«ۆيتيليگو جانە تەرى ساۋلىعى ورتالىعى» الماتى كلينيكاسىندا ۆيتيليگو تۋرالى حاباردار بولۋ ايى شەڭبەرىندە وسىرىلمەگەن ەپيدەرمالدىق جاسۋشالاردى ترانسپلانتاتتاۋ بويىنشا كورسەتىلىم وپەراسياسى ءوتتى.
ۆيتيليگو ناۋقاستارىن ەمدەۋدە پاسيەنتتىڭ ساۋ تەرىسىن ترانسپلانتاتتاۋعا نەگىزدەلگەن مۇنداي وپەراسيا بۇگىندە الەمدەگى ەڭ ءتيىمدى بولىپ سانالادى. ونىڭ كومەگىمەن ناتيجەلەر تەرى قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى ايتارلىقتاي تومەن قول مەن اياقتان باسقا، 85%-دان 100%-عا دەيىن رەپيگمەنتاسياعا (ۆيتيليگو وشاعىنىڭ جابىلۋى) قول جەتكىزۋگە بولادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz قازاقپاراتقا سىلتەمە جاساپ.
العاش رەت وسىرىلمەگەن ەپيدەرمالدىق جاسۋشالاردى ترانسپلانتاتتاۋ وپەراسياسى قازاقستاندا سەگىز جىل بۇرىن شىمكەنت قالاسىندا دۇنيەجۇزىلىك ۆيتيليگو قورىنىڭ دەلدالدىعىمەن ءۇندىستاننان كەلگەن مەديسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور داۆيندەر پارسادتىڭ قاتىسۋىمەن جۇرگىزىلدى. 2015 جىلى قازاقستاندىق دارىگەرلەر توبى ءۇندىستاندا وقۋدان ءوتتى. سودان بەرى ەلدەگى «ءۇندى ءادىسى» تەك قىزمەتكە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ترانسپلانتاتتاۋ كەزىندە تەرى جاسۋشالارىنىڭ جاقسى ومىرشەڭدىگىنە ىقپال ەتەتىن ترانسپلانتاتتاۋدىڭ جەكە كەزەڭدەرىن جەتىلدىردى. تمد ەلدەرىنەن مۇنداي وپەراسيانى تەك الماتى مەن تاشكەنت دارىگەرلەرى جۇرگىزەدى.
قازاقستاندىق دارىگەرلەردىڭ پىكىرىنشە، اۋرۋدى ەمدەۋدىڭ حيرۋرگيالىق ادىستەرى ۆيتيليگونىڭ سەگمەنتتىك تۇرىندە ءتيىمدى (اق داقتار دەنەنىڭ ءبىر جاعىندا ورنالاسقان كەزدە). بۇل جاعدايدا ەمدەۋ ناتيجەلەرى ماڭگى قالادى. سەگمەنتتىك فورماداعى رەميسسيا جەتى جىل، بۇل الەمدىك ستاندارتتارعا سايكەس كەلەدى. سونداي-اق، حيرۋرگيا فوتوتەراپيامەن ەمدەۋدەن كەيىنگى ناتيجەلەرى ءتيىمدى وزگەرىستەرگە اكەلمەگەن پاسيەنتتەر ءۇشىن قولايلى. وپەراسياعا قويىلاتىن ماڭىزدى تالاپتاردىڭ ءبىرى - ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ءورشۋدىڭ بولماۋى.
بۇگىندە وتاندىق دارىگەرلەر 133 ترانسپلانتاتتاۋ جاسادى. سەرپىندى ناتيجە بەتتە 100%-عا دەيىن رەپيگمەنتاسيانىڭ بولۋى. سوڭعى جىلدارى حيرۋرگيالىق ءادىستى قولدانا وتىرىپ، قولدارداعى وشاقتىڭ 35-40% جابىلۋىنا قول جەتكىزىلدى. ءقازىر دارىگەرلەر بۇل ناتيجەلەردى جاقسارتۋ بويىنشا جۇمىستى جالعاستىرۋدا.
الەمدىك تاجىريبە ۆيتيليگومەن ەمدەۋدەن كەيىنگى رەميسسيانىڭ ورتاشا ۇزاقتىعى ورتا ەسەپپەن ءتورت جىل ەكەنىن كورسەتەدى. قازاقستاندا العاش رەت كەشەندى ەمدەۋدەن كەيىن رەميسسيانىڭ كلينيكالىق جاعدايى تىركەلدى - 14 جىل.
دارىگەرلەر شەتەلدىك ساراپشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن ينديكاتيۆتى وپەراسيا جاساعان پاسيەنت 25 جاستا. اق داقتار ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن ماڭدايى مەن يەگىندە پايدا بولدى. دارىگەرلەر قوس سەگمەنتتى ۆيتيليگو دەگەن دياگنوز قويدى. ءبىر جىلدىڭ ىشىندە فوتوتەراپيانىڭ كومەگىمەن پروگرەسسيا مەن رەپيگمەنتاسيانى تەك 15% توقتاتۋعا قول جەتكىزىلدى. تومەن ناتيجە اۋرۋدىڭ بۇل ءتۇرى فوتوتەراپيا ادىسىمەن جاقسى ەمدەلمەگەندىگىمەن بايلانىستى، ءبىراق ۆيتيليگونى توقتاتادى. سەگمەنتتىك ۆيتيليگو-حيرۋرگيالىق ەمدەۋدىڭ نەگىزگى كورسەتكىشى. دارىگەرلەر ءبىر جىل بويى اق داقتاردىڭ وسپەۋىنە بايلانىستى ءبىر جارىم ساعاتقا سوزىلعان وسىرىلمەگەن ەپيدەرميس جاسۋشالارىن ترانسپلانتاتتاۋ وپەراسياسى فوكۋستىڭ ەڭ جوعارى جابىلۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىمدى.
كورمەلىك وپەراسيانى تاجىريبەلى دارىگەرلەر دەرماتو-كوسمەتولوگ، مەديسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دۇنيەجۇزىلىك ۆيتيليگو-2023 كۇنىنىڭ پرەزيدەنتى ا. ك. ابدراحمانوۆا جانە دەرماتولوگ ا. ا. قاسىمحانوۆا جۇرگىزدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ماۋسىم ايىن ۆيتيليگو تۋرالى حاباردار ەتۋ ايى دەپ جاريالادى. ماۋسىم ايىندا قازاق دەرماتولوگيا جانە ينفەكسيالىق اۋرۋلار عىلىمي ورتالىعى مەن الماتى قالاسىنىڭ ۆيتيليگو جانە تەرى ساۋلىعى ورتالىعى ءتۇرلى ءىس-شارالار وتكىزەدى. العاش رەت قازاقستاننىڭ الماتى قالاسى 13ء-شى دۇنيەجۇزىلىك ۆيتيليگو كۇنىنىڭ حالىقارالىق شتاب-پاتەرى بولىپ تاڭدالدى.
ۆيتيليگو بەت تەرىسىن جانە دەنەنى داقتارمەن اعارتادى. بۇل بولجانبايتىن، سوزىلمالى، ينفەكسيالىق ەمەس، اۋتويممۋندىق تەرى اۋرۋى، ول ءاربىر ءجۇز ادامنىڭ بىرەۋىنە ءارتۇرلى دارەجەدە اسەر ەتەدى. ۆيتيليگو ولىمگە اكەلمەيدى جانە ەشقانداي ورگانيكالىق زيان كەلتىرمەيدى، ءبىراق كەيدە ناۋقاس ادامنىڭ جانە ونىڭ وتباسىنىڭ الەۋمەتتىك ومىرىنە قاتتى اسەر ەتەدى. اۋرۋ كەز-كەلگەن جاستاعى كەز-كەلگەن ادامعا اسەر ەتۋى مۇمكىن، ءبىراق ادەتتە بۇل جاعداي جيىرما جاسقا دەيىن داميدى، ياعني كوپتەگەن بالالار ۆيتيليگومەن ءومىر سۇرەدى.
ءبىر جىلدىڭ ىشىندە قازاقستاندىق دەرماتولوگيالىق مەكەمەلەرگە ۆيتيليگو پروبلەمالارىمەن 15 مىڭنان استام پاسيەنت جۇگىندى. بۇل كورسەتكىش 2-3 ەسە جوعارى بولۋى مۇمكىن، ويتكەنى كوپتەگەن دارىگەرلەر مەن پاسيەنتتەر ۆيتيليگونى ەمدەۋدىڭ ىقتيمال ادىستەرى تۋرالى حاباردار ەمەس. كوبىسى ۇيالشاقتىققا، كوپشىلىك الدىندا ايىپتاۋعا جانە ستيگماعا بايلانىستى اۋرۋدى جاسىرۋدى ءجون كورەدى جانە دارىگەرگە بارمايدى، بۇل ەمدەۋ ءۇشىن ۇلكەن كەدەرگى بولىپ تابىلادى.