اقىراپ امالى سينوپتيكتەردىڭ بولجاۋىنشا الداعى اپتا الماتىعا العاشقى قاردى الا كەلمەك...
جاسىراتىنى جوق، الماتىلىقتار بيىل قىستى اسىعا كۇتتى. اسىرەسە، قاردى ساعىنعانى راس. ونىڭ ۇستىنە كەشەگە دەيىن كۇن دە سۋىتپاي-اق قويدى. بەتتى اياز قارىپ، بويدى سۋىق سەرگىتپەگەسىن ەل اراسىندا تۇماۋ كوبەيدى. «ەلدە تۇماۋ، جەردە قىراۋ، ءبىراق قار جوق» دەپ، ونى كەزىندە جازدىق تا. ەندى مىنە، «اقىرىپ كەلەتىن، قارلى بورانىن شاقىرىپ كەلەتىن» «اقىراپ» امالىنان قالالىقتاردىڭ ءۇمىتى زور...
وتكەن جولى ايتقانىمىزداي، «قىرباستىڭ قىزىلى» امالىنىڭ اسەرى بولسا كەرەك، قاراشانىڭ سوڭى مەن جەلتوقساننىڭ باسىندا كۇن كوزى اشىلماي تۇرىپ الدى. اقىرى جاڭبىر جاۋىپ بارىپ اشىلدى. الماتىدا جوعارىدا ايتقان جاڭبىر مەن ءبىر جەلپىپ وتكەن جەلدەن وزگە ەرەكشە جاعىمسىز قۇبىلىس بولعان جوق. ەلىمىزدىڭ وزگە وڭىرلەرىندە، اسىرەسە، ارقادا، شىعىس پەن باتىس ايماقتارىندا، ءتىپتى، وڭتۇستىككە جاتاتىن جامبىل وبلىسىندا دا دۇلەي داۋىل ورىن الدى.
جەلتوقساننىڭ ونىنشى جاڭاسىنان باستاپ «اقىراپ» امالى ساحناعا شىعادى. وسى كەزدە قار قاتتى ءارى نىعىز بولىپ قيىرشىقتالىپ جاۋعان. سول سەبەپتى بۇرىنعىلار بۇل امالدى «سارى قار» دەپ تە اتاعان. امال ايدىڭ، ياعني جەلتوقساننىڭ 15-ىنە دەيىن جالعاسادى. امالعا قاتىستى ايتىلعان «اقىراپ اقىرىپ كەلدى، قارلى بورانىن شاقىرىپ كەلدى» دەگەن ماقالدىڭ مانىنە ءمان بەرەتىن بولساق، «اقىراپتىڭ» وسال ەمەستىگىن ۇعىنعانداي بولامىز. قار دا، جاڭبىر دا (كوبىنەسە)، كوبىرەك ورىن الىپ وتىرعان.
امال كەزىندە كۇزەۋلىككە قالىڭ قار ءتۇسىپ، سۇرەڭسىز تىرشىلىك باستالاتىن بولعان، اتا-بابالارىمىز سوعىمدىق مالداردى شىعىنعا ۇشىراتپاۋ ءۇشىن الدىن الا قىستاۋلىققا جىبەرىپ، كۇيى ءتۇسىپ كەتپەۋىن قاداعالاعان.
قولدانىستاعى كۇنتىزبە بويىنشا، بۇگىن جەلتوقسان ايىنىڭ – 7ء-سى. اي جۇيەسىنە سۇيەنسەك، ايدىڭ 23ء-ى. ال قازاقشا (ەسكىشە) ەسەپ جەلتوقساننىڭ ەندى 7 كۇننەن كەيىن كەلەتىنىن اڭعارامىز. اسپان دەنەلەرىنىڭ قازىرگى قوزعالىسىنا، بىر-بىرىمەن قارىم-قاتىناسىنا، قۇس جولىنىڭ انىق كورىنبەۋىنە قاراعاندا، كۇن كۇرت سۋىتاتىن سىڭايلى. وتكەن اپتامەن سالىستىرعاندا اۋا رايىندا ايتارلىقتاي وزگەرىس (سالقىندىق) ورىن الادى. قار مەن جاڭبىر ءجيى كورىنىس بەرۋى مۇمكىن.
بابالاردىڭ بۇل بولجامىن «قازگيدرومەت» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى سينوپتيكتەرى دە جوققا شىعارىپ وتىرعان جوق. الداعى اپتادا الماتىعا العاش قار ءتۇسىپ، اۋا رايى بىرتە-بىرتە سىناپ دەڭگەيىنەن تومەندەپ، اياز تۇنگە قاراي 20 گرادۋسقا دەيىن كوتەرىلەدى دەپ وتىر.
قالاي بولعاندا دا، قىستىڭ اتى قىس، قىمتانعان مەن قامدانعاننىڭ قاپى قالماسى انىق...
بابالار بولجامى
تابيعات قۇبىلىسىنا قاراپ جاسالعان جورامال:
*ەرتەڭگى كۇن قۇلاقتانسا، ەلىڭدى جاۋ شاپقانداي قورىق.
*كەشكى كۇن قۇلاقتانسا، كەلىنىڭ ۇل تاپقانداي قۋان.
*كۇن قۇلاقتانىپ شىقسا، نە بوران، نە ايازدىڭ بەلگىسى.
*كۇن قۇلاقتانىپ باتسا، اۋا رايى جىلى بولادى.
*كۇن قورالانسا كۇرەگىڭدى سايلا.