قازۇوبت «اباي» جانە «ەۆگەنيي ونەگين» سپەكتاكلدەرىنىڭ جاڭا نۇسقالارىن ۇسىنادى
اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ۇلكەن ساحناسىندا وسى اپتادا ەكى تاريحي قويىلىم قويىلادى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz.
14 ساۋىردە كورەرمەندەر قاۋىمى پەتر يليچ چايكوۆسكييدىڭ ەڭ ايگىلى دە ماڭىزدى وپەرالارىنىڭ ءبىرى - «ەۆگەنيي ونەگين» سپەكتاكلىن اسىعا كۇتۋدە. ۇلى اقىن ا.س. پۋشكيننىڭ وسىنداي اتاۋمەن ولەڭمەن جازىلعان رومانىنا نەگىزدەلگەن ۇزدىك جاۋھار تۋىندى 140 جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە ءوزىنىڭ جوعارى رەپەرتۋارلىق رەيتينگىسىن ساقتاپ كەلەدى. ال اباي اتىنداعى قازۇوبت تەاترىنىڭ ساحناسىندا العاش قويىلعان قويىلىمنان كەيىن، 90 جىلعا جۋىق ۋاقىت وتكەندە، الماتى جۇرتشىلىعىنا وسى ولمەس كلاسسيكانىڭ جاڭا نۇسقاسى ۇسىنىلادى.
بۇل قويىلىمدى جاساۋدا حالىقارالىق كاسىبي ماماندار توبى جۇمىس ىستەدى. ولار - رەجيسسەر يرينا لىچاگينا (ماسكەۋ)، قويۋشى-سۋرەتشى كارينا اۆتانديلوۆا، جارىقتاندىرۋ بويىنشا سۋرەتشى كيەۆين ۆين-دجونس (شۆەسيا) جانە لاتۆيالىق بەينەسۋرەتشى ينەتا سيپۋنوۆا. بۇل وپەراداعى جارىق پەن دەكوراسيا، كوستيۋمدەر مەن بەينەپروەكسيا – مۇنىڭ ءبارى جاڭاشا ەستىلەدى، تەك مۋزىكاسى عانا وزگەرىسسىز قالادى. وركەستردى اباي اتىنداعى قازۇوبت ديريجەرى قانات وماروۆ باسقارادى.
«وپەرا قويىلىمدارىنىڭ كورەرمەندەرى ادەتتە ەكى ساناتقا بولىنەدى - ادەمى تاريحي كيىم كيىپ، كونسەرت تىڭداعىسى كەلەتىندەر جاعى جانە ەرەكشە، جاڭا قۇبىلىستى كۇتەتىندەر. مۋزىكا تىڭداپ، قويىلىمنان ءلاززات العىسى كەلەتىن قاراپايىم ادامدار دا بار. ءبىز اۋديتوريانىڭ وسى بولىگىنە نازار اۋدارىپ، قانشا ۋاقىت وتسە دە، ادامداردىڭ سەزىمى سول كۇيىندە قالاتىنى تۋرالى قاراپايىم ويدى جەتكىزگىمىز كەلدى. ورىنداۋشىلاردىڭ وسى مۋزىكا مەن ماتىنگە وزىندىك كوزقاراسىن ءبىلدىرۋى ماڭىزدى بولدى. «ەۆگەنيي ونەگين» وپەراسىنىڭ كەيىپكەرلەرى وتە جاس جانە قىزۋقاندى ادامدار. ولاردىڭ دا مىنەزدەرى ءسىز بەن بىزدەر سەكىلدى. كەيىپكەرلەر ارقىلى اركىم ءوزىن كورىپ، تاني الادى. جىلدار ءوتىپ، كورەرمەندەردىڭ قابىلداۋ جىلدامدىعى وزگەرىسكە ۇشىراۋدا، ال ءبىز بۇل وزگەرىستەرگە بەيىمدەلۋىمىز كەرەك»، - دەپ ءبولىستى يرينا لىچاگينا.
«اباي» وپەراسى – ەكى جاستىڭ ايدار مەن اجاردىڭ رومانتيكالىق جانە مۇمكىن ەمەس ماحاببات وقيعاسى تۋرالى، كونسەرۆاتيزم مەن رەفورماشىلدىق اراسىنداعى ماڭگىلىك كۇرەس بەينەسى. ونىڭ پريزماسى ارقىلى ادامداردىڭ جارىق پەن قاراڭعى جاقتارى سۋرەتتەلگەن. اباي مەن ونىڭ شاكىرتى ايدار وپەرادا قوعامنىڭ ەسكىرگەن زاڭدارىنا قارسى شىعادى. قوس كومپوزيتور ل.حاميدي مەن ا.جۇبانوۆتىڭ اسەم اۋەندەرى كەيىپكەرلەردىڭ ءتۇرلى جان تولعانىستارى مەن سەزىمدەرى ارقىلى ماحابباتقا، ۋايىمعا، قۋانىشقا، ماحابباتتان ايىرىلۋ كۇيىنىشىنە تولىقتاي ەنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. 1944 جىلى ونىڭ العاشقى قويىلىمى قويىلىپ، قازاقستان مادەنيەتىنىڭ جىلناماسىندا قازاق حالقى ءۇشىن جاڭا پاراعىن اشتى. مۇحتار اۋەزوۆ ليبرەتتوسىنا جازىلعان «اباي» وپەراسى قازاق حالقىنىڭ ءتول مادەنيەتى – سالت-داستۇرلەرى مەن نەگىزدەرىن، ەسكىرگەن قاعيدالارعا قارسىلىعىن، حالىقتىڭ دامۋى ءۇشىن جاڭا وزىق ويلارعا ۇمتىلىسىن كورسەتەتىن درامالىق قاقتىعىس الەمىن سۋرەتتەيدى.
«اباي» وپەراسى – قازاقتىڭ ۇلتتىق وپەرا ونەرىنىڭ دامۋىنداعى ماڭىزدى كەزەڭ. وندا احمەت جۇبانوۆ پەن لاتيف حاميدي ۇلى ويشىل اباي قۇنانبايەۆتىڭ ءتول اۋەندەرىن قولدانىپ، ولاردى ءبىر قيلى مۋزىكاسىمەن سينتەزدەپ، قازاق وپەرا كلاسسيكاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا نەگىز بولدى.
16 ساۋىردە اباي اتىنداعى قازۇوبت ءوز كورەرمەنىن وتكەن تاريحتى قايتا قاراۋعا شاقىرادى. ءبىر جاعىنان، بۇل قىزىقتى مۋزىكالىق جىرا اعىنى بولسا، ەكىنشى جاعىنان، العاشقى وپەرالىق پلاكاتتار مەن قويىلىمداردىڭ كوستيۋمدەرىن ۇسىناتىن تەاتر مۇراجايىنىڭ سيرەك كەزدەسەتىن باعالى جەرى. باستى پارتيالاردى كەزىندە اتى اڭىزعا اينالعان ەرمەك سەركەبايەۆ ورىنداعان ەدى.