جول ەرەجەسىن ءجيى بۇزاتىندارعا جازا قاتاڭداتىلا ما؟
قازاقستاندا جول قوزعالىسى ەرەجەسىن ءجيى بۇزاتىن جۇرگىزۋشىلەرگە جازانى كۇشەيتۋ ۇسىنىلۋدا. بۇل تۋرالى Aqshamnews.kz سايتى حابارلايدى.
سەناتور مارات قوجايەۆ ۇكىمەتكە جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىندا ايىپپۇلداردى قاتاڭداتۋ جانە 50% جەڭىلدىكتى الىپ تاستاۋ قاجەتتىگىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ايىپپۇل جۇيەسى ءتيىمسىز بولىپ وتىر، ويتكەنى ەرەجە بۇزعان جۇرگىزۋشىلەر جاۋاپكەرشىلىكتى تولىق سەزىنبەيدى جانە ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتارىن قايتالاۋعا بەيىم.
اسىرەسە الماتى قالاسىنداعى جاعداي الاڭداتارلىق. 2024 جىلى مۇندا 4 ميلليوننان استام جول ەرەجەسىن بۇزۋ دەرەگى تىركەلگەن. ونىڭ 3،7 ميلليونى ارنايى اۆتوماتتاندىرىلعان كامەرالار ارقىلى انىقتالعان. كەيبىر جۇرگىزۋشىلەر بىرنەشە ونداعان رەت ەمەس، جۇزدەگەن رەت زاڭ بۇزعان. مىسالى، ءبىر ازامات 143 رەت جول قوزعالىسى ەرەجەسىن ەلەمەگەن.
بۇل كورسەتكىشتەر جول قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ايىپپۇل جۇيەسىن قايتا قاراۋ قاجەتتىگىن كورسەتەدى. سەناتوردىڭ پىكىرىنشە، قازىرگى جەڭىلدىكتەر كەيبىر جۇرگىزۋشىلەر ءۇشىن ايىپپۇلدى «جەڭىل جازا» رەتىندە قابىلداۋعا اكەلەدى، ال بۇل جولداعى تارتىپسىزدىكتى ودان ءارى كۇشەيتەدى.
قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا جول ەرەجەسىن بۇزعاندارعا بەلگىلى ءبىر مولشەردە ايىپپۇل سالىنادى، الايدا جۇرگىزۋشىلەر ونى 50% جەڭىلدىكپەن تولەي الادى. بۇل كەيبىر ازاماتتارعا زاڭدى اينالىپ ءوتۋ مۇمكىندىگىن بەرىپ، قايتا-قايتا ەرەجە بۇزۋعا يتەرمەلەۋى مۇمكىن. سوندىقتان جەڭىلدىك الىنىپ تاستالسا، ايىپپۇل تولەۋ مىندەتتەمەسى تولىق ساقتالىپ، جۇرگىزۋشىلەر ءۇشىن ۇلكەن ساباق بولار ەدى.
مارات قوجايەۆ بۇل ۇسىنىستى جول قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى قادام دەپ ەسەپتەيدى. ونىڭ ايتۋىنشا، اكىمشىلىك جازا تەك ايىپپۇلمەن شەكتەلمەي، قايتالانعان ءتارتىپ بۇزۋشىلارعا قوسىمشا شارالار قولدانۋ قاجەت.
مۇنداي وزگەرىستەر ەنگىزىلسە، جول ەرەجەسىن قاساقانا بۇزاتىندار ءۇشىن ۇلكەن سوققى بولماق. بۇل، ەڭ الدىمەن، كولىك جۇرگىزۋشىلەرىنىڭ ءتارتىبىن كۇشەيتۋگە، جولدارداعى قاۋىپسىزدىكتى ارتتىرۋعا جانە جول اپاتتارىنىڭ سانىن ازايتۋعا باعىتتالعان.
دەگەنمەن، بۇل باستاما قوعامدا ءتۇرلى پىكىر تۋدىرۋى مۇمكىن. كەيبىر جۇرگىزۋشىلەر ايىپپۇلدىڭ قىمباتتاۋى ەكونوميكالىق جاعدايعا اسەر ەتەتىنىن العا تارتۋى مۇمكىن. ءبىراق باستى ماقسات – ادام ءومىرىن ساقتاۋ جانە جولداعى ءتارتىپتى رەتتەۋ.
الداعى ۋاقىتتا ۇكىمەت بۇل ۇسىنىستى قاراستىرىپ، ءتيىستى شەشىم قابىلدايدى. ەگەر ۇسىنىس قولداۋ تاپسا، ايىپپۇل جۇيەسى ايتارلىقتاي وزگەرۋى مۇمكىن.