ءبىزدىڭ قالانىڭ تۇرعىندارى
جاننا اسانوۆا وسىدان 2 جىل بۇرىن الماتىنىڭ الاتاۋ اۋداندىق «باقىتتى وتباسى» ورتالىعىنا ءوزىن ىزدەپ كەلگەن. ءوزىن ىزدەگەنى قالاي دەرسىز، ءيا، ول ومىردە ءوزىن جوعالتىپ العان بولاتىن. ىزدەگەنىن تاپتى ما؟ بۇل ساۋالدىڭ جاۋابىن وزىمەن وربىگەن تومەندەگى اڭگىمەدەن ىزدەپ كورەيىك.
جاننا جورگەگىنەن مەكتەپ بىتىرگەنگە دەيىن بالالار ۇيىندە ءوستى. اتا-اناسىن مۇلدەم كورگەن ەمەس، تەگىن دە بىلمەيدى. دۇنيەگە كەلگەننەن كوزىنىڭ جانە اياعىنىڭ اقاۋى (ديسپلازيا) بار بولىپ تۋىپتى. كىشىرەك كەزىندە، جۇرگەندە اياعى اياعىنا شالىنىسىپ قۇلاپ قالا بەرەدى ەكەن. بالالار ۇيىندە، ودان تىس جەرلەردە وتەتىن، ماسەلەن، پرەزيدەنتتىك شىرشا سىندى سالتاناتتى ءىس-شارالارعا ەشقاشان بارىپ كورگەن ەمەس. انىعى سول، ەشكىم ەرتىپ اپارعان ەمەس. ءقازىر ويلاپ قاراسا، تاربيەشىلەر مۇنىڭ سىرت كەلبەتىن ونداي كەشتەرگە لايىقسىز كورگەن ەكەن عوي. ءتىپتى، ءبىر تاربيەشىسىنىڭ «سەنى بولاشاقتا الدەقانداي جەتىستىككە جەتەدى دەپ ويلامايمىن، سەن كۇيەۋگە دە شىقپايتىن شىعارسىڭ» دەيتىنى دە ءالى ەسىندە. مۇنداي ساتتەردە، ارينە، جاننا قىستىعىپ جىلاپ قالاتىن. ءوزىن قورعانسىز، كەرەكسىز سەزىنەتىن.
9-سىنىپتا وقىپ جۇرگەنىندە بالالار ۇيىنە قايىرىمدىلىق اكسياسى اياسىندا شەتەلدىكتەر كەلىپ، دەنساۋلىعىندا كىناراتى بار بىرنەشە جاسوسپىرىمگە قولداۋ كورسەتكەنى بار. سولاردىڭ قاتارىنان جاننا دا تابىلدى. كوزىنە تەگىن وتا جاسالىپ، ومىرگە دە، وزگەگە دە تۋرا قاراي باستادى.
***
بالالار ۇيىنەن شىققان سوڭ، ءوزى سەكىلدى زامانداستارىمەن بىرگە «جاستار ۇيىنە» ورنالاستى. ءبىراق ايتۋىنشا، ولاردىڭ كوبى ومىرگە بەيىم ەمەس ەدى. كوزىن اشقالى دايىن تاماق، سالۋلى توسەكتە وسكەن ولار ۇلكەن ومىرگە ارالاسا باستاعاندا كوپ قينالىپتى. ءتىپتى، تاماق جاساپ ءىشۋ، قولىنا تيگەن ازىن-اۋلاق اقشانى قالاي جۇمساۋ كەرەكتىگىن دە بىلمەگەن. وتباسى، ونداعى ادامداردىڭ بىر-بىرىنە قارىم-قاتىناسى قانداي بولۋى كەرەك دەگەن سىندى قۇندىلىقتار تۋرالى دا مۇلدەم حابارى جوق قىز 19 جاسىندا بالا سۇيەدى. ءبىراق كوپ ۇزاماي قىزىنىڭ اكەسى ەكەۋىنىڭ جولى ەكىگە ايىرىلادى.
جوقشىلىقتىڭ قامىتىن كيگەن قىز بوبەگىن اشتان ءولتىرىپ الماس ءۇشىن كەز كەلگەن جۇمىستى ىستەيدى. پەرزەنتىنىڭ ءوز ءومىرىن قايتالاعانىن جان-تانىمەن قالاماعان ەدى. ءبىراق قولىندا ديپلومى، جول كورسەتەر جاناشىر تۋىسى، نە تۇراقتى جۇمىسى جوق قىزدىڭ ءبىر كەزدەرى سىنىپ كەتكەن ساتتەرى دە بولدى. قاتتى كۇيزەلىسكە ءتۇستى. كافەدە ىستەپ جۇرگەندە بىرگە جۇرگەن قىزدارمەن «جۇيكەمىزدى تىنىشتاندىرايىق»، «ءومىرىمىزدى ءسال دە بولسا جەڭىلدەتەيىك» دەگەن جەلەۋمەن اۋەلى سىرا ىشە باستادى، ارتى ىشىمدىككە ۇلاستى. ءبىراق قىزىن ەشقاشان ەشكىمگە قالدىرىپ كەتكەن ەمەس، ۇنەمى جەتەكتەپ جۇرەتىن. كەيىن ۇلى سۇلتان ومىرگە كەلدى. بىردە قىزى ياسمين، 5 جاستاعى كەزى بولۋى كەرەك، «ماما، ىشپەڭىزشى! ماعان بۇلاي جۇرگەنىڭىز ۇنامايدى! سىزدە ءبىز بارمىز عوي!» دەيدى جالىنىشتى ۇنىمەن. وسى ءبىر اۋىز ءسوز جاننانىڭ ساناسىن سىلكىپ جىبەرگەندەي بولدى. ەستى قىز شىناشاقتاي قىزىنىڭ جۇرەكجاردى وتىنىشىنە قۇلاق استى.
***
ءبىر قۇربىسىنان ومىردە قينالىپ جۇرگەن انالارعا قولۇشىن بەرەتىن «باقىتتى وتباسى» دەگەن ورتالىق بارىن ەستىپ، سول جەردىڭ تابالدىرىعىنان يمەنە اتتادى. اقمارال باسيروۆا جەتەكشىلىك ەتەتىن الاتاۋ اۋداندىق «باقىتتى وتباسىنداعى» قىز-كەلىنشەكتەر ءار قادامىن تىم سەنىمسىز باسقان، تۇيىقتاۋ جاس كەلىنشەكتى جاتسىنباي، باۋىرىنا تارتا ءبىلدى. پسيحولوگ تا جەكە اڭگىمەلەستى. ولار جانناعا جابىلا جول كورسەتتى. قولىنا قارماق ۇستاتتى. وعان سەندى.
جاننا اسانوۆا ورتالىققا اۋەلى الەۋمەتتىك قىزمەتكەر بولىپ قابىلداندى. كوروناۆيرۋس ءورشىپ تۇرعان سول تۇستا الاتاۋ اۋداندىق «باقىتتى وتباسىنىڭ» الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەرى ءتۇرلى قايىرىمدىلىق قورلارىنان كەلىپ ءتۇسىپ جاتقان ازىق-تۇلىكتەردى تۇرمىسى تومەن مۇقتاج جاندارعا، جالعىزىلىكتى قارتتار مەن انالارعا، كوپبالالى وتباسىلارعا كۇن-تۇن دەمەي تاراتىپ ءجۇردى. سول كەزدەردە وسىنداي جانكەشتى جۇمىسقا شىداماي كەتىپ قالعاندار دا بولدى. ال تۋمىسىنان ءتوزىمدى جاننا كەتپەدى. ءقازىر ول – «باقىتتى وتباسىندا» رەسەپشن. ورتالىققا كەلگەن ادامدى ءبىرىنشى بولىپ قابىلدايتىن، ءجون سىلتەيتىن، باعىت كورسەتەتىن مامان. «باقىتتى وتباسىنىڭ» ەسىگىن اشاتىن ءار ادامعا جىلى جۇرەگىن ارناۋعا تىرىسادى. ولاردىڭ باقىتتى بولۋى ءۇشىن كىشكەنتاي دا بولسا ۇلەسىن قوسۋعا ۇمتىلىپ جۇرگەن جايى بار. وسىندا جۇمىس ىستەي ءجۇرىپ، ۆيزاجيست كۋرسىن تەگىن وقىپ شىقتى.
***
جاننانىڭ وسى كەزگە دەيىنگى ءومىرىن ۇلكەن كۇيزەلىسپەن، سەنىمسىزدىكپەن، قيىندىقپەن وتكىزسە دە، ەشكىمگە كەكتەنبەگەنى، جۇرەگىن قارايتىپ الماعانى، ورنىقتى مىنەزى ۇنادى بىزگە. ءتىپتى، اتا-اناسى تابىلىپ جاتسا، ولارعا دا ەش رەنجىمەيتىنىن جەتكىزدى. «ەلىمىز تاۋەلسىزدىك الىپ جاتقان جىلى دۇنيەگە كەلىپپىن. ول تۇستا كىمگە وڭاي بولدى دەيسىز؟! قيىنشىلىق بۇكىل ەلدىڭ باسىنا تۇسكەن جىلدار عوي. سوندىقتان اتا-اناما وكپەم جوق»، – دەيدى كەڭ جۇرەكتى جاننا.
«سايالى» شاعىناۋدانىندا الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى تاراپىنان بەرىلگەن پاتەرى بار. تاڭەرتەڭ جۇمىسىنا اسىعىپ كەلەدى، كەشكە ۇيىنە قۋانىپ قايتادى. ەكى قۇلىنى الدىنان كىشكەنتاي قۇشاقتارىن الا جۇگىرگەندە جۇرەگى قۋانىشقا تولىپ كەتەتىنى بار. ءوزىن بالا كۇنىندە ەشكىم بۇلاي قۇشاقتاماعان-دى. ءوزى سەزىنە الماعان جىلۋدى بالالارىنان اياپ قالعىسى جوق. جىلى دا تازا ءۇي، مول داستارحان. ەكى بالاسى دا ءتۇرلى ۇيىرمەلەرگە بارىپ ءجۇر. ياسمين دومبىرا تارتادى، ۇلكەن ساحنالارعا شىعۋدى ارماندايدى. ال كىشكەنتاي سۇلتان بوس ۋاقىتىندا ويلاۋ قابىلەتىن شىنىقتىراتىن «لەگو» ويىنىن قۇراستىرعاندى جاقسى كورەدى.
مىنە، الماتىعا وسىلاي تاعى ءبىر باقىتتى وتباسى قوسىلدى. ول ءۇشىن ءبىرىنشى كەزەكتە «باقىتتى وتباسىنا» العىس ايتادى.
ايتپاقشى، جاننا اسانوۆا «بيزنەس-باستاۋ» باعدارلاماسى ارقىلى كۋرستان ءوتىپ، ارىپتەستەرىنىڭ قولداۋىمەن ءوزىنىڭ ءتول بيزنەس-جوباسىن جاساپ شىقتى. بولاشاقتا بالالاردى وقىتۋ، دامىتۋ ورتالىعىن اشپاق نيەتتە. ءبىز وعان، ارينە، سەنەمىز.