الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى مەن «الماتىباسجوسپار» عزي» ج ش س 2040 جىلعا دەيىن الماتى قالاسىنىڭ جاڭا باس جوسپارىن قوعامدىق تالقىلاۋدى جالعاستىرىپ جاتىر. ەكىنشى كۇنى ساراپشىلار، قوعام وكىلدەرى مەن قالانىڭ بارلىق اۋداننىڭ اكىمدەرى كولىك ينفراقۇرىلىمىن، الماتى اگلومەراسياسىن جانە ينجەنەرلىك جەلىلەردى دامىتۋدى، سونىمەن قاتار، الماتىداعى اۋانىڭ لاستانۋ ماسەلەسىن شەشۋ جولدارىن تالقىعا سالدى، - دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz
ترانزيتتىك باعىتتى دامىتۋ – قالانىڭ ماڭىزدى قالا قۇرىلىسى قاعيداسىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. جاڭا باس جوسپاردا جاياۋ جۇرگىنشىلەر ينفراقۇرىلىمىن ودان ءارى كەڭەيتۋگە، الماتىنىڭ بارلىق اۋدانىندا تۇرعىندار ءۇشىن جاڭا سەرۋەندەۋ ايماقتارىن قۇرۋعا باسا نازار اۋدارىلعان.
بۇعان قوسا، جاڭادان جولاقتار جاساۋ ارقىلى نەگىزگى قوعامدىق كولىك دالىزدەرىن (BRT، LRT، مەترو) ۇيىمداستىرۋ، سونىمەن بىرگە ۆەلوسيپەد جولدارى جەلىسىن، ۆەلوسيپەد پەن ەلەكترلى ساموكاتتى جالعا بەرۋ جۇيەسىن دامىتۋ جوسپارعا ەنگەن.
الماتى وبلىسىنىڭ ورتالىعى قونايەۆ قالاسىن دامىتۋ ۋربانيزاسيانى جەدەلدەتەدى – بولجام بويىنشا 2030 جىلعا قاراي وڭىردە شامامەن 4،5 ميلليون ادام بولادى. باستى مىندەتتىڭ ءبىرى – ورتالىق قالا مەن اگلومەراسيانى دامىتۋدى ۇندەستىرۋ، ءبىرتۇتاس كولىكتىك شەڭبەرگە بايلانىستىرۋ، سەرىكتەس قالالاردى جانە اگلومەراسيانىڭ باسقا ەلدى مەكەندەرىن پوليسەنترلىك دامۋ قاعيداسى بويىنشا دامىتۋدى قامتاماسىز ەتۋ، تۇرعىندار ءۇشىن قاجەتتى الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم قۇرۋ جانە جاڭا جوعارى ءونىمدى جۇمىس ورىندارىن ۇيىمداستىرۋ. بۇل اگلومەراسيا حالقىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى مەن جاقسى تۇرۋىنداعى ايىرماشىلىقتى قىسقارتۋعا ءتيىس.
ەكولوگيالىق ماسەلەلەر باس جوسپاردى ازىرلەۋشىلەردىڭ ەرەكشە نازارىندا. اۋاعا زياندى زاتتار شىعارىندىلارىن ازايتۋ ءۇشىن قۇرىلىس جوبالارىن جوبالاۋ كەزىندە جەلدەنۋ رەجيمىن ەسكەرىپ، جەو-2ء-نى گازعا اۋىستىرۋ، ونەركاسىپتىك كاسىپورىندار مەن جەكە تۇرعىن ۇيلەرگە گاز تارتۋ جوسپارعا ەنگەن. جاڭا 5 پوليورتالىقتىڭ باس جوسپارلارىنا تەحنيكالىق شارتتاردى ازىرلەۋ كەزىندە اۋا اعىنى قوزعالىسىن ەسكەرۋ قاجەت. بۇل ءۇشىن قۇرىلىستىڭ قالانىڭ اۋا باسسەينىنە اسەرىن زەرتتەۋ كەزىندە ماتەماتيكالىق مودەلدەۋدى قولدانۋ، اەراسيانى جاقسارتۋ ءۇشىن ساۋلەت-قالا قۇرىلىسى ادىستەرىن ازىرلەۋ ۇسىنىلادى.
باس جوسپاردا جوعارى ساپالى ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم قاراستىرىلعان. ورتالىقتاندىرىلعان ينجەنەرلىك جەلى جوق بوس اۋماقتاردا جىل سايىن 280 شاقىرىم سۋ قۇبىرى جەلىسىن تارتۋ جانە قالاداعى قولدانىستاعى 104 شاقىرىمدى جاڭارتۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل 2025 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي الماتىلىقتاردىڭ ورتالىق سۋمەن قامتۋ دەڭگەيىن 100 پايىزعا دەيىن ارتتىرادى.
سۋمەن جابدىقتاۋ جۇيەسىن دامىتۋمەن قاتار جاڭا سۋ بۇرۋ جۇيەلەرىن سالۋدى جانە قازىرگى قولدانىستاعىلارىن قايتا جوندەۋدى جەدەلدەتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
قوعامدىق تالقىلاۋدىڭ ەكىنشى كۇنىندە ساراپشىلار مەن قوعام وكىلدەرى تاراپىنان ءبىرقاتار ۇسىنىس پەن ەسكەرتۋ ايتىلدى. ەرتەڭ، 27 قاڭتاردا قالانىڭ بارلىق سەگىز اۋدانىنىڭ تۇرعىندارىمەن باس جوسپاردى تالقىلاۋ كوزدەلگەن. قۇجات تانىستىرىلعان سوڭ قالا تۇرعىندارى الماتى پوليورتالىقتارىنىڭ باس جوسپارىن ازىرلەۋ بويىنشا مىندەتتەردى بەلگىلەۋگە نەگىز بولاتىن ۇسىنىس پەن ەسكەرتۋ ايتۋعا مۇمكىندىك الدى.
ايتا كەتەيىك، 25 قاڭتار كۇنى الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى مەن «الماتىباسجوسپار» عزي» ج ش س الماتى قالاسىنىڭ 2040 جىلعا دەيىنگى جاڭا باس جوسپارىن قوعامدىق تالقىلاۋدى باستادى. قازىرگى باس جوسپار 2002 جىلى بەكىتىلىپ، قالانىڭ ءوسىپ كەلە جاتقان قاجەتتىلىكتەرى ەسكەرىلمەگەن. باس جوسپارعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەر ونى جان-جاقتى جەتىلدىرە المادى: قۇجاتتا وزگەرىستەر ەسكەرىلمەدى، وزەكتىلىگىن جوعالتتى جانە تۇبەگەيلى قايتا قاراۋدى قاجەت ەتتى. سوندىقتان بىلتىر الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قالانىڭ 2040 جىلعا دەيىنگى دامۋىن ەسكەرىلىپ، جاڭا باس جوسپاردى جاساۋ قولعا الىندى.