بۇل پىكىردى الماتى قالاسى زاڭ كەڭەسشىلەرى پالاتاسىنىڭ مۇشەسى، ZAN BAR زاڭگەرلىك فيرماسىنىڭ جەتەكشىسى، «ءادىل سايلاۋ ءۇشىن» قوزعالىسىنىڭ وكىلى باۋىرجان بايتاعۇروۆ ايتتى.
بۇگىن ول ق ر پارلامەنتىنىڭ ءماجىلىسى جانە الماتى قالاسىنىڭ ءماسليحات دەپۋتاتتارىن سايلاۋدان حابار تاراتۋ بويىنشا جالپىقالالىق باسپا ءسوز ورتالىعىنىڭ الاڭىنداوتكەن بريفينگكە قاتىستى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ول «زاڭگەرلەر وداعى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ نەگىزىندە «ءادىل سايلاۋ ءۇشىن» شتابى جۇمىس ىستەيتىنىن ەسكە سالدى. شتابتىڭ مىندەتى – زاڭداردى ءتۇسىندىرىپ، سايلاۋ كەزەڭىندە مۇقتاج جاندارعا تەگىن زاڭگەرلىك كومەك نەمەسە كەڭەس بەرۋ.
«ءبىز ۇگىت-ناسيحاتپەن اينالىسپايمىز، ءبىز بەيتاراپ پوزيسيا ۇستانامىز، ءبىراق سوعان قاراماستان، ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – ەل حالقىن تولىققاندى قۇقىقتىق اقپاراتپەن قامتاماسىز ەتۋ»، - دەدى ب.بايتاعۇروۆ.
زاڭگەر 2023 جىلعى 19 قاڭتاردا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستان حالقىنا پارلامەنت ءماجىلىسى مەن ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتەن تىس سايلاۋىن وتكىزۋ تۋرالى مالىمدەمە جاساعانىن ەسكە سالدى. وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسى ءماجىلىستى تاراتۋ جانە ءماسليحاتتاردىڭ وكىلەتتىكتەرىن مەرزىمىنەن بۇرىن توقتاتۋ تۋرالى جارلىقتارعا قول قويدى.
ەل پرەزيدەنتى ءوز جولداۋىندا دەپۋتاتتاردىڭ جاڭارعان قۇرامى بۇرىنعى قالپىندا جۇمىس ىستەي بەرەتىنىنە، دەگەنمەن، ەلدى جان-جاقتى جاڭعىرتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
«بۇگىن تاڭعى ساعات 7-دەن باستاپ رەسپۋبليكا بويىنشا سايلاۋ ۋچاسكەلەرى اشىلدى، وندا قازاقستاندىقتار وزدەرىنىڭ ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىگىن كورسەتە وتىرىپ، كەشكى ساعات 8-گە دەيىن داۋىس بەرە الادى»، - دەپ جالعاستىردى «ءادىل سايلاۋ ءۇشىن»قوزعالىسىنىڭ وكىلى.
ايتا كەتەيىك، ءماجىلىس سايلاۋى ارالاس جۇيە بويىنشا وتەدى: 69 دەپۋتات (70 پايىز) پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا، 29 (30 پايىز) ءبىر مانداتتى وكرۋگتەردەن سايلانادى. وبلىستار مەن رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ ءماسليحاتتارىنا سايلاۋ دا ارالاس جۇيە بويىنشا، ءبىراق 50-دەن 50-گە دەيىنگى اراقاتىناستا، ال اۋداندار مەن وبلىستىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ ءماسليحاتتارىنا – ءبىر مانداتتى وكرۋگتەر بويىنشا عانا وتەدى. بۇعان دەيىن تومەنگى پالاتا مەن جەرگىلىكتى وكىلدى ورگاندارعا سايلاۋ تەك پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا وتەتىن. بىلتىر ارالاس جۇيەگە كوشۋدى كوزدەيتىن زاڭناماعا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.
ەلىمىزدە تىركەلگەن جەتى پارتيا سايلاۋعا جىبەرىلدى. ءبىر مانداتتى وكرۋگتەر بويىنشا داۋىس بەرۋ ناتيجەسى بويىنشا بولىنەتىن ماجىلىستەگى 29 ورىن ءۇشىن جۇزدەگەن كانديدات تالاسادى. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ماجىلىستەگى كۆوتاسى الىنىپ تاستالدى. سايلاۋ بيۋللەتەندەرىندە «بارىنە قارسىمىن» دەگەن باعان بولادى.
ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ مالىمەتىنشە، كەشە ساعات 18:00-دەگى جاعداي بويىنشا وسك ەلىمىزدىڭ بارلىق 7 ساياسي پارتياسىنىڭ پارلامەنت ءماجىلىسى دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ پارتيالىق تىزىمدەرىن تىركەدى، ونىڭ ىشىندە 281 كانديدات بار، ولاردىڭ 107ء-سى - ايەل ادامدار، جاستار جانە مۇگەدەكتىگى بار تۇلعالار. زاڭعا سايكەس تىزىمگە ەنگىزىلگەن جالپى ساننىڭ كەمىندە 30 پايىزىن قۇرايتىن ايەلدەر، جاستار جانە مۇگەدەكتەر.
باۋىرجان بايتاعۇروۆ سايلاۋ ءادىل ءوتۋى ءۇشىن باقىلاۋشىلاردىڭ ءرولى اسا ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«باقىلاۋشىلار پروسەستى وبەكتيۆتى تۇردە باقىلايدى. بايقاۋشىلاردىڭ باستى مىندەتى سايلاۋدىڭ ءادىل جانە شىنايى وتۋىنە كومەكتەسۋ بولعاندىقتان، ولار سايلاۋ ناتيجەسىنە مۇددەلى بولماۋى كەرەك. ولار ءۇشىن باستى قاعيدا – سايلاۋعا وبەكتيۆتى باعا بەرۋ»، - دەدى ب.بايتاعۇروۆ.
ولار كەلەسى مىندەتتەردى اتقارادى.
• مۇقيات باقىلاۋ ارقىلى كوزگە تۇسكەن پروبلەمالار مەن زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا نازار اۋدارۋ جانە ولاردى بولدىرماۋ
• حالىققا پروسەسس تۋرالى ەسەپ بەرۋ، پروبلەمالاردى انىقتاۋ جانە ولاردىڭ سايلاۋ ناتيجەلەرىنە اسەرىن باعالاۋ ارقىلى داۋىس بەرۋ پروسەسىنىڭ اشىقتىعىن ارتتىرۋ.
• سايلاۋدىڭ ادىلدىگىن، سايلاۋدىڭ قانشالىقتى «قولايلى» نەمەسە «ەركىن جانە ءادىل» وتكەنىن جانە ونىڭ ناتيجەلەرى سايلاۋشىلاردىڭ ەركى قانشالىقتى كورىنگەنىنە باعا بەرەدى.
• ءادىل سايلاۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن سايلاۋ ساياساتى مەن پروسەدۋرالارىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى ۇسىنادى.
«باقىلاۋشى – بەلسەندى ازاماتتىق ۇستانىمى بار، سايلاۋ پروسەسىنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋدى قالايتىن جانە وعان ۇلەس قوسا الاتىن ادام»، - دەدى سپيكەر.
بايقاۋشىلاردىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭنىڭ 20-1 بابىمەن رەتتەلەدى. ق ر قوعامدىق بiرلەستiكتەرiنەن، كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدارىنان بايقاۋشىنىڭ وكiلەتتiگi ونىڭ تەگi، اتى، اكەسiنiڭ اتى كورسەتiلە وتىرىپ، جازباشا تۇردە كۋالاندىرىلۋى تيiس. بۇل قۇجات باقىلاۋشىنى جىبەرگەن ۇيىمنىڭ مورىمەن كۋالاندىرىلادى جانە باقىلاۋشىنىڭ جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قۇجاتتى كورسەتكەن كەزدە جارامدى. قۇجاتتار بايقاۋشىنى تiركەۋ ءۇشiن ول تۋرالى ءمالiمەتتەر تiزiلiمiنە ەنگiزiلۋ ارقىلى سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسىنا نەمەسە ونى الماستىراتىن ادامعا تابىس ەتiلەدi. وسىلايشا، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭدا ۋچاسكەلىك جانە اۋماقتىق كوميسسيالاردا الدىن الا تىركەلۋدىڭ ەشقانداي راسىمدەرى قاراستىرىلمايدى؛ سونداي-اق بايقاۋشىنىڭ داۋىس بەرۋ كۇنى تۇراقتى تۇردە سايلاۋ ۋچاسكەسىندە بولۋى تالاپ ەتىلمەيدى، ول ءوز ۇيىمى جىبەرگەن سايلاۋ ۋچاسكەسىنەن شىعىپ، قايتا كىرە الادى. جالعىز شەكتەۋ – داۋىستاردى ساناۋ باستالعانعا دەيىن (جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا 20:00) سايلاۋ ۋچاسكەسىنە ورالۋ قاجەتتىلىگى. داۋىستاردى ساناۋ باستالعاننان كەيىن سايلاۋ ۋچاسكەسىنەن شىعىپ كەتكەن بايقاۋشى داۋىستاردى ساناۋ جۇرگىزىلىپ جاتقان مەكەمەگە قايتا كىرە المايدى.