جەلتوقسان ايى باستالدى. بۇل ايدا اقىرىپ كەلەتىن، قارلى بورانىن شاقىرىپ كەلەتىن «اقىراپ» امالى بار
الدىندا عانا – قاراشانىڭ سوڭعى اپتاسىندا اسەم الماتىدا كەلەڭسىز كورىنىستەر بوي كورسەتتى. جاڭبىر جاۋىپ، سوڭى قار مەن كوكتايعاققا ۇلاسىپ، جۇلقىنعان تالاي «تەمىر تۇلپاردى» تىزگىندەپ، ساباسىنا ءتۇسىردى. ەلىمىزدىڭ وزگە وڭىرلەرىندە، اسىرەسە، شىعىسى مەن سولتۇستىگىندە ۇيىتقىعان بوراننىڭ سالدارىنان ورىن العان جاعدايلار جان تۇرشىكتىردى. وسىنداي بولاتىنىن قازەكەڭ تابيعات امالدارى ارقىلى كۇن ىلگەرى ءبىلىپ، قامداناپ، قىمتانىپ، ساقتانىپ وتىرعان.
«اي كوردىك، امان كوردىك!» دەمەكشى، جاڭا اي تۋدى، كەۋدەسى كوتەرىڭكى، تىم شالقاق تا ەمەس، تىكىرەيىپ تە تۇرعان جوق. بۇل اپتالىق اۋا رايىندا كوپ وزگەرىس بولمايتىنىن اڭعارتقانداي. ءيا، جەلدى ايى جەلپىنىپ، الاي-دۇلەي داۋىلىن، قار ارالاس جاڭبىرىن الا كەلمەدى. قاراشانىڭ قارلى، جەلدى ىزعارىن وزىنە قالدىردى. اياز كۇرت سىنىپ، جەلدىڭ ەكپىنى باسىلىپ شىعا كەلدى.
يەن دالانى كەڭ جايلاعان اتام قازاق جىلدى تىرشىلىك قامىنا بايلانىستى بىر-بىرىنە قارسى ەكى ماۋسىمعا – التى اي قىس پەن التى اي جازعا بولگەنىمەن، تابيعي بەلگىلەرىنە قاراپ تورتكە جىكتەگەنى ءمالىم: جازعىتۇرىم (كوكتەم)، جاز، كۇز، قىس. جەر جاڭعىرىپ، جىل باستالاتىن جازعىتۇرعى ماۋسىم قازاقتاردا جىلتوقسان دەپ اتالعان. ال وزگە ماۋسىمدار رەتىمەن ءار توقسانىنا سايكەس – جازتوقسان، كۇزتوقسان اتالعانىن زەرتتەۋشىلەر جازىپ ءجۇر. قىستىڭ ىزعارلى سۋىق مەزگىلى – ءۇش ايدى (جەلدى، قاڭتار، اقپان) ءبىر توقسانعا بىرىكتىرىپ، جەلتوقسان دەپ اتاعان. مىنە، جىلدىڭ سوڭىن قورىتىندىلايتىن، سۋىق، جەلدى ايلاردىڭ جارشىسى جەلتوقسان بۇگىن باستالدى.
جەلتوقسان - امالى كوپ، جەل مەن ىزعارعا تولى اي. «قىرباستىڭ قىزىلى»، «اقىراپ»، «تەكە بۇرقىل»، «كيىكتىڭ ماتاۋى»، «سىرنە»، «ايۋ جاتقان» امالدارى وسى ايدىڭ ەنشىسىندە. بۇلارعا قوسىمشا – 22 جەلتوقساندا ەڭ قىسقا كۇن ورىن الادى. ەسەسىنە ەرتەسىنەن باستاپ كۇن ۇزارا باستايدى. بابالارىمىزدىڭ «كۇن جەڭدى!»، «ءورىسىمىز كەڭەيەدى!»، «مالىمىز تويىنادى!» دەپ اعاشتارعا ماتا بايلاپ، اتويلاعان كەزى سول ۋاقىت. ياعني شىرشا مەرەكەسى. وسىنى كورگەن، ەستىگەن كورشى-قولاڭدار الاۋلاتىپ، جالاۋلاتىپ، وعان وزگەشە رەڭ بەرىپ، اتاۋ قويىپ، «جاڭا جىل» دەپ تويلاپ ءجۇر. بۇل تۋرالى ۇلتىمىزدىڭ جاناشىر باسىلىمى «الماتى اقشامى» سوڭعى ونشاقتى جىلدان بەرى ۇزدىكسىز جازىپ كەلەدى. ۋاقىت ەنشىسىندەگى نارسە عوي، ءتۇبى شەشىمىن تابار دەگەن ءۇمىتىمىز زور…
بۇگىن قولدانىستاعى كۇنتىزبە بويىنشا، جەلدى ايىنىڭ – 1ء-ى. اي جۇيەسىنە سۇيەنسەك، جاڭا ايدىڭ – 6-شى كورىنىسى. ەسكىشە ەسەپ ەندى 8 كۇننەن كەيىن اي باستالاتىنىن كورسەتىپ تۇر.
الدا «اقىرىپ كەلەتىن، قارلى بورانىن شاقىرىپ كەلەتىن» اقىراپ امالى كەلە جاتىر. بۇل امال وسى جەلدى ايىنىڭ 15-ىنە دەيىن سوزىلادى. پايىم بويىنشا، بايتاق جەرىمىزدىڭ بارىندە جەل، بوران، ىزعار مەن اياز كۇشىنە ەنەتىن كەز. الداعى اپتانىڭ اۋا رايى اسا جايسىز بولا قويماسا كەرەك. دەگەنمەن، الماتىدا بەت ءۇسىپ، قۇلاق ءتۇسىپ قالاتىنداي اياز نەمەسە بوران بولماعانىمەن، ءبىر كۇن قار، ءبىر كۇن جاڭبىر الماسىپ وتىراتىن سىڭايلى...
بابالار بولجامى
اي قوزعالىسىنا قاراپ جاسالعان جورامال:
*ايدىڭ ەكى ۇشى ءسۇيىر، ءوڭى اشىق، شالقاق تۋسا، وندا سول اي جاۋىن-شاشىندى، جەلدى بولادى.
*اي تۋعاندا بۇرىنعىسىنان ۇلكەندەۋ كورىنسە، ساۋلەسى قىزعىلت بولسا، جاۋىننىڭ بەلگىسى.
*اي بۇلىڭعىر بولسا، جاڭبىر جاۋاتىندىعىن، اشىق بولسا، شۋاقتى بولاتىندىعىن بىلدىرەدى.