«قاراعاي ورمانى» ەكوباعىن دامىتۋ جوباسى ەكى جىل بۇرىن – 2020 جىلدىڭ قاڭتارىندا باستالدى
الماتىدا مومىش ۇلى كوشەسىندەگى اۆتوحقكو-عا بارار جولدا ورنالاسقان «قاراعاي ورمانى» ەكوباعى اۋماعىندا ءداستۇرلى اعاش وتىرعىزۋ شاراسى ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
اكسيانىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى – كەزىندە ەكوباق قۇرۋ تۋرالى باستاما كوتەرگەن ECO FUND TABIGAT. كوشەت وتىرعىزۋ كوكتەمگى ناۋرىز مەيرامىنا ورايلاستىرىلىپ، جاسىل ەكونوميكا باسقارماسى مەن الاتاۋ اۋدانى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن قازاقستاننىڭ كوگالداندىرۋ قاۋىمداستىعىمەن بىرلەسىپ جۇرگىزىلدى. اكسياعا قازاقستاندىق بيزنەس وكىلدەرى دە بەلسەندى قاتىستى.
ەسكە سالا كەتسەك، «قاراعاي ورمانى» ەكوباعىن دامىتۋ جوباسى ەكى جىل بۇرىن – 2020 جىلدىڭ قاڭتارىندا باستالدى، ول كەزدە نەمقۇرايلى ەمەس ازاماتتاردىڭ قاتىسۋىمەن العاشقى 33 قاراعاي وتىرعىزىلدى. وتكەن ۋاقىت ىشىندە جوباعا تەك قوعام مەن ەرىكتىلەر عانا ەمەس، بيزنەس، جوعارى وقۋ ورىندارى، سونداي-اق جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار دا ءوز نازارىن اۋداردى. بۇگىنگى تاڭدا «قاراعاي ورمانى» اۋماعىندا 6000-نان استام اعاش ءوسىپ تۇر. اسىرەسە، جاسىل جەلەكتەردىڭ جەرسىنۋ پايىزى 100% قۇراعانى كوڭىلگە قۋانىش ۇيالاتادى. ءسويتىپ، باقتا ەگىلگەن كوشەت سانى جوسپارلانعان 35 مىڭ اعاشقا جۋىقتاپ كەلەدى. ۇيىمداستىرۋشىلار بىرنەشە جىلدان كەيىن، كەشە عانا پوليگون بولعان جەردە قالانى وتتەگىمەن بايىتاتىن ورمان وسەدى دەپ ۇمىتتەنەدى. ءقازىردىڭ وزىندە «قاراعاي ورمانى» قالا ءۇشىن قوسىمشا 219 توننا وتتەگى وندىرەدى، 197 توننا كومىرقىشقىل گازىن ءسىڭىرىپ، 120 تونناعا دەيىن شاڭ ۇستايدى.
ەكواكتيۆيستەر قالا اۋماعىن كوگالداندىرۋدىڭ وزەكتى ماسەلەسىن بىرنەشە رەت اتاپ ءوتتى. ماسەلەن، جوبا باسىندا بۇرىن ECO FUND TABIGAT جۇرگىزگەن جەكە زەرتتەۋ جاسىل كوشەتتەردىڭ الماتىدا ددۇ نورمالارى تالاپ ەتكەن مولشەردەن 4 ەسە از ەكەنىن كورسەتتى. جۋىردا بولىپ وتكەن تازا اۋانى قولداۋعا ارنالعان ميتينگتە كەلەسى ستاتيستيكا كەلتىرىلگەن: سوڭعى جىلدارى بىرنەشە ونداعان مىڭ ادام وكپە اۋرۋىنا شالدىققان. بۇل تاڭقالارلىق جايت ەمەس، ويتكەنى اۋا ساپاسىن ولشەيتىن ءپورتاتيۆتى داچيك، ميتينگكە قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىرىنىڭ ايتۋىنشا، رم2،5 دەڭگەيى بويىنشا بۇۇ نورمالارىنان 5 ەسە اسىپ تۇسەدى - 125 جوعارعى شەكتى مانگە قارسى 144. (ەسكەرتپە: PM2،5 بولشەكتەرى – قالقىما قاتتى ميكروبولشەكتەر جانە اۋاداعى سۇيىقتىقتىڭ ەڭ ۇساق تامشىلارى. ءىرى بولشەكتەردەن ايىرماشىلىعى، ولار بيولوگيالىق كەدەرگىلەردى جەڭە وتىرىپ، ورگانيزمگە كەلىپ تۇسەدى، سوندىقتان ادام دەنساۋلىعىنا ءقاۋىپ توندىرەدى). بۇل فاكتىگە جوبا باستاماشىلارى ءۇش جىل بۇرىن قوعام مەن بيلىك وكىلدەرىنىڭ نازارىن اۋدارعا بولاتىن. ميتينگكە قاتىسقان «تابيعات» ەكولوگيالىق وداعىنىڭ باسشىسى مەلس ەلەۋسىزوۆ اتاپ وتكەندەي، الماتىداعى اۋانىڭ لاستانۋى وتە ءقاۋىپتى دەڭگەيدە، ال بولاشاعى — وتە قايعىلى.
«كەڭەس زامانىندا كسرو عىلىم اكادەمياسىندا قالانىڭ ەكولوگيالىق سىيىمدىلىعى 700 مىڭ ادام، ودان اسىرۋعا بولمايدى دەپ انىقتالعان بولاتىن. ءقازىر الماتىدا ءۇش ميلليونعا جۋىق ادام تۇرادى، قالا قارقىندى ءوسىپ كەلەدى مۇنىڭ ءبىزدىڭ اۋىلدارىمىزدىڭ قاڭىراپ بوس قالۋىنا بايلانىستى، اۋىلداردا شارۋاشىلىق تولىق جويىلدى، بارلىعى كۇنكورىس قامىمەن قالاعا اتتانۋدا. كۇن سايىن الماتى كوشەلەرىمەن ميلليونعا جۋىق كولىك ءجۇرىپ وتەدى. كەپتەلىس كوپ، قوزعالىس جوق، ال بوس جۇرىستە تۇرعان كەزدە شىعارىندىلار وتە كوپ بولادى. مۇنىڭ ءبارى قالامىزدىڭ ەكولوگيالىق كليماتىنا كەرى اسەرىن تيگىزەدى»، - دەيدى مەلس ەلەۋسىزوۆ.
بۇل تۇرعىدا باقتاردى ساقتاۋ جانە جاڭا اعاشتاردى تۇراقتى وتىرعىزۋ قاجەتتىلىگى بۇرىنعىدان دا وزەكتى سيپات الادى. بۇعان دەيىن بۇل تۋرالى ECO FUND TABIGAT ءتوراعاسى تيمۋر ەلەۋسىزوۆ بىلاي دەپ ايتقان بولاتىن: «ءبىز ەكولوگياعا قاتىستى جاعدايدى كوپتەن بەرى كورىپ كەلەمىز. بارلىق قالا تۇرعىندارى كۇن سايىن ءبىزدىڭ قالامىزدىڭ ۇستىندە قالقىپ تۇرعان ءتۇتىندى باقىلاپ وتىرادى، سوندىقتان ءبىزدىڭ قور بارلىق كۇش-جىگەردى جۇمساپ، كوگالداندىرۋ قاجەتتىلىگىنە بارىنشا بەلسەندى نازار اۋدارۋعا تىرىسادى. قاراپايىم ازاماتتاردىڭ، بيلىكتىڭ جانە الەۋمەتتىك جاۋاپتى بيزنەستىڭ بىرلەسكەن كۇشىمەن عانا جاعدايدى جاقسارتا الامىز. ءبىزدىڭ ەكولوگيامىزدىڭ جىلارمان ءحالىن تۇزەتۋ ءبىر كۇننىڭ ءىسى ەمەس، الدىمىزدا ءالى دە كوپتەگەن جۇمىستار بار، سونداي-اق، بىزگە، ارينە، قولداۋ قاجەت».
قازىرگى تاڭدا «قاراعاي ورمانى» ەكوباعىندا ءبىزدىڭ وتاندىق ءتالىمباقتاردا وسىرىلگەن كادىمگى قاراعايدىڭ 330 كوشەتى وتىرعىزىلدى. قاراعايدىڭ پايداسى تۋرالى، ءتىپتى، ويلانۋدىڭ قاجەتى جوق. كوپتەگەن ساناتورييلەر مەن دەمالىس ۇيلەرى قاراعاي ورماندارىنىڭ جانىندا ورنالاسقانى بەكەر ەمەس. مۇنىڭ قىلقان جاپىراقتاردىڭ كوپ مولشەردە فيتونسيدتەردى – اۋرۋ تۋدىراتىن باكتەريالاردى جوياتىن زاتتار شىعاراتىندىعىنا بايلانىستى بولىپ كەلەدى.
جوبانىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنىڭ ماقساتى ەكوباق قۇرۋ عانا ەمەس، ەكوباقتى ودان ءارى بەلسەندى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. سونداي-اق جوبانى ىسكە قوسۋ كەزىندە ۋادە ەتىلگەندەي، ەكوباقتا كوشەتتەردى ۋاقتىلى سۋارۋ جۇمىستارى تۇراقتى جۇرگىزىلەدى. «ءبىزدىڭ كومپانيا قالانى كوگالداندىرۋ جوباسىنا 2020 جىلى قولداۋ كورسەتتى، ءبىز ەكوباق ۇيىمداستىرۋشىلارىمەن بەلسەندى ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرىپ كەلەمىز. قازىرگى تاڭدا ءبىزدىڭ جالپى كوشەتتەرىمىزدىڭ كوز الدىمىزدا جايقالا ءوسىپ كەلە جاتقانىن، قاعاز بەتىندەگى جوبادان قالانىڭ جاسىل قورىنىڭ ماڭىزدى بولىگىنە اينالعانىن كورۋ كوڭىل قۋانتادى. بۇل ءبىز بەن سىزدەردىڭ دەنساۋلىعىڭىز جانە الماتىنىڭ جالپى ەكولوگيالىق جاعدايى ءۇشىن زور پايدا اكەلەدى. سوندىقتان دا ءبىز «قاراعاي ورمانىن» دامىتۋعا تىكەلەي قاتىسۋدى جالعاستىرۋدامىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى «Evrika» كومپانياسىنىڭ كوممەرسيالىق ديرەكتورى دانيار ساسىقوۆ.
اكسيانى جوبانىڭ تۇراقتى دوستارىنا اينالعان كومپانيالار: ەلەكترونيكا مەن تۇرمىستىق تەحنيكانى ساتۋ بويىنشا وڭتۇستىك ءوڭىردىڭ كوشباسشىسى «Evrika»، «KUSTO Group»، «Global food CORPORATION»، «Saba Group»، «EPS Group Kazakhstan» جانە باسقا دا كومپانيالار بەلسەندى تۇردە قولدادى.