الماتى قالاسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ كوميتەتىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا دەپارتامەنتى باسشىسى اسەل بودەنەيەۆانىڭ قاتىسۋىمەن باسپا ءسوز ءماسليحاتى ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ەسكە سالايىق، باعدارلاما مەنشىك يەلەرىنىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن سالاعا ينۆەستيسيا تارتۋدى، تابيعي مونوپوليالار سالاسىنداعى جۇمىسكەرلەردىڭ ەڭبەكاقىسىنىڭ دەڭگەيىن ارتتىرۋدى، تابيعي مونوپوليالار سالاسىنا وزىق يننوۆاسيالاردى ەنگىزۋدى ىنتالاندىرۋ ارقىلى ودان ءارى رەتتەۋدى كوزدەيدى.
«ءتاريفتى ينۆەستيسياعا الماستىرۋ» قاعيداسى بويىنشا تاريفتىك ساياساتتى رەفورمالاۋ اياسىندا ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدى جاڭارتۋ جۇمىستارى باستالىپ كەتتى.
بۇگىنگى تاڭدا تاريفتەردى وزگەرتۋگە جانە قولدانىستاعى ينۆەستيسيالىق باعدارلامالاردى ۇلعايتۋعا كەلەسىلەر تۇرعىسىنان قۇقىقتىق نەگىزدەر قالىپتاستىرىلدى:
- جوندەۋ جۇمىستارىن ۇلعايتۋ ءۇشىن ينۆەستيسيا تارتۋ؛
- ايماقتاعى ورتاشا سالالىق دەڭگەي بويىنشا جۇمىسشىلاردىڭ جالاقىسىن وزگەرتۋ؛
- يەسىز جەلىلەر مەن جابدىقتاردى ۇستاۋعا جۇمسالعان شىعىنداردى وتەۋ.
اسەل بودەنەيەۆانىڭ ايتۋىنشا، جەلىلەردىڭ توزۋ دەڭگەيى بويىنشا قىزىل ايماقتا 67،9%-عا دەيىن توزعان «الماتىتەپلوكوممۋنەنەرگو» ج ش س جانە 92،67%-عا توزعان «الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق بار.
59،2%-عا توزعان «الماتى جىلۋ جەلىلەرى» ج ش س مەن توزۋ دەڭگەيى 61،5%-دى كورسەتكەن «الماتى ەلەكتر ستانسيالارى» اق سارى ايماقتا بولسا، سۋمەن قامتۋ دەڭگەيى -56،4% جانە 57،8% بولعان «الماتى سۋ» شجق مكك جاسىل ايماقتا تۇر.
«دەپارتامەنت ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىمەن جانە الماتى قالاسىنىڭ ەنەرگەتيكا جانە سۋمەن جابدىقتاۋ باسقارماسىمەن بىرلەسىپ، «الماتى جىلۋ جەلىلەرى» ج ش س، «الماتىتەپلوكوممۋنەنەرگو» ج ش س، «الماتى سۋ» شجق مكك جانە «الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق 2023-2026 جىلدارعا ارنالعان ينۆەستيسيالىق باعدارلامالارىن وزگەرتۋ تۋرالى وتىنىشتەرىن قارادى. بەرىلگەن وتىنىمدەر نەگىزىندە 2023 جىلعى 26 مامىردا الماتى قالاسى بويىنشا تاريفتىك ساياسات كەڭەسىنىڭ جانىنداعى تابيعي مونوپوليالار سالالارىنداعى تاريفتەردى بەلگىلەۋ جونىندەگى وڭىرلىك كوميسسيانىڭ كەزەكتى وتىرىسى ءوتتى»، - دەدى وكق سپيكەرى.
ۇسىنىلعان شارالاردى قاراۋ كەزىندە وبەكتىلەردەگى اپاتتار جاعدايلار مەن توزۋ دەڭگەيى، سونداي-اق جوندەۋ جۇمىستارىن ورىنداۋعا دايىندىق كەزەڭىنە قاراي(جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتامانىڭ، ساراپتامالىق قورىتىندىلاردىڭ بولۋى) سايكەسىنشە، نەگىزگى قۇرالداردىڭ توزۋىنا اسەر ەتپەيتىن شارالار الىنىپ تاستالدى.
سونىمەن قاتار، ينۆەستيسيالىق باعدارلامالار جوبالارى دەپارتامەنتىنىڭ ەنگىزگەن وزگەرتۋلەرىنە بايلانىستى ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن الماتى قالاسىنىڭ ەنەرگەتيكا جانە سۋمەن جابدىقتاۋ باسقارماسىنىڭ قاتىسۋىمەن جينالىستار ءوتتى.
قازىرگى ۋاقىتتا بىرلەسكەن بۇيرىقتار سايكەس مەملەكەتتىك ورگانداردا كەلىسىمنەن وتۋدە. ينۆەستيسيالىق باعدارلامالاردىڭ قوسىمشا شارالارىنىڭ كولەمى:
- «الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق 5 035 653،75 مىڭ تەڭگەنى قۇرادى (تاريف ەسەبىنەن)؛
«الماتى سۋ» شجق مكك سۋمەن جابدىقتاۋ بويىنشا 1 447 627،00 مىڭ تەڭگەنى قۇرادى، سۋ تارتۋ بويىنشا 1 269 335،00 مىڭ تەڭگەنى قۇرادى (تاريف ەسەبىنەن)؛
- «الماتىتەپلوكوممۋنەنەرگو» ج ش س 1 602 548،07 مىڭ تەڭگە، ونىڭ ىشىندە 1 157 462،18 مىڭ تەڭگە جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن، 445 085،89 (تاريف ەسەبىنەن)؛
- «الماتى جىلۋ جەلىلەرى» 13 938 078،44 مىڭ تەڭگە، ونىڭ ىشىندە 12 538 316،91 مىڭ تەڭگە جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن، 1 399 761، (تاريف ەسەبىنەن).
بۇل قاراجات تابيعي مونوپوليالار سۋبەكتىلەرىنىڭ جەلىلەرى مەن جابدىقتارىن رەكونسترۋكسيالاۋعا جانە جاڭعىرتۋعا باعىتتالادىج. وسىلايشا 2023 جىلعا كاسىپورىندار بويىنشا ورتاشا توزۋدى 1%-عا تومەندەتۋگە اكەلەدى.
تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق سالاسىندا كاسىپورىنداردىڭ نەگىزگى قورلارىن تاريف ەسەبىنەن، سونداي-اق جەرگىلىكتى بيۋدجەت قاراجاتىن تارتۋ ەسەبىنەن رەكونسترۋكسيالاۋ جانە جاڭعىرتۋ جوسپارلانۋدا.
«الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق: 2023 جىلعا ارنالعان بەكىتىلگەن ينۆەستيسيالىق باعدارلامادا قوسىمشا شارالاردى (+1،40 كم جانە + 1 455 بىرلىك تەحنيكا) ەسكەرە وتىرىپ، 132،84 كم جەلىگە جانە 3833 دانا جابدىققا (0،67%-عا توزۋى ازايعان) جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى، جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كولەمى 134،24 كم جەلىنى جانە 5 288 بىرلىك تەحنيكانى قۇرايدى، بۇل توزۋدى 1،42%-عا ازايتادى.
«الماتىتەپلوكوممۋنەنەرگو» ج ش س: 2023 جىلعا ارنالعان بەكىتىلگەن ينۆەستيسيالىق باعدارلامادا قوسىمشا شارالاردى (جابدىقتا +42 جابدىق) ەسكەرە وتىرىپ، 34 جابدىقتى جوندەۋ قاراستىرىلعان، جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كولەمى 76 جابدىقتى قۇرايدى، بۇل توزۋدى 1،2%-عا تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
«الماتى جىلۋ جەلىلەرى» ج ش س: 2023 جىلعا ارنالعان بەكىتىلگەن ينۆەستيسيالىق باعدارلامادا قوسىمشا شارالاردى (+1،35 كم جانە +490 بىرلىك تەحنيكا) ەسكەرە وتىرىپ، 1،3 كم جەلىنى جانە 383 دانا جابدىقتى جوندەۋ (توزۋدىڭ 0،33%-عا تومەندەۋى) كوزدەلگەن، جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كولەمى 2،65 كم جەلىنى جانە 873 بىرلىك تەحنيكانى قۇرايدى، بۇل توزۋدى 0،2%-عا ازايتادى.
«الماتى سۋ» شجق مكك: سۋمەن جابدىقتاۋ بويىنشا 2023 جىلعا ارنالعان بەكىتىلگەن ينۆەستيسيالىق باعدارلامادا قوسىمشا شارالاردى (+14،88 كم) ەسكەرە وتىرىپ، 21،32 كم جەلىلەردى جوندەۋ (توزۋدى 0،33%-عا تومەندەتۋ) قاراستىرىلعان، جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كولەمى 36،2 كم سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىن قۇرايدى، بۇل توزۋدى 0،49%-عا ازايتادى. سۋ بۇرۋ قىزمەتى بويىنشا بەكىتىلگەن ينۆەستيسيالىق باعدارلامادا قوسىمشا شارالاردى ەسكەرە وتىرىپ (+1،03 كم)، 1،03 كم جەلىلەردى رەكونسترۋكسيالاۋ (توزۋدىڭ 0،05%-عا تومەندەۋى) قاراستىرىلعان، جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كولەمى - 2،06 كم سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرى، بۇل توزۋدى 0،1%-عا ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
«الماتى ەلەكتر ستانسيالارى» اق دا ينۆەستيسيالىق باعدارلاماسى مەن ءتاريفىن وزگەرتۋگە ءوتىنىم بەرەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل رەتتە قوسىمشا تارتىلعان ينۆەستيسيالاردىڭ ماقساتتى پايدالانىلۋى ەسەپتەردى قاراۋ شەڭبەرىندە دە تەكسەرىلەتىن بولادى.
بيىل جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتقان وبەكتىلەرگە پرەسس-تۋرلار شەڭبەرىندە تابيعي مونوپوليالار سۋبەكتىلەرىنىڭ ينۆەستيسيالىق باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋ مونيتورينگىنە جۇرتشىلىق پەن مۇددەلى تاراپتاردى بەلسەندى قاتىستىرۋ كوزدەلەدى.
ايتا كەتەيىك، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ وسى جىلعى 26 مامىرداعى بۇيرىعىمەن ەلەكتر ەنەرگياسىنا شەكتى تاريفتەر كوتەرىلدى. ەلەكتر ەنەرگياسى سۋمەن جابدىقتاۋ، سۋ بۇرۋ، ەلەكتر ەنەرگياسىن بەرۋ جانە جىلۋ كوزدەرى ءۇشىن نەگىزگى ستراتەگيالىق تاۋار بولىپ تابىلادى.
بۇگىنگى تاڭدا ينۆەستيسيالىق باعدارلامالارداعى وزگەرىستەر، ستراتەگيالىق تاۋارلار قۇنىنىڭ ءوسۋى، يەسىز جەلىلەر مەن جابدىقتاردى ۇستاۋعا جۇمسالعان شىعىنداردىڭ ورنىن تولتىرۋ، ايماقتا ورتاشا سالالىق دەڭگەيدە قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن وزگەرتۋ نەگىزىندە ءتاريفتى ونىڭ قولدانىلۋ مەرزىمىنە دەيىن وزگەرتۋگە ءتورت بازالىق سۋبەكتىدەن وتىنىمدەر بەرىلدى.
ينۆەستيسيالىق باعدارلامالاردىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى ءتاريفتى وزگەرتۋ بويىنشا الماتى قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارىن، جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ ورگاندارىنىڭ، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ، قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ وكىلدەرىن، تاۋەلسىز ساراپشىلاردى، تۇتىنۋشىلاردى جانە قالانىڭ باسقا دا مۇددەلى تۇلعالارىن شاقىرۋمەن قوعامدىق تىڭداۋلار وتكىزىلەدى.
سونداي-اق، تاريفتەردى وزگەرتۋگە وتىنىمدەر جوبالارىندا ستراتەگيالىق تاۋارلار بويىنشا شىعىندار، يەسىز جەلىلەر مەن جابدىقتاردى ۇستاۋعا ارنالعان شىعىندار باپتارىن جانە ەڭبەكاقى قورىن وزگەرتۋ قاراستىرىلعان.
جالپى العاندا، جوبالار بويىنشا بارلىق قۇرامداس بولىكتەردى ەسەپكە العاندا تاريفتەردىڭ مالىمدەلگەن ءوسىمى جىلۋمەن جابدىقتاۋ سالاسىندا 43%، ەلەكتر ەنەرگياسىن بەرۋدە 40%، سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ تارتۋدا 44% قۇرايدى.
دەپارتامەنت ءوز كەزەگىندە، تاريفتەردى وزگەرتۋگە وتىنىمدەردىڭ جوبالارى تاريفتەردى قالىپتاستىرۋ قاعيدالارىنا سايكەس قارالادى جانە تاريفتەردىڭ نەگىزسىز وسۋىنە جول بەرىلمەيدى.
جالپى، اتقارىلعان جۇمىستار الماتى قالاسى بويىنشا نەگىزگى قۇرالداردىڭ توزۋىن ازايتۋعا، اپاتتىق جاعدايلاردى ازايتۋعا، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونىمەن قاتار، وسى «ءتاريفتى ينۆەستيسياعا الماستىرۋ» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە تاريفتەردىڭ كوتەرىلەتىنىن ەسكەرە وتىرىپ، حالىقتىڭ مۇقتاج توپتارىنا تۇرعىن ءۇي كومەگىنىڭ تەتىگى ارقىلى قولداۋ كورسەتىلەتىن بولادى.
تاريفتەر 2023 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ كۇشىنە ەنەدى.