20 ناۋرىزدان باستاپ الماتى قالاسى مەن الماتى وبلىسىنىڭ مەملەكەتتىك ورمان قورى اۋماعىندا ءورت ءقاۋىپتى كەزەڭ جاريالاندى. بۇل تۋرالى وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ بريفينگىندە الماتى تجد مەملەكەتتىك ءورت باقىلاۋ باسقارماسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى ەركەبۇلان جۇماتايەۆ مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz.
الماتى قالاسىنىڭ اۋماعىندا ىلە-الاتاۋ ۇلتتىق تابيعي پاركى (19 مىڭ 803 گا)، مەدەۋ تابيعي پاركى (708،2 گا) جانە ەرەكشە قورعالاتىن تابيعي اۋماقتار بولىپ تابىلاتىن "باۋم توعايى" (137،7 گا) بار.
جاز-بۇل تابيعي ورتتەردىڭ پايدا بولۋ ءقاۋپى ەداۋىر ارتاتىن ۋاقىت. ولار قورشاعان ورتاعا، ەكونوميكاعا جانە ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا ەلەۋلى زيان كەلتىرۋى مۇمكىن.
وسىعان بايلانىستى، 8-14 شىلدە ارالىعىندا ءورت قاۋىپسىزدىگى تالاپتارىنىڭ بۇزىلۋىنىڭ الدىن الۋ بويىنشا مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگانداردى تارتا وتىرىپ، "ورمان" پروفيلاكتيكالىق ءىس-شاراسى وتكىزىلدى، ونىڭ شەڭبەرىندە تجد، جپق جانە ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ اۋماقتىق ينسپەكسياسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ اراسىنان بىرلەسكەن موبيلدىك توپتار قۇرىلدى.
"موبيلدىك توپتارمەن 62 رەيد جۇزەگە اسىرىلدى، 5 مىڭنان استام جادىناما تابىس ەتىلدى، 27 وت جاعۋدىڭ جولىن كەستى، جالپى سوماسى 1،4 ملن تەڭگەدەن استام سوماعا 27 ادام اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى"، - دەدى ەركەبۇلان جۇماتايەۆ.
رەيدتىك ءىس-شارالاردى جۇرگىزۋ ءۇشىن تەپلوۆيزورلارمەن جانە قۇلاقتاندىرۋ جۇيەسىمەن جابدىقتالعان پيلوتسىز ۇشۋ اپپاراتتارى (دروندار)، قۇلاقتاندىرۋ قۇرىلعىسى، ات جانە جاياۋ پاترۋلدەر قولدانىلادى.
"ءورت قاۋىپتىلىگى جوعارى كەزەڭدە ءورتتى ءسوندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن المااراسان شاتقالىندا ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتى مەحانيكالاندىرىلعان كۇزەت ۇيىمداستىردى. سونداي – اق، ورمان-ساياباق جانە تاۋ بوكتەرىندەگى الاپتاردا جيىنتىق جاساق قۇرىلدى، جيىنتىق جاساق رەتىندە تاۋلىك سايىن جەكە قۇرامنىڭ 13 ادامى جانە 2 بىرلىك تەحنيكا كەزەكشىلىككە الىنادى"، - دەدى ە.جۇماتايەۆ.
قۇرعاق وسىمدىكتەردى ءسوندىرۋ ءۇشىن قولدا بار ءورت ءسوندىرۋ قۇرالدارى (كرەپۋشكي، "ەرماك" ريۋكزاك ءورت سوندىرگىشتەرى، كۇرەكتەر، "انگارا" ورمان ءورت ءسوندىرۋ قوندىرعىسى) دايىندىققا كەلتىرىلدى.
سونىمەن قاتار، تاۋلى جەرلەردە ورتتەردى سوندىرۋگە قازاۆياقۇتقارۋ جانە قازاۆياقورعاۋ اۆياسيالىق بولىمشەلەرى جاۋىنگەرلىك دايىندىقتا بار . ۇلكەن الماتى، پارحاچ، يۋناتسكوە جانە الماتى اۋەجاي كولدەرىنەن اۆياسيالىق تەحنيكامەن سۋ الۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلعان.
"ازاماتتىق قورعاۋ قىزمەتتەرىن جاتتىقتىرۋ ماقساتىندا 15-16 مامىردا دەپارتامەنتتىڭ احۋالدىق زالىندا جەدەل شتابتى ورنالاستىرا وتىرىپ، "الاۋ-2024" رەسپۋبليكالىق كوماندالىق-شتابتىق وقۋ - جاتتىعۋىنا قاتىستى"، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.
بۇدان باسقا، تابيعي ورتتەردىڭ الدىن الۋدى اۆتوماتتاندىرۋ، سونداي-اق ىقتيمال ورمان ورتتەرىن ەرتە انىقتاۋ ماقساتىندا "مەدەۋ" ءموتپ اۋماعىندا وپتيكالىق-سەنسورلىق تەليەۆيزيالىق باقىلاۋ كامەرالارى جۇمىس ىستەيدى.
اۋداندىق بولىمشەلەر اكىمدىكتەرمەن بىرلەسىپ قۇرعاق وسىمدىكتەردى شابۋ جانە مينەرالدانعان جولاقتار قۇرۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزۋدە. بۇگىنگى تاڭدا شامامەن 202 گا شابىلدى، جوسپار بويىنشا 212،4 گا، ۇزىندىعى 83 كم-دەن اساتىن مينەرالدانعان جولاقتار قۇرىلدى (جوسپار بويىنشا 92،2 كم).
وكق سپيكەرى تاۋلى جەرلەردە ءورت قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە ورتتەر تىركەلمەگەنىن اتاپ ءوتتى.
"قۇرعاق وسىمدىكتەردىڭ جانۋ سانى ءۇش ەسەگە ازايىپ، 54 جانۋدى قۇرادى (الاتاۋ – 22، تۇركسىب – 12، جەتىسۋ – 8، مەدەۋ – 5، بوستاندىق – 3، ناۋرىزباي – 3، اۋەزوۆ – 1)، ولاردىڭ اۋدانى 0،6 گا (2023 جىلى – 7،1 گا) قۇرادى"، - دەپ قوستى ول.
بريفينگكە قاتىسقان الماتى تجد مەملەكەتتىك ءورت باقىلاۋ باسقارماسىنىڭ باس مامانى، ازاماتتىق قورعاۋ مايورى دارىن مۇقانوۆ تابيعي ورتتەر كوپ جاعدايدا ادامي فاكتور سەبەبىنەن بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.
جانۋدىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى حالىقتىڭ وتپەن ابايسىز جۇمىس ىستەۋى جانە تۇرمىستىق قوقىستارمەن كۇن ساۋلەسىنىڭ اسەرىنەن پايدا بولاتىن "ۇلكەيتكىش اينەك ەففەكتىسى" دەپ اتالاتىن قۇرعاق زاتتىڭ وزدىگىنەن جانۋى بولدى (اينەك بوتەلكەلەرى، اينەك سىنىقتارى جانە ت.ب.).
قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىن وتقا وتە مۇقيات بولۋعا جانە ءورت قاۋىپسىزدىگى ەرەجەلەرىن قاتاڭ ساقتاۋعا شاقىرادى:
- دەمالىس ورىندارىندا ءورت تۋدىرۋى مۇمكىن قوقىستى قالدىرماڭىز جانە وزىڭىزبەن بىرگە الىپ ءجۇرىڭىز؛
- جانىپ تۇرعان سىرىڭكەلەردى، تەمەكى تۇقىلدارىن تاستاماڭىز، قۇرعاق ءشوپتى كۇيدىرمەڭىز؛
- وت جاعۋعا جول بەرمەڭىز، وسى ماقساتتار ءۇشىن بولىنبەگەن جەرلەردە گريلدەر مەن باسقا دا تاماق دايىنداۋعا ارنالعان قۇرىلعىلاردى پايدالانباڭىز.
ەرەكشە قورعالاتىن تابيعي پاركتەر اۋماقتارىنداعى ورماندارداعى ءورت قاۋىپسىزدىگى تالاپتارىن بۇزعانى ءۇشىن "اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى" قازاقستان رەسپۋبليكاسى كودەكسىنىڭ 367-بابىنىڭ 3-بولىگى بويىنشا اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك كوزدەلگەن جانە جەكە تۇلعالارعا 100 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋعا اكەپ سوعادى، ال وزگە دە اۋىر زارداپتار تۋىنداعان جاعدايلاردا ق ر قىلمىستىق كودەكسى شەڭبەرىندە قىلمىستىق جاۋاپتىلىق كوزدەلگەن (204-باپ 2-باپ).