياساتكەر، بايان-ولگەي بۇرىنعى اكىمى؛
2.مۇرات داكەي ۇلى - كاسىپكەر-مەسەنات
ق ر پرەزيدەنتىنىڭ ءتوس بەلگىسى مەن العىس حاتى
1.كامەليات احمەديا ۇلى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ اكىمى؛
2.قابىل ءشارىپ ۇلى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ ازاماتتىق وكىلدەرى قۇرىلتايىنىڭ ءتوراعاسى؛
3.شىناي راحمەت ۇلى - موڭعوليانىڭ حالىق جازۋشىسى؛
4.دارمەن قۇزىكەي ۇلى - ايماقتىق ازاماتتار وكىلدەرى قۇرىلتاي مۇشەسى، ەكس-اكىم؛
5.باعدال شامەيحان ۇلى - حوۆد ايماعىنىڭ اكىمدىگى قارجى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى؛
6.وسپان ءنابي ۇلى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ تەلە-راديو كەشەنىنىڭ ديرەكتورى؛
7.التىنگۇل دالەل قىزى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ ا.بابي ۇلى اتىنداعى ورتالىق كىتاپحانانىڭ باسشىسى؛
8.سايگۇلىك جانىمحان قىزى - م.قۇرمانحان اتىنداعى مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى؛
9.ايشاگۇل ازامات قىزى - ايماقتىق مۋزەي ديرەكتورى؛
«وتانداستار قورى» العىس حاتى جانە «العىس» ەستەلىك مەدالى
1.باۋىرجان دالەل ۇلى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ بۇرىنعى ازاماتتار حۋرال ءتوراعاسى، اكىمى؛
2.عىلىمحان ءايىپ ۇلى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ بۇرىنعى اكىمى؛
3.لازاتحان بۇراڭ ۇلى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ بۇرىنعى ازاماتتار حۋرال ءتوراعاسى؛
4.بەيبىتحان نۇري ۇلى - بايان-ولگيي ايماعىنىڭ بۇرىنعى ازاماتتار حۋرال ءتوراعاسى؛
5.باقىت ودىناي ۇلى - موڭعوليانىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن سپورتشىسى، اتاقتى پالۋان؛
6.زارقۇم بايمەرگەن ۇلى - جازۋشى، قوعام قايراتكەرى؛
7.شىلدەباي قىلاڭباي ۇلى - جۋرناليست؛
8.مانكەي تۇردىحان - №6 ولگيي ورتا مەكتەپ ديرەكتورى؛
9.رىسبەك زۇرعانباي ۇلى - جازۋشى، موڭعوليا جانە قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى؛
10.قاينار قايساناي - ايماق دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى، بوكس ترەنەرى؛
11.ومىربەك بيقۇمار ۇلى - موڭعوليا عىلىم اكادەمياسىنىڭ بايان-ولگيي بولىمشەسىنىڭ باستىعى، ت.ع.ك.
12.قينالعان جىلقايدار قىزى - ءمۇعالىم، PhD؛
13.جاناربەك اقىبي ۇلى - جازۋشى، سپورتشى؛
14.ەركىنبەك بودەن ۇلى - بايان-ولگيي ايماعى جۋرناليستەر وداعىنىڭ ءتوراعاسى؛
15.ەرتاي موڭعولحان - مۋزىكالىق دراما تەاتر رەجيسسەرى؛
16.ەربول دومان ۇلى - بايان-ولگيي ايماعى اكىمدىگىنىڭ حالىقارالىق بايلانىستار ءبولىمىنىڭ باسشىسى؛
17.ەرباقىت ءنۇسىپ ۇلى - جازۋشى، موڭعوليا جانە قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى؛
18.نۇربولات ونەرحان ۇلى - «مونسامە» موڭعوليا اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ بايان-ولگيي ايماعىنداعى ءجۋرناليستى، «موڭعوليا قازاقتارىنىڭ ءتىل جانە
مادەنيەتىن قولداۋ وداعىنىڭ» ءتوراعاسى؛
19.ساعىم بەيبىت قىزى - بايان-ولگيي ايماعى اكىمدىگىنىڭ مادەنيەت ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرى، ءانشى؛
20.ايناگۇل ايىپحان قىزى - جەكە كاسىپكەر، 2022 جىلعى «The International Women’s Entrepreneurial Challenge Foundation» سىيلىعىنىڭ يەگەرى؛
21.بەردىبەك داۋلەتبەك - كومپوزيتور، ءانشى.