ول ماماندىق تاڭداۋدا نەگە ءمان بەرۋ قاجەتتىگىن ايتتى.
الماتى قالاسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتى الاڭىندا بەلگىلى كوۋچ، كاسىبي باعدارلاۋشى الميرا تۇرسىن قوناقتا بولدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ءوزىنىڭ جولداۋىندا «بالالاردى ەرتە جاستان كاسىبي باعىتتاۋدىڭ ەرەكشە ماڭىزىن» اتاپ ءوتتى. وسكەلەڭ ۇرپاق وزدەرىنىڭ بولاشاق ماماندىقتارىن تاڭداۋعا بارىنشا سانالى تۇردە قاراعاندارى ءجون.
اتاپ وتەتىن جايت، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدەگى بارلىق جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردە 11-سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن ۇبت تاپسىرۋ ءۇشىن ءتورتىنشى ءپاندى تاڭداۋ مىندەتى تۇر، سوعان قاراي تالاپكەردىڭ جوعارى وقۋ ورنىنا تۇسەر الدىندا بولاشاق بەيىنى دە انىقتالادى. كوپتەگەن ماماندىقتار اراسىنان دۇرىس باعىت-باعدار الىپ، ءوز ورنىن تابۋ. كاسىبي باعدار بەرۋ وقۋشىلاردىڭ ومىردەگى ءوز ورىندارىن تابۋلارىنا كومەكتەسەدى.
وكق مودەراتورىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، الميرا تۇرسىن بالانى قاي جاستان باستاپ كاسىبي تۇرعىدا ماماندىققا بەيىمدەۋ كەرەكتىگىن جانە ماماندىققا قاتىستى تاڭداۋ جاساۋ ماسەلەسى قاشان تۋىندايتىنىن ايتتى.
«كاسىپتىك باعدار بەرۋ اتا-انادان باستالادى جانە ول بالا ومىرگە كەلگەن كەزدەن باستاپ، ونىڭ دامۋىنا، مىنەز-قۇلقىنا، قابىلەتتەرىنە نازار اۋدارىپ، باقىلاۋ ارقىلى قالىپتاسادى. كاسىبي تۇرعىدا باعدار بەرمەس بۇرىن، وسى نارسەلەرگە ءمان بەرۋدى ۇسىنامىن، ال 4، 10-سىنىپتاردا كاسىپتىك باعدار بەرۋگە جۇگىنۋگە بولادى. ەگەر ول جۇيەلى ءارى بەلگىلى ءبىر كەزەڭ سايىن جۇرگىزىلىپ تۇرسا، بالانىڭ دامۋ ديناميكاسىن بايقاۋعا بولادى»، – دەيدى ا.تۇرسىن.
مامان وسىنداي سۇراقتار بويىنشا 8-11 سىنىپ ارالىعىندا پسيحولوگتان نەمەسە كاسىبي باعدار بەرۋشىدەن كەڭەس الۋعا بولاتىنىن ايتتى.
سپيكەر اتا-انانىڭ ماماندىق تاڭداۋدا بالاعا ىقپالى قانداي بولۋى كەرەكتىگىن جانە وتباسىنداعى ءبىر ماماندىقتى جالعاستىرۋ ديناستياسىنا، قاتىستى ويىمەن ءبولىستى. مۇنداي وتباسىلاردا ماماندىق تاڭداۋ دەگەن سۇراق تۋىندامايدى، سەبەبى ول باسىنان وتباسىندا تاڭدالىپ قويعان. مىسالى، دارىگەرلەر مەن پوليسەيلەر وتباسىندا بالالار اتا-اناسىنىڭ ماماندىعىن تاڭداپ جاتادى.
«كەيدە كەيبىر ماماندىققا ادامنىڭ بەيىمى شىنىمەن گەنەتيكالىق جولمەن بەرىلەدى، بۇل عىلىمي دالەلدەنبەگەن، ءبىراق سونداي جايتتار بار. وعان قوسا، اعا بۋىننىڭ جيناعان تاجىريبەسى مەن ءبىلىمى بار، ول بالانىڭ كاسىبي دامۋىن جەدەلدەتەدى جانە جەتىلدىرە تۇسەدى. بۇل جەردە بالانىڭ ءوز قالاۋىن ءبىرىنشى ورىنعا قويۋ ماڭىزدى»، - دەپ جاۋاپ بەردى ا.تۇرسىن.
ەگەر بالاعا اتا-اناسىنىڭ قالاۋىنداي ولاردىڭ ماماندىعى ۇناسا، ديناستيا دا جالعاسادى.
كاسىبي باعدارلاۋشى الميرا تۇرسىن بۇل قىزمەتپەن 2015 جىلدان بەرى اينالىسىپ كەلەدى ەكەن جانە وسى كەزگە دەيىن دياگنوستيكالاۋدىڭ ەڭ ءتۇرلى دەگەن تاسىلدەرىن قودانعان.
«بىرىنشىدەن، مەن تەست جۇرگىزەمىن، بۇل جەكە قابىلەتتەردى انىقتاۋعا كومەكتەسەدى. تەستىلەۋ باعدارلاماسىنىڭ ءوزى ۇسىنىلاتىن ماماندىقتاردىڭ تىزىمدەرىن ۇسىنادى، كەڭەس بەرۋ كەزىندە ءبىز ناتيجەلەردى تالداپ، ماماندىقتاردى تالقىلايمىز. كەيدە مەكتەپ وقۋشىلارى ماماندىق جايلى تولىق بىلمەگەندىكتەن، ونى تاڭداي المايدى. نەمەسە بەلگىلى ءبىر ماماندىقتار تۋرالى ەشتەڭە بىلمەيدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ا.تۇرسىن.
بالا ەسەيە كەلە ونىڭ ماماندىق تاڭداۋدا ويى وزگەرە بەرسە، وعان تاڭدانۋدىڭ قاجەتى جوق. دۇرىسى، كاسىبي باعدار بەرۋ مەكتەپتە، اسىرەسە وقۋعا تۇسكەنگە دەيىن جۇرگىزىلۋى كەرەك. سونىمەن بىرگە، ەرەسەك ومىردە دە ونىڭ تيىمدىلىگى جوعارى.
«ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىنداعى 1-2 كۋرس كەزىندە، ستۋدەنتتەر ءوز بەيىنىن تاڭداعان ۋاقىتتا دا كاسىبي باعدار بەرۋ اسا ماڭىزدى. بۇنى مانساپتىڭ كەڭەس بەرۋ دەسە بولادى، ول كاسىبي باعدار بەرۋدىڭ ءبىر ءتۇرى»،- دەپ جالعاستىردى كوۋچ.
جاسوسپىرىمدەردىڭ وزدەرىنىڭ تاڭداعان ماماندىقتارىنا نەمقۇرايلى قاراۋى ءجيى كەزدەسەدى، مامان مۇنداي جاعدايدا نە ىستەۋ كەرەكتىگىنە جاۋاپ بەردى. كوبىنە مۇنداي جاسوسپىرىمدەردە ەنجارلىق بايقالادى.
«ءقازىر بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارى مەن حوببيلەرىن، ومىرگە دەگەن قۇلشىنىستارىن باسۋعا اسەر ەتەتىن كوپتەگەن ەلەمەنتتەر بار. ولار سول باياعى گادجەتتەر، كومپيۋتەرلىك ويىندار. بۇل جاڭداي جامان دەگەن ءسوز ەمەس، دەگەنمەن بۇل جاعدايدا ءبىر شارا قاجەت. مىسالى، كومپيۋتەرلىك ويىنداردى شامادان تىس وينايتىن، رەجيمى، ءتارتىبى جوق بالالار، وكىنىشكە وراي، وسىعان بەيىم. مۇنداي جاعدايلاردا اتا-انالاردىڭ بالالارىن، ولاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن، كومپيۋتەردە قانشا ۋاقىت وتىراتىنىن، قايدا ۋاقىت وتكىزەتىنىن باقىلاۋى كەرەك »، - دەپ كەڭەس بەرەدى مامان.
بۇل - بالانى ءوز دەگەنىمەن جىبەرىپ الماۋ ءۇشىن ماڭىزدى. مۇنداي جاعدايدا بالاعا كەرى اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى الىپ تاستاعان دۇرىس، بالانى ەڭبەككە باۋلىپ، ونىڭ نە نارسەگە قىزىعاتىنىن سۇراپ، ماماندىقتار ءالىمىن كورسەتۋ كەرەك.
الميرا تۇرسىن ماماندىق تاڭداۋدا ۇيىرمەلەردىڭ كومەگى قانشالىقتى دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەردى. ول ۇيىرمەلەردى بالالاردىڭ وزدەرىن تانۋعا ۇيرەتەتىن جاتتىقتىرۋشىعا تەڭەدى.
«جاتتىقتىرۋشىلار موتيۆاسيا بەرىپ، وعان قاجەت رەسۋرستى تابۋعا كومەكتەسەدى. ەگەر بالا قانداي دا ءبىر ۇيىرمەگە 2-3 اي بارىپ، ونى تاستاپ كەتكەن بولسا دا، ونىڭ ءبارىبىر پايداسى تيەدى. سەبەبى سول ارالىقتاعى ۋاقىتتى ول ءوزىن جەكە دامىتۋعا ارنادى»، - دەدى كوۋچ.
الميرا تۇرسىن ماماندىق تاڭداۋ الدىندا تۇرعان مەكتەپ تۇلەكتەرىنە بارلىق مۇمكىندىكتەردى پايدالانىپ، ءبىلىم الىپ، دامۋ كەرەك دەگەن تىلەك ءبىلدىردى. سونىمەن قاتار، باعا ءۇشىن ەمەس، ءوزى ءۇشىن وقۋ كەرەكتىگىن ايتتى، ءبىلىم الەمدى تانۋعا جانە ءومىردى جارقىن، ءارى قىزىقتى ەتۋگە كومەكتەسەدى. ءسوز سوڭىندا مامان جاسوسپىرىمدەرگە ءوز-وزىن دامىتۋ كەرەك دەگەن كەڭەس بەردى.