ۋچاسكەلىك كوميسسيالار تاراپىنان شاعىمدار بولعان جوق.
الماتىداعى پرەزيدەنت سايلاۋىنان حابار تاراتۋعا ارنالعان باسپا ءسوز ورتالىعىندا الماتى قالالىق اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتورايىمى جاننا اسانوۆا جۋرناليستەردىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەردى، سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك جەلىدەگى جاريالانىمدارعا قاتىستى تۇسىنىكتەمە بەردى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
اسانوۆا №49 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتە ورنالاسقان №457 جانە 458 سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندە ورىن العان جاعدايدى ءتۇسىندىرىپ ءوتتى، مۇندا داۋىس بەرۋشىلەردى ەكى قىز كۇتىپ الىپ، سايلاۋشىلاردان قاي كانديدات ءۇشىن داۋىس بەرگەندەرىن سۇراپ، جاۋاپتارىن جازىپ العان.
«بۇل جاعدايدا جۇمىستى ەكزيتپول وكىلدەرى جۇرگىزدى. بىزدە قوعامدىق ساۋالناما جۇرگىزۋگە رەسمي قۇقىعى بار 6 ۇيىم بار. مۇنداي رەاكسيا داۋىس بەرۋ كۇنى قانداي دا ءبىر اقپاراتتى ايتۋعا بولمايتىندىقتان تۋىندادى، بۇل ۇيىمنىڭ وكىلدەرى بۇل ۇيىممەن وسى سەبەپتى دە بايلانىسۋدان باس تارتقان شىعار»، - دەدى جاننا اسانوۆا.
الماتىلىقتار تاراپىنان سايلاۋعا بەتپەردە تاعىپ بارۋ كەرەك پە، سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ مۇشەلەرى سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندە بەتپەردە كيۋگە مىندەتتى مە دەگەن سۇراقتار تۋىنداۋدا. جاننا اسانوۆا وسك-دا وتكەن بريفينگتە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى قازاقستاننىڭ «جاسىل» ايماقتا ەكەنىن ايتتى دەپ حابارلادى، بەتپەردە رەجيمى جوق، ءبىراق جرۆي جانە تۇماۋدىڭ ماۋسىمدىق كوبەيۋىنە بايلانىستى، كوميسسيا مۇشەلەرىنە بەتپەردە كيۋگە تىيىم سالىنبايدى.
جاننا اسانوۆاعا «الەۋمەتتىك جەلىدە الماتى قالاسىنداعى No84 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە ازاماتتاردى تىركەۋدىڭ وسك الگوريتمىن بىلمەيدى دەگەن جازبا جاريالاندى. جازبا اۆتورىنىڭ ايتۋىنشا، No84 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە 6-7 سايلاۋشىنىڭ داۋىس بەرۋ ءۇشىن ءبىر كۇنگە تىركەۋگە تۇرعانى ايتىلعان. الايدا، ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتورايىمى سايلاۋ ۋچاسكەسىنە قالاي تىركەۋ الگوريتمىن بىلمەيدى».
«ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتورايىمى الگوريتمدى بىلمەيدى، سەبەبى ادامدى تىركەۋگە تۇرعىزۋمەن ول ەمەس، حقكو قىزمەتكەرلەرى اينالىسادى. ولاردىڭ وزدەرىنىڭ جۇمىس الگوريتمى بار، وعان ءبىز ارالاسپايمىز. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز، سايلاۋشىنىڭ تىزىمدە بار ەكەنىنە كوز جەتكىزۋ، ول كەلەسى جولمەن جاسالادى: سايلاۋشى ونى تىركەۋگە تۇرعىزاتىن حقكو-نا بارادى، ولار ونى تىركەيدى، سودان كەيىن سايلاۋشى ءوزى قارايتىن ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسياسىنا بارادى، بىزدە № 1 دەگەن سەرۆيس بار، ول ارقىلى سايلاۋشىنىڭ ۋچاسكەگە تىركەلگەن نەمەسە تىركەلمەگەنىن بىلۋگە بولادى. اتالعان سايلاۋشىنىڭ تىركەۋدە بار ەكەنىنە كوز جەتكىزگەن ۋچاسكەلىك كوميسسيا ءوز شەشىمىمەن ونى تىزىمگە قوسادى»، - دەپ ءتۇسىندىردى سپيكەر.
اسك ءتورايىمى بۇگىن الماتىنىڭ №120 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە بولعان جاعدايعا قاتىستى دا تۇسىنىكتەمە بەردى. ول جەردە ءجۋرناليستىڭ ايتۋىنشا، كوميسسيا مۇشەلەرى ۇلعايتقىش اينەكتى (لۋپا) جوعالتىپ الىپ، ونى ءبىر اجەي ۇرلاپ الدى دەپ كىنالاعان. باق-دا حابارلاعانداي، كوميسسيا مۇشەلەرى كابينادا جوعالعان ۇلعايتقىش اينەكتى ۇرلادى دەپ ءبار ايەلدەن كۇدىكتەنگەن. شىن مانىندە سايلاۋ ۋچاسكەسىندە نە بولعانىن جاننا اسانوۆا ايتىپ بەردى:
«شىن مانىندە سايلاۋ ۋچاسكەسىندە ۇلعايتىپ كورسەتكىش اينەك جوعالعان، ەگدە جاستاعى «يەل ادام داۋىس بەرۋ كابيناسىنان قولىندا ەكى لۋپا ۇستاعان كۇيى شىققان — ءبىرى ۇلكەن، ءبىرى كىشىلەۋ كەلگەن. كوميسسيا مۇشەمى سىپايى تۇردە سايلاۋشىدان لۋپالاردىڭ وزىنىكى مە ەكەنىن سۇراعان. وعان سايلاۋشى كۇلىمسىرەگەن كۇيى «ءيا» دەپ جاۋاپ بەرگەن. تىركەلگەن ب ا ق وكىلى ەگدە جاستاعى ايەلگە جاقىنداپ كەلىپ، «ءسىزدى ۇرلىق جاسادى دەپ ايىپتاپ جاتىر ما» دەپ سۇراعان. ۋچاسكەنىڭ سايلاۋ كوميسسياسى مۇشەلەرىنىڭ تاراپىنان ايىپتاۋ مەن دورەكىلىك كورسەتۋ بولماعان. دەگەنمەن، سايلاۋ ۋچاسكەسىنىڭ ۇلعايتقىش اينەگى قايتارىلعان، ءبىراق ونى قايتارعان باسقا داۋىس بەرۋشى بولىپ شىقتى، ول ۋچاسكەنىڭ ۇلعايتقىش اينەگىن سومكەسىنە كەزدەيسوق سالىپ العان ەكەن».
قورىتىندىلاي كەلە، الماتىنىڭ اسك ءتورايىمى جاننا اسانوۆا الماتىدا باقىلاۋشىلار تاراپىنان زاڭ بۇزۋشىلىقتار مەن شاعىمدار انىقتالماعانىن ايتتى.
«ۋچاسكەلىك كوميسسيالار تاراپىنان شاعىمدار بولعان جوق. بارلىق تۇسىنبەۋشىلىكتەر تۇسكە دەيىن شەشىمىن تاپتى»، - دەپ تولىقتىردى ول.
جۋرناليستەردىڭ ءبىرى سايلاۋشىلاردىڭ QR كودتى تەكسەرمەي ءموبيلدى قوسىمشامەن ەلەكتروندى كۋالىك ارقىلى داۋىس بەرۋگە رۇقسات ەتىلۋىنە قاتىستى سۇراق قويدى.
«جالپى، بىزدە ەلەكتروندى كۋالىك قولدانىلادى، ءبىراق بىزدە سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ ءبارى بىزدە وقىتىلعان. كوميسسيالاردىڭ ءبارى ەلەكتروندى كۋالىكتى سكانەرلەۋدى بىلەدى. قىزمەتكەرلەر ءبىر نارسەنى بىلمەيدى نە ىستەي المايدى دەۋگە بولماس»، - دەدى جاننا اسانوۆا.
ول سونىمەن بىرگە، مەگاپوليستە ءموبيلدى حقكو-رى جوق ەكەنىن ايتتى.
«داۋىس بەرۋشىلەردە سايلاۋ كوميسسياسى تىركەۋدى قايدان الۋ كەرەك دەگەن سۇراققا قاتىستى ءجون سىلتەي الماۋىنا بايلانىستى قيىندىقتار تۋىنداعان. ەگەر ونداي جاعدايلار بولسا، سىزدەر حابارلاڭىزدار، ءبىز ارەكەت ەتەتىن بولامىز»، - دەپ قورىتىندىلادى سپيكەر.