2022 جىلعى 5 قاراشادا ەل پرەزيدەنتى «پروكۋراتۋرا تۋرالى» جاڭا كونستيتۋسيالىق زاڭعا قول قويدى.
زاڭنىڭ نەگىزگى ماقساتى - پروكۋراتۋرانىڭ قۇقىق قورعاۋ قىزمەتىن كۇشەيتۋ، ەلدەگى جوعارى قاداعالاۋ مەن زاڭدىلىق قۇرالدارىن نىعايتۋ.
كونستيتۋسيالىق زاڭ بويىنشا مەملەكەتتىك ورگاندار شاعىمداردى جاۋاپسىز قالدىرسا نەمەسە وسىعان جاۋاپ بەرەتىن ۋاكىلەتتى ورگان بولماعان جاعدايدا پروكۋراتۋرا ارەكەت ەتىپ، ءتيىستى شارالار قولدانۋعا مىندەتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ءىس جۇزىندە زاڭ اياسىندا ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى قالاي قورعالادى؟ بۇل جونىندە مەدەۋ اۋدانىنىڭ پروكۋرورى وڭداسىن ابىلايحان وڭداسىن ۇلى بىلاي دەيدى:
«ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت بويى ءبىز كونستيتۋسيالىق مارتەبەگە يە جاڭا زاڭعا سايكەس قىزمەت اتقارىپ كەلەمىز. ازاماتتار مەن كاسىپكەرلەردىڭ زاڭدى قۇقىقتارىن قورعاۋدا جاۋاپكەرشىلىك كۇشەيدى.
كۇشى جويىلعان «پروكۋراتۋرا تۋرالى» زاڭ بويىنشا ءبىز تەك ءوزىن-وزى قورعاي المايتىن ادامداردىڭ وتىنىشتەرىن قارادىق. بۇل - مۇگەدەكتەر، پسيحيكالىق اۋىتقۋلارى بار ادامدار جانە باسقالار.
ەندى قانداي دا ءبىر مەملەكەتتىك ورگان ارەكەتسىزدىك تانىتىپ، شاعىم بويىنشا جۇمىستى قولعا الماسا نەمەسە ۋاكىلەتتى ورگان بولماعان جاعدايدا، پروكۋرورلار ازاماتتاردىڭ وسىنداي وتىنىشتەرى بويىنشا ارەكەت ەتۋگە قۇقىلى.
قىزمەتتە ءبىز زاڭنىڭ وسى نورماسىنىڭ تيىمدىلىگىن كورەمىز.
ماسەلەن، بيىلعى 9 ايدا مەدەۋ اۋدانىنىڭ پروكۋراتۋراسىنا 38 ازامات ءتۇرلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ارەكەتسىزدىگىنە قاتىستى جۇگىندى. 7 ءوتىنىش بويىنشا دالەلدەر راستالدى، سوندىقتان ازاماتتاردىڭ مۇددەلەرى ءۇشىن ءبىز قاداعالاۋ اكتىلەرىن ەنگىزىپ، ولاردىڭ قۇقىقتارىن قالپىنا كەلتىردىك.
بۇل مەملەكەتتىك ورگاندار ءوتىنىش بەرۋشىلەرگە تەكسەرۋ جۇرگىزۋدەن باس تارتقان، ازاماتتاردى زاڭسىز جاۋاپقا تارتقان جانە ت.ب. فاكتىلەر.
ادامدار بىزگە ولاردىڭ قۇقىقتارىن قورعايتىن ۋاكىلەتتى ورگان بولماعاندىقتان جۇگىنگەن جاعدايلاردى بولەك اتاپ وتكىم كەلەدى.
2023 جىلدىڭ مامىر ايىندا ءبىزدىڭ اۋدانىمىزدىڭ ەسەنوۆ كوشەسىندەگى ءۇيدىڭ جانىندا تۇراقتا تۇرعان كولىككە اعاش قۇلاپ، مەنشىك يەسىنە 8 ملن تەڭگەگە زالال كەلتىردى.
كولىك يەسى سوتقا جۇگىندى، ول پيك-تى زياندى وتەۋگە مىندەتتەدى. پيك-تىڭ مۇنداي وراسان زور قاراجاتى جوق جانە سوت شەشىمىنىڭ كەيىننەن ورىندالۋى پيك شوتتارىنا تىيىم سالۋعا جانە 500-دەن استام ادام تۇراتىن ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىنان سومانى ءوندىرىپ الۋعا اكەلۋى مۇمكىن. تۇرعىنداردىڭ كوپشىلىگى زەينەتكەرلەر جانە الەۋمەتتىك وسال ساناتتاعى ادامدار.
كووپەراتيۆتە ادۆوكات بولماعان، سوندىقتان ءتوراعا سوتقا جۇگىنۋ ءۇشىن ءوز قورعاۋىنا دالەلدەمەلەردى جيناپ، ناقتى ءمان-جايلاردى انىقتاي المادى.
سوندىقتان تۇرعىندار بىزگە جۇگىندى. ءبىز اعاشتىڭ قۇلاۋىنا پيك-تىڭ قاتىسى بار-جوعىن تەكسەردىك جانە پيك-تىڭ كىناسى جوق ەكەنىن انىقتادىق. سوت شەشىمىنە نارازىلىق ەنگىزىلدى، ول تولىعىمەن قاناعاتتاندىرىلدى، پيك تولەمنەن بوساتىلدى.
تاعى ءبىر مىسال. بىزگە اۋدان اۋرۋحانالارىنىڭ ءبىرىنىڭ ىس-ارەكەتىنە جەكە كاسىپكەر جۇگىندى. ول مەديسينالىق مەكەمەمەن كەلىسىم-شارت جاساستى، تاۋار ۋاقىتىندا جەتكىزىلدى، ءبىراق تاپسىرىس بەرۋشى تولەمدى سەبەپسىز كەشىكتىردى. سالدارىنان كاسىپكەر شىعىنعا ۇشىرادى. مەملەكەتتىك ورگاندار ءوتىنىش بەرۋشىگە سوتقا جۇگىنۋدى ۇسىندى. جك-نىڭ شاعىمى بويىنشا ءبىز تولەمنەن باس تارتۋدىڭ زاڭسىز ەكەنىن انىقتادىق، ۇسىنۋ ەنگىزدىك، كەلەسى كۇنى ءوتىنىش بەرۋشى قاراجاتىن الدى، اۋرۋحانانىڭ كىنالى قىزمەتكەرلەرى جازالاندى.
بۇل جاعدايلاردا پروكۋرورلار ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ بولماۋىنا بايلانىستى ازاماتتار مەن كاسىپكەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاعان ايقىن مىسال.
وسىلايشا، ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرىن قاراۋ كەزىندە ءبىزدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىمىزدى كۇشەيتۋ ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋعا وڭ اسەر ەتەدى دەپ ايتا الامىز.
قورىتىندىلاي كەلە، قۇقىقتار بۇزىلعان جاعدايدا ادامدار پروكۋراتۋرا ورگاندارىنا، ونىڭ ىشىندە كەزەكشى پروكۋروردىڭ 8-707-735-98-55 تەلەفونىنا جۇگىنە الاتىنىن تاعى دا ەسكە سالعىم كەلەدى».