رەسپۋبليكالىق كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ بريفينگىندە № 11 قالالىق ەمحانانىڭ ەندوكرينولوگ-دارىگەرى ايجامال ەسيركەپوۆا قانت ديابەتىنىڭ الدىن الۋ جانە باقىلاۋ بويىنشا قاراپايىم، ءبىراق ءتيىمدى ۇسىنىستارىمەن ءبولىستى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz
دۇرىس تاماقتانۋ، تۇراقتى تۇردە جاتتىعۋلار جاساۋ جانە مەرزىمدى مەديسينالىق تەكسەرۋلەردەن ءوتۋ قانت ديابەتىنىڭ دامۋ ءقاۋپىن ازايتۋعا جانە جاعدايدى جاقسارتۋعا كومەكتەسەتىن نەگىزگى شارالار بولىپ وتىر.
قانت ديابەتى – زات الماسۋ بۇزىلىستارىمەن بايلانىستى اۋرۋلار توبى. قانت ديابەتىمەن اۋىراتىن ادامدار كومىرسۋلاردى دۇرىس سىڭىرە المايدى. ونىڭ سالدارىنان ولاردا گليۋكوزانىڭ (قانداعى قانت) كونسەنتراسياسى ەداۋىر ارتادى. گليۋكوزا - اعزاداعى نەگىزگى ەنەرگيا كوزى رەتىندە قىزمەت ەتەتىن قانتتىڭ ءبىر ءتۇرى.
سپيكەر قانت ديابەتى ميلليونداعان ادامدار كەزدەسەتىن جاھاندىق پروبلەماعا اينالعانىن اتاپ ءوتتى. وسىلايشا، بۇگىندە قازاقستاندا 516 مىڭنان استام ادام وسى دياگنوزبەن ءومىر سۇرەدى، ونىڭ 92،4%-ى 2 ءتيپتى قانت ديابەتىنە شالدىققان.
قانت ديابەتىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەتىن ءبىرقاتار نەگىزگى فاكتورلار بار، ولاردىڭ ىشىندە:
- يممۋندىق جۇيەنىڭ السىرەۋى؛
- مەتابوليكالىق پروسەستەردىڭ بۇزىلۋى؛
- گەنەتيكالىق بەيىمدىلىك؛
-جۇرەك-تامىر جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى؛
- كورتيكوستەرويدتى پرەپاراتتاردى قولدانۋ؛
- بۇيرەكۇستى بەزىنىڭ ديسفۋنكسياسى؛
- ۇيقى بەزىنىڭ پاتولوگياسى؛
- ارتىق سالماق جانە سەمىزدىك.
وسى فاكتورلاردىڭ ءارقايسىسى اعزاعا ءار ءتۇرلى اسەر ەتۋى مۇمكىن، اۋرۋدىڭ پايدا بولۋ ءقاۋپىن دە ارتتىرادى.
«قانت ديابەتىنىڭ الدىن الۋ بىرنەشە نەگىزگى پرينسيپتەردى ساقتاۋدى تالاپ ەتەدى: قانت پەن مايدىڭ از مولشەرى بار راسيونالدى تاماقتانۋ، تۇراقتى فيزيكالىق بەلسەندىلىك جانە ۋاقتىلى مەديسينالىق تەكسەرۋلەر»، — دەپ ءبولىستى ا.ەسيركەپوۆا.
سونىمەن قاتار، ەرتە ساتىداعى مەديسينالىق تەكسەرۋلەر قانت ديابەتىن انىقتاپ، ونىڭ دامۋىنا جانە ىقتيمال اسقىنۋلارعا جول بەرمەيدى.
دارىگەر قانت ديابەتىنىڭ سەبەپتەرى تۋرالى ايتىپ قانا قويماي، ول تۋرالى كەڭ تارالعان الىپ-قاشپا تۇسىنىكتەردى جوققا شىعاردى. مىسالى، سونداي تۇسىنىكتەردىڭ ءبىرى - تاتتىلەردى شامادان تىس تۇتىنۋ قانت ديابەتىن تۋدىرادى دەگەن وي. دەگەنمەن، دارىگەر قانت پەن تاتتىلەر سەمىزدىككە ىقپال ەتەتىن مايلى تاعامدار مەن الكوگولگە قاراعاندا 2 ءتيپتى قانت ديابەتىن دامىتۋ تۇرعىسىنان ءقاۋىپتى ەمەس ەكەنىن ءتۇسىندىردى. اۋرۋدىڭ سەبەپتەرى ايتارلىقتاي كۇردەلى جانە گەنەتيكا، سەمىزدىك جانە باسقا مەتابوليكالىق بۇزىلۋلار سياقتى ءبىرقاتار فاكتورلاردى قامتيدى.
مامان تۇقىم قۋالايتىن فاكتوردى ەسكەرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋداردى. جاقىن تۋىستارى قانت ديابەتىمەن اۋىراتىن ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا ەرەكشە نازار اۋدارۋى جانە قانداعى قانت دەڭگەيىنىڭ جوعارىلاۋ بەلگىلەرىن باقىلاپ جۇرۋلەرى ماڭىزدى.