قايعىلى قاڭتار وقيعاسىنىڭ بولعانىنا ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت ءوتتى.
جوبانى جۇزەگە اسىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، جۋرناليستىك زەرتتەۋ جانرىنداعى اۆتورلىق ءفيلمنىڭ ماقساتى - قاڭتار وقيعاسىنىڭ حرونولوگياسىن ەگجەي-تەگجەيلى زەرتتەپ، قالپىنا كەلتىرۋ
قايعىلى قاڭتاردىڭ ءبىر جىلدىعى قارساڭىندا ەلىمىز ءۇشىن اۋىر سىناق بولعان تراگەديا جايلى جۋرناليستىك زەرتتەۋ جانرىنداعى بەس سەريالى دەرەكتى ءفيلمنىڭ «الماتى» تەلەارناسىنان ءبىرىنشى ءبولىمى كورسەتىلدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Almaty ارناسىنىڭ سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
فيلمدە ەكسكليۋزيۆتى سۇقبات پەن بەلگىسىز فاكتىلەر ۇسىنۋ ارقىلى قاندى وقيعانىڭ ساعاتتىق حرونولوگياسى قالپىنا كەلتىرىلدى. قاتىسۋشىلار، كۋاگەرلەر، جابىرلەنۋشى مەن ساراپشىلار پىكىر بىلدىرگەن.
باسىندا ەلىمىزدەگى قالالاردا بەيبىت باستالعان شەرۋ ءارتۇرلى بەلسەندىلەر مەن بلوگەرلەردىڭ ارانداتقان ۇندەۋىنەن كەيىن ۋشىعىپ كەتكەن. ولار شەرۋشىلەردى باتىل ءىس قيمىل جاساۋعا – تارتىپسىزدىككە، پوليسياعا قارسىلىق كورسەتۋگە يتەرمەلەدى.
3 قاڭتاردا الماتىداعى رەسپۋبليكا الاڭىندا العاشقى ميتينگتەر وتە باستادى. ءبىراق مەگاپوليستەگى جاعداي سالىستىرمالى تۇردە قالىپتى ەدى. ەرتەڭىندە كەشكە قاراي نارازىلىق اكسيالارى ودان ارى بەلەڭ الىپ، بۇرق ەتە قالدى.
«ءبىز الدىمەن مومىش ۇلى كوشەسىمەن، سوسىن اباي داڭعىلىمەن ءجۇرىپ، الاڭعا جەتتىك. جولدا بىرنەشە جىگىت باسقالاردى ۇگىتتەپ، ويران سالۋعا شاقىردى. جان-جاقتان ادامدار اعىلىپ جاتتى، بەس جاقتان كەلىپ جينالدى. ءبىر كەزدە ءبىر توپ ادام شەپ قۇرىپ تۇرعان پوليسەيلەردى ساباي باستادى. سوققىلاپ، تەپكىلەي باستادى. ول ماسقارانى كورگەندە، نە بوپ كەتكەنىن تۇسىنبەي قالدىم. اشۋعا بەرىلگەن توپ جان-جاعىن تۇگەل قيراتىپ، اۆتوموبيلدەردى ورتەي باستادى. ءبىز ولاردى توقتاتپاق بولدىق. ءبىراق ونىمىزدان ەشتەڭە شىقپادى. ەگەر پوليسەيلەرگە كومەكتەسسەڭ، ءوزىڭدى ساباۋى مۇمكىن ەدى»،- دەدى سول وقيعاعا قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىرى.
كۋاگەردىڭ ايتۋىنشا، ولار الاڭعا قاراي بارا جاتقاندا بىر-بىرىمەن راسيا ارقىلى سويلەسكەن قارا كيىمدى جىگىتتەردى بايقاپتى.
«كورگەندە راسيانى قايدان الۋى مۇمكىن، مۇمكىن، ومون-داردان العان شىعار دەپ ويلادىم. ءبىراق وزدەرى الىپ كەلۋى دە مۇمكىن عوي. بىلمەيمىن. دەنە بىتىمدەرى شىمىر بولاتىن. دايىندالعان جىگىتتەر ەكەنى كورىنىپ تۇر. ءىرى دەنەلى. ومون-دار ءۇشىن جاي جىگىتتەر ءسوز ەمەس. ال انالار ومون-داردىڭ ءوزىن كۇرەستىڭ ادىستەرىمەن لاقتىرىپ جاتتى. ولار قولمەن سوققانى ازداي، تاسپەن اتقىلادى. قولىنا نە تۇسسە، سونىمەن ۇردى. سوسىن ولاردىڭ كيىمدەرىن شەشىپ، وزدەرى كيىپ الىپ، الاڭدا ءجۇردى»، - دەيدى كۋاگەر بەرىكقازى اليمۇحامەتوۆ.
رەسمي مالىمەت بويىنشا، ءبىر تاۋلىكتە ەلىمىزدەگى تارتىپسىزدىككە بىرنەشە مىڭ ادام قاتىسقان. ولاردىڭ ىشىندە ارانداپ، زاڭسىز ۇندەۋگە ەرىپ كەتكەندەر دە بار. ال اراڭداتۋشىلار وسىنى پايدالانىپ، پوليسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ، اسكەريلەردىڭ كيىمى مەن جابدىقتارىن تارتىپ العان. ارنايى دايىندالعان اراڭداتۋشىلار دا وسى ءتاسىلدى قولدانۋى مۇمكىن دەپ ەسەپتەيدى قازاقستاندىق كونفليكتولوگ تالعات قالييەۆ.
«ولاردىڭ الماتى قالاسىنداعى قوزعالىسىنا كارتا ارقىلى كورسەڭىز، ءار جەرگە ءورت قويىپ، كاسىبي تۇردە جىلجىپ وتىرعانى بايقالادى. شابۋىل جاساۋ ءتاسىلىن، عيماراتتاردىڭ ىشكى قۇرىلىسىنا دەيىن تەرەڭ زەرتتەگەن»، – دەدى تالعات قالييەۆ.
فيلم اۆتورلارىنىڭ ايتۋىنشا، 4 قاڭتاردا الماتىنىڭ ورتالىعىندا بىرنەشە مىڭ ادام جينالعان، سولاردىڭ ىشىندەگى ماقساتى باسقا، ۇكىمەتكە الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق تالاپ بىلدىرۋشىلەردەن وزگە ادامدار شابۋىل جاساپ، اكىمدىكتى باسىپ الۋدى كوزدەدى.
«قازاقستانداعى نارازىلىقتى ءوز مۇددەسىنە پايدالانعان ساياسي كۇشتەر بولدى. تەك توقايەۆ پەن ونىڭ اينالاسىنىڭ ۇستامدىلىعى مەن دۇرىس ءىس-قيمىلىنىڭ، كۇش-قايراتىنىڭ ارقاسىندا عانا جاعدايدى باقىلاۋدا ۇستاۋ مۇمكىن بولدى. ساياسي كۇشتەر جاعدايدى تۇراقسىزداندىرىپ، ءوز قولىنا الۋدى كوزدەدى»، - دەپ تۇيىندەدى ءيزرايلدىڭ بەلگىلى ساياسي تەحنولوگى داۆيد ەيدەلمان.
ەكىنشى سەريانىڭ تۇساۋكەسەرى «الماتى» تەلەارناسىندا كەلەسى بەيسەنبىدە كورسەتىلەدى